روزنامه جهان صنعت
1397/07/01
بررسی مفهوم «تجربه کاربری» در حوزه فناوری
صبا رضایی- یکی از مفاهیم مهمی که امروزه در حوزه فضای مجازی مطرح شده است مفهوم تجربه کاربری است. اگر بخواهیم آن را به طور خلاصه توضیح دهیم، تجربه کاربری به معنای بهینه‌سازی و دستیابی به بهترین کارایی و تاثیر در روند تجربه کاربر در مواجهه با محصول یا سرویس (سایت، اپلیکیشن، یا محصولات فیزیکی) است. از سوی دیگر یکی از کلیدی‌ترین اقداماتی که تجربه کاربری خوب در محصول انجام می‌دهد دسترسی‌پذیری، کاربردپذیری و لذت‌بخش کردن فرآیندها به شمار می‌رود. همچنین مهم‌ترین عامل ایجاد یک تجربه کاربری خوب در محصول، تمرکز بر خواسته و نیاز کاربر در مقابل خواسته‌های صاحب محصول یا مدیران و... است. به طور کلی پروسه‌های طراحی تجربه کاربری عموما بر اساس مدل تفکر طراحی و یا دیزاین اسپرینت اجرا میشود که بستگی به سبک و نوع پروژه انتخاب می‌شوند. از سوی دیگر تحقیقات کاربری، طراحی معماری اطلاعات، بهبود فرآیندها، طراحی نسخه اولیه، تست کاربردپذیری و... از مهم‌ترین مراحل طراحی تجربه کاربری هستند.به طور کلی طراحی و بهبود تجربه کاربری یک فرآیند دائمی و مستمر بوده که برای هر کسب‌وکار پویا و فعال از نیازهای قطعی برای موفقیت در چرخه فعالیت آن محسوب میشود.
هنوز هم بسیاری از افراد فعال در حوزه آی‌تی حتی نقش و تفاوت تجربه کاربری با برخی عناوین مثل رابط کاربری یا ui، طراحی گرافیک دیجیتال و برنامه‌نویسی سمت کاربر اشتباه می‌گیرند.
با سعید محمدی، کارشناس تجربه کاربری UX گفت‌وگویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
به طور کلی تجربه کاربری به چه معناست؟
هر محصولی که در دنیا وجود دارد درگیر موضوع تجربه کاربری است. تجربه کاربری برای یک محصول مجموعه‌ای است از انتظارها، نیازها، کاربردها و احساسی است که در تعامل با مخاطب یا مصرف‌کننده آن محصول را دارد.
اجازه دهید برای توضیح بهتر این موضوع کمی دقیق‌تر آن را بررسی کنیم.
زمانی که برای خرید یک بسته شکلات به فروشگاه می‌روید دقیقا چه اتفاقی می‌افتد؟ شما در اولین قدم نسبت به خرید شکلات تصمیم می‌گیرید و برای این کار وارد فروشگاه می‌شوید. در فروشگاه شما با ده‌ها بسته شکلات مواجه می‌شوید. اکنون باید در خصوص انتخاب محصولی که می‌خواهید بخرید تصمیم بگیرید. ذهن شما شروع به تحلیل پارامترهای مختلفی می‌کند. به‌عنوان مثال: زیبایی بسته‌بندی، رنگ و شکل بسته‌بندی، مشخصات شکلات و محتویات آن، تناسب هزینه و حجم و وزن محصولی که به دست می‌آورید و... اما در این میان یک عامل خیلی تاثیرگذارتر نیز همیشه وجود دارد. اگر شما قبل از این تجربه خرید بسته شکلات داشتید بدون‌شک تمام تجربه‌ای که در برخورد با آن محصول داشتید را در ذهن مرور خواهید کرد.
این‌بار ممکن است به پارامترهای مختلف دیگری توجه کنید مثل شکل شکلات‌ها و چیدمان آنها در بسته!
زمانی که قصد داشتید درب بسته‌بندی را باز کنید چه مشکلاتی داشتید، برای خوردن شکلات‌ها و احتمال کثیف شدن انگشتان‌تان چه نگرانی داشتید، یا اینکه این برند اگر محصول دیگری داشته که قبلا تجربه کردید و از آن راضی بودید ممکن است عامل انگیزه‌بخش شما برای خرید این محصول بوده و…
کارخانه‌ای که این بسته شکلات را تولید می‌کند اگر پیش از تولید و عرضه محصولاتش به این مسائل از دید مصرف‌کننده و مشتری این محصول توجه کرده باشد، می‌تواند در فضای رقابتی داخل فروشگاه و بین ده‌ها محصول رقبا، بدون نگرانی از موفقیت خود در بازار مطمئن باشد.
در دنیای امروز و محصولات دیجیتال مانند وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های موبایل این موضوع بسیار بیش از محصولات فیزیکی و ملموس مورد توجه قرار گرفته و به‌عنوان عاملی کلیدی در فضای تعاملی ماشین و انسان تعریف شده است.
هنگامی که برای اولین بار از یک وب‌سایت دیدن می‌کنید، ممکن است لحظاتی به دلیل جذابیت‌های بصری، رنگ‌ها و عکس‌ها و تیترهای خیره‌کننده نسبت به آن وب‌سایت احساس خوبی داشته باشید اما اگر در چند ثانیه بعد که دنبال موضوع مورد نظرتان سایت را بررسی می‌کنید و یا قصد خرید یک محصول از فروشگاه سایت را دارید، متوجه شوید که درگیر فرآیند پیچیده‌ای شده‌اید یا برای پیدا کردن دکمه پرداخت در حال گشتن در صفحه هستید، بدون شک دیگر جذابیت‌های اولیه رنگ و ظاهر سایت نمی‌توانند حس شما را دوباره تامین کنند.
این همان لحظه‌ای است که طراحی تجربه کاربری وارد میدان شده و فاصله‌ای بین محصولات دیجیتال موفق و ناموفق در بازار ایجاد می‌کند.
یک طراح تجربه کاربری چه اقداماتی انجام می‌دهد تا سایت‌ها یا اپلیکیشن‌ها در نظر مخاطب به بهترین گزینه تبدیل شود؟
قبل از اینکه وارد جزییات فعالیت‌های بهبود تجربه کاربری شویم، لازم است که یک نکته تکراری همیشگی را دوباره مرور کنیم. طراحی تجربه کاربری و طراحی رابط کاربری دو موضوع مستقل از یکدیگر هستند. اگر چه در بخشی از طراحی تجربه کاربری، توجه به عناصر طراحی رابط کاربری نیز مدنظر قرار می‌گیرد، اما پروسه‌ای که در تجربه کاربری مورد توجه است کاملا متفاوت و متمایز است.
یک طراح تجربه کاربری در واقع وظیفه کشف و حل مساله را در تیم دارد. در این فرآیند تلاش می‌کند تا به دقیق‌ترین شکل ممکن همه مسائل را بررسی کند. بنابراین پروسه طراحی یا بهبود تجربه کاربری شامل بخش‌های بسیار مختلف و متنوعی است تا در نهایت بتواند به دقیق‌ترین و مفیدترین شکل در اصلاح و بهبود محصول (وب‌سایت یا اپلیکیشن) بپردازد.
چه مراحلی باید طی شوند تا تجربه کاربری مناسبی طراحی شود؟
در نخستین قدم طراح تجربه کاربری نیاز به شناخت و آگاهی کامل از محصول مورد نظر دارد. این اتفاق نیازمند پروسه‌های گوناگون و مختلفی است تا بتواند علاوه بر آگاهی جامع و ۳۶۰ درجه از همه جوانب محصول، به نوعی همدلی و حس مشترک با مخاطب و صاحب محصول ( هر دو) را به دست آورد. وی بر اساس نوع محصول و نیازهایی که می‌بیند، ممکن است یک یا چند روش را در تحقیق به‌کار ببرد تا به آن چیزی که مخاطبان محصول در مواجهه با آن تجربه می‌کنند را به درستی درک کند، مانند ملاقات، گفت‌وگو، مشاهده و… در این مرحله ممکن است بخشی از این داده‌های جمع‌آوری شده شامل مشکلات و کاستی‌ها و ایراداتی باشد که تا پیش از این از دیدگاه صاحبان محصول یا توسعه‌دهنده‌ها کاملا نادیده گرفته شده بود یا اصلا متوجه آنها نشده بودند. این شناخت باید در تمام جوانب و زوایا انجام شود. به این معنا که حتی سمت صاحبان محصول و سهامداران و مدیران و توسعه‌دهندگان را نیز شامل میشود. در نهایت می‌تواند با شناخت جامعی که نسبت به همه جوانب محصول در عمل به دست آورده به ترسیم پرسونا، داستان‌های کاربر و… بپردازد.
قدم دوم تحقیقات تجربه کاربری است که با تحلیل و آنالیز داده‌ها و همچنین در نظر داشتن خطوط راهنما و قواعد و استراتژی‌ها به اجرا درمی‌آید.
در مرحله بعد طرح اولیه (wireframe) از محصول نهایی را با توجه به نتایج و خروجی‌هایی که تا این مرحله به دست آمده را طراحی می‌کند و در واقع به نتیجه عملیات نخستین عینیت را می‌بخشد. در این مرحله طراح تجربه کاربری درگیر زیباشناسی و ظواهر نشده و فقط متوجه اهداف بهبود و بهینه‌سازی تجربه کاربری است.
در ادامه طراحی نسخه اولیه نمونه‌سازی شده از محصول را به اجرا در می‌آورد. بستگی به نوع محصول و استراتژی ممکن است تصمیم طراح تجربه کاربری بر این باشد که قبل از این مرحله و یا بعد از آن تست‌هایی مانند کاربردپذیری و دسترسی‌پذیری و… را بارها انجام داده و نتیجه را بهبود بخشد.
در نهایت این فرآیند به چه محصولی منجر میشود؟
اتفاقی که در نهایت رخ می‌دهد بهبود تمام حس و لذتی است که کاربر در مواجهه با محصول خواهد داشت. وقتی محصولی را استفاده می‌کنید که بدون نیاز به مطالعه یک راهنما یا دیدن فیلم آموزشی طولانی می‌توانید کامل به همه آن مسلط باشید و کامل نیاز خود را برآورده کنید، بدون شک در حال تجربه استفاده از محصولی هستید که پیش از این بهینه‌سازی تجربه کاربری را در اولویت کاری خود قرار داده است. بدون شک بارها و بارها به وب‌سایت‌هایی نیز سر زدید یا اپلیکیشن‌هایی را نصب کردید که برای انجام هر عملیاتی در آن احساس عذاب کردید یا حتی گاهی از خیر کاربرد آن گذشتید و عطای آن را به لقایش بخشیدید!
این همان لحظه‌ای است که محصول باکیفیت و حرفه‌ای خود را در بازار و در نظر مخاطبانش تثبیت کرده و نشان می‌دهد که احترام به کاربر برایش ارزشمند است و در واقع کاربر را در مرکز اولویت طراحی خود قرار داده است.
سایر اخبار این روزنامه
داعش و الاحواز عملیات تروریستی اهواز را بر عهده گرفتند
قدر موشک‌های خود را بیش از گذشته می‌دانیم
دستور رییس‌جمهور به ممانعت وزارت صنعت از واردات پایان داد؛
طرح سقوط
کانال ۱۶۰ هزار واحدی هم فتح شد
آمار جدید مجمع جهانی اقتصاد در حوزه گردشگری
باز آمد بوی ماه مدرسه!
در مورد نمایشگاه مطبوعات!
آسیب‌شناسی تداخل قوانین در بنگاه‌های صنعتی کشور
گرانی ادامه دارد
کودکان بازمانده از تحصیل
بررسی مفهوم «تجربه کاربری» در حوزه فناوری
داعش و الاحواز عملیات تروریستی اهواز را بر عهده گرفتند
اقتصاد نفتی فوتبال
سی‌ان‌ان مطرح کرد
صنایع کوچک، اساس توسعه‌یافتگی
