آمار جدید مجمع جهانی اقتصاد در حوزه گردشگری

نوسانات ارزی چند ماه اخیر تاثیرات فراوانی بر وضعیت اقتصادی کشور گذاشته است‌؛ تاثیرات عموما منفی که زندگی مردم را سخت‌تر کرده اما در این بین صنعت گردشگری می‌تواند از وضعیت موجود بهره‌برداری کند‌. با کاهش ارزش پول ملی در برابر یورو و دلار، گردشگران خارجی می‌توانند با هزینه کمتری به ایران سفر کنند‌. البته این در صورتی است که مسوولان این حوزه بتوانند زیرساخت‌های لازم را فراهم کنند‌.
روزنامه انگلیسی «دیلی تلگراف» درحالی ارزان‌ترین مقاصد را برای سفرهای طولانی‌مدت پیشنهاد کرده که در بین آنها ایران به عنوان انتخاب نخست پیشنهادی به «گردشگران مقتصد» معرفی شده، این درحالی است که وزارت خارجه انگلیس اخیرا به شهروندان دوتابعیتی برای سفر به ایران هشدار داده است‌.
مقاصد ارزان درحالی برای تعطیلات زمستانی پیشنهاد شده‌اند که تبلیغات منفی علیه برخی کشورها مقاومت‌هایی را در پذیرش حقایق ایجاد کرده است‌. با آن‌که روزنامه تلگراف برای معرفی «ارزان‌ترین مقاصد مناسب سفرهای بلندمدت» به سه مرجع آماری معتبر استناد کرده اما در نهایت نظر کاربران آن نشان می‌دهد «امنیت» همچنان شاخصی در اولویت و مهم‌تر از «ارزانی» است‌.
آفریقای جنوبی از جمله مقاصد ارزانی است که خیلی‌ها با توجه به درگیرهای داخلی و تبلیغات سیاه درباره شرایط اجتماعی و فرهنگی مردمش، آن را به عنوان گزینه سفر انتخاب نمی‌کنند، با این حال «PosOffice» (یکی از بزرگترین زنجیره‌های خدمات مالی انگلیس) در گزارش سالانه که پاییز اخیر منتشر کرده «کیپ تاون» را در آفریقای جنوبی به عنوان ارزان‌ترین مقصد سفرهای بلندمدت معرفی کرده است‌. شاخص‌های این انتخاب میانگین قیمت مواد غذایی، نوشیدنی و خریدهای ضروری در ۳۴ مقصد سفر بوده است‌.


توکیو با سبدی شامل ۱۰ قلم مصرفی رایج در سفر به ارزش 48/51 پوند، با فاصله کمی از کپ تاون، رتبه دوم این رده‌بندی را به‌دست آورده که پس از آن بالی (اندونزی)، مومباسا (کنیا) و هویی آن (ویتنام) قرار گرفته‌اند‌.
آفریقای جنوبی پایین‌ترین ارزش ارزی را در دو سال اخیر داشته، به طوری که ارزش هر پوند انگلیس هجده یا نوزده راند (واحد پولی آفریقای جنوبی) است، درحالی‌که زمستان گذشته ارزش این پول ۱۵ راند بود‌. به گزارش PosOffice در شهری مثل «کپ تاون» یک وعده شام که شامل پیش‌غذا، خوراک اصلی و دسر است به همراه یک بطری نوشیدنی برای دو نفر فقط ۳۰ پوند می‌شود‌.
وضعیت در «توکیو» به گونه دیگری است، با این‌که رتبه دوم فهرست مقاصد ارزان برای سفرهای طولانی را دارد، اما قیمت‌ها در این کشور به نسبت زمستان گذشته ۱۷ درصد افزایش داشته است‌.
PosOffice دریافته که قیمت‌ها در ۱۴ مقصد از بین ۳۴ استراحتگاه آمارگیری شده، همچون ریودوژانیرو (۳۳ درصد)، کپ‌تاون (۲۰ درصد) و کانکون (۱۸ درصد) به ترتیب بیشترین کاهش را داشته‌اند‌.
در انتهای این جدول رده‌بندی، شهر «ماهی» (سیشل) قرار دارد که ۱۰ قلم مصرفی رایج در آن میانگین 47/192 پوند هزینه برمی‌دارد‌. به عنوان مثال قیمت یک وعده شام برای دو نفر در این شهر 84/126 پوند می‌شود‌. ابوظبی، دبی، باربادوس و لس‌آنجلس نیز با عنوان پنج شهر گران، انتهای این جدول را کامل می‌کنند‌.
این آمارها از دیدگاه جهانگردان مجرب مقایسه چندان دقیقی نیست، چرا که هزینه هتل و پرواز در آن محاسبه نشده و تنها هزینه‌های رایج در محل درنظر گرفته شده است‌. علاوه‌بر این واضح نشده که آن ۱۰ مورد درنظر گرفته شده برای تعیین شاخص ارزانی، دقیقا چه بوده است و آیا به همه هزینه‌کرد گردشگران در مقصد توجه شده یا ذائقه قشر خاصی از جامعه انگلیس را که چندان اهل ماجراجویی در سفر نیستند و از مراکز معمول توریستی استفاده می‌کنند، هدف این محاسبه‌ها قرار داده است‌.
ارزان‌ترین مقصد برای سفرهای طولانی واقعا کجاست؟
واضح است که مطالعه PosOffice دقیق نیست. ‌به عنوان مثال در «دهلی» که رتبه سیزدهم این رده‌بندی را دارد گزارش شده با 42/80 پوند می‌توان یک وعده کامل شام شامل پیش‌غذا، غذای اصلی و دسر سفارش داد، قیمتی که هزاران کوله‌گرد (backpackers) را متعجب کرده چرا که به گفته آنها در این شهر با چند پوند می‌توانند در رستوران‌هایی (با سرویس‌های بوفه‌ای) هر چه می‌خواهند بخورند‌.
PosOffice اعلام کرده این جدول از مجموعه اطلاعات متخصصان سفرهای بلندمدت و دفاتر ملی و منطقه‌ای گردشگری کشورهای شرکت‌کننده در این آمارگیری، تهیه شده و قیمت‌ها با توجه به استراحتگاه‌های برجسته این مقاصد درنظر گرفته شده است‌. همچنین اطلاعات از اینترنت در تایید درستی قیمت‌ها به صورت گزینشی استخراج شده است‌.
در مقابل، پایگاه داده‌های آماری Numbeo ـ که شرایط زندگی در شهرهای مختلف را به لحاظ هزینه‌های جاری زندگی، شاخص‌های مسکن، مراقبت‌های بهداشتی، ترافیکی و جرم و آلودگی براساس اطلاعات کاربران گزارش می‌دهد ـ با بررسی ۵۰ شاخص از جمله قیمت اقامتگاه‌های مختلف، غذا، نوشیدنی، انواع ستوران و سوپرمارکت، پوشاک، تاکسی، فعالیت‌های تفریحی، صنایع همگانی (برق، تلفن، آب‌. ‌. ‌. )، اینترنت و قبض موبایل، به این نتیجه رسیده که «هند» ارزان‌ترین کشور دنیا است و به دنبال آن مولداوی، پاکستان، قزاقستان و نپال‌. کمی پایین‌تر از این فهرست می‌توان نام کشورهایی چون کلمبیا، صربستان، فیلیپین، آفریقای جنوبی و رومانی را به عنوان ارزان‌ترین کشورها پیدا کرد‌.
در عین حال مجمع جهانی اقتصاد در «گزارش رقابت‌پذیری سفر و گردشگری»، کشورها را براساس قیمت‌های رقابتی مقایسه کرده که ایران به عنوان انتخاب نخستِ «گردشگران مقتصد» معرفی شده است‌. رتبه‌های بعدی به کشورهای مصر، مالزی، اندونزی و بوتان اختصاص پیدا کرده. این در حالی است که هند به عنوان ارزان‌ترین کشور به انتخاب Numbeo، رتبه دهم این فهرست را به دست آورده و تایلند در جایگاه هجدهم قرار گرفته و سریلانکا رتبه بیستم را به دست آورده است‌.
این جداول رده‌بندی‌ها در حالی تهیه شده‌اند که قیمت هتل و بلیت هواپیما به عنوان اصلی‌ترین بخش هزینه سفر در آنها لحاظ نشده و بیشتر به محاسبه نرخ کالاهای رایج در مقصد پرداخته است‌. علاوه‌بر این برخی از این کشورها پروازهای مستقیم محدودی دارند که هزینه‌های سفر را بیشتر از حد معمول می‌کند و همین مساله آنها را از اولویت گزینه‌های سفر خارج کرده است‌.
از طرفی برخی از این مقاصد ارزان از جمله ایران به خاطر کاهش ارزش پولی، فقط برای گردشگران خارجی، مقصدی به‌صرفه یا اقتصادی به شمار می‌آیند درحالی‌که قیاس سطح تفاوت درآمد شهروندان یا تابعان آن کشور با مخارج و هزینه‌های داخلی، معادله مقصد ارزان را به هم ریخته و این کشورها را به مکانی غیراقتصادی یا گران برای شهروندان‌شان تبدیل کرده است‌.
* مقایسه رتبه‌بندی‌های دو منبع اطلاعات اقتصادی با توجه به قیمت‌های رقابتی