جدال بر سر هر قطره آب

خاورمیانه از خشکسالی و کمبود آب رنج می‌برد. تلاش برای دسترسی به آب بارها به آتش جنگ دامن زده است. حتی برخی کارشناسان پیش‌بینی کرد‌ه‌اند که ادامه این وضع می‌تواند به تهی شدن بخش‌هایی از منطقه از سکنه منجر شود. به گزارش دویچه وله، روزنامه "تاگس‌اشپیگل"  مقاله‌ای با عنوان "جدال بر سر هر قطره آب" منتشر کرده است؛ مقاله‌ای به قلم کریستیان بومه و توماس زایبرت.نویسندگان به پدیده خشکسالی و کمبود آب در خاورمیانه اشاره کرده‌اند. در این مقاله آمده است که 6 درصد جمعیت کره خاکی در این منطقه زندگی می‌کنند و این ۶ درصد عملا تنها به یک درصد از آب موجود در جهان دسترسی دارند.گرمای بیش از حد و به‌ویژه تاثیرات تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین از جمله عوامل موثر در کمبود آب این منطقه اعلام شده است.در خاورمیانه ظرف پنج سال گذشته میزان بارندگی به‌شدت کاهش و گرمای هوا به‌موازات آن افزایش یافته است. به عنوان مثال به  مرگ پرندگان در حاشیه آب‌های خلیج فارس اشاره شده است. نویسندگان نوشته‌اند که سال گذشته، از آسمان کویت پرندگان مرده بر زمین افتاده‌اند.  ترکیه و همسایگانش در بین کشورهای خاورمیانه، وضعیت ترکیه تفاوتی آشکار با دیگر کشورها دارد. ترکیه کشوری است با منابع غنی آب. ترکیه برای بهره گرفتن از آب دجله و فرات شروع به ساختن سدهای گوناگون در مسیر این رودها کرده است.دولت‌های عراق و سوریه نگران هستند که احداث این سدها باعث کمبود شدید آب در آن کشورها شود. به‌ویژه پروژه احداث سد ایلیسو، باعث خشم و ناخشنودی دولت عراق شده است. پروسه ساخت این سد یک هفته پس از آغاز فعالیت، بر اثر تظاهرات مردم در بغداد متوقف شد. آب دجله به‌شدت کاهش یافته و همین موضوع باعث اعتراض مردم شده بود.ترکیه با احداث این سدها بر آن است تا برق مناطق جنوبی خود را تامین کند. حال آن که موضوع آب دجله و فرات برای عراق، موضوعی اقتصادی نیست. عملا سه‌چهارم آب آشامیدنی عراق وابسته به آب آن سوی مرزهای این کشور است.احداث این سدها عملا باعث کاهش دسترسی مردم به آب آشامیدنی در عراق شده است. نویسندگان مقاله یاد شده نوشته‌اند در گذشته عراق ۳۰ میلیارد مترمکعب آب از منبع فرات به دست می‌آورد. حال آن که دسترسی به آب فرات برای عراق به کمتر از ۱۶ میلیارد مترمکعب تنزل یافته است.کمبود آب از جمله عواملی بود که به نارضایتی‌های سیاسی در سال ۲۰۱۱ در سوریه دامن زد. خشکسالی شدید آن سال باعث کاهش تولید کشاورزی شده بود و کشاورزان ناگزیر برای ادامه حیات خود به شهرها پناه برده بودند. فقدان زمینه کار و اشتغال برای این بخش از جمعیت روستایی باعث نارضایتی عمومی آن‌ها شده بود و اعتراضات آن‌ها را در پی داشت. مصر و همسایگانش اتیوپی با اجرای پروژه عظیم ایجاد سد، عملا ادامه حیات مردم مصر را به مخاطره افکنده است. اتیوپی با اجرای این پروژه پنج میلیارد دلاری می‌تواند باعث کمبود آب در مصر شود. اتیوپی تصمیم دارد با ایجاد این سد، تولید برق را در کشور خود دو برابر کند.این در حالی است که مصر ۹۰ درصد آب خود را از طریق نیل تامین می‌کند. از این‌رو احداث این سد را عملا یک اقدام تهدیدآمیز  برای کشور خود می‌داند.بیش از نیمی از آب نیل در مصر از طریق "نیل آبی" تامین می‌شود که در سودان به "نیل سفید" می‌پیوندد.احداث این سد پیامدهای زیان‌باری برای مصر خواهد داشت که خطر خشک شدن ۸۰ هزار هکتار زمین کشاورزی از آن جمله است.مناسبات مصر و اتیوپی در سایه پروژه احداث این سد عظیم رو به تیرگی نهاده است. حتی خطر یک مناقشه مسلحانه نیز دو کشور را تهدید می‌کند. گرچه در نشست رهبران دو کشور مصر و اتیوپی، در ماه ژوئن امسال، خطر این جنگ برطرف شد، اما تنش در مناسبات این دو کشور همچنان ادامه دارد.چند هفته پیش، زیمگنف بکله، مهندس سرپرست احداث این سد هدف سوءقصد قرار گرفت و کشته شد.نویسندگان مقاله یاد شده همچنین نوشته‌اند که اگر کسی در شهر غزه تن به آب بزند، با سلامت و جان خود بازی کرده است. آب این نقطه از دریای مدیترانه به‌شدت آلوده است. حتی بسیاری از شهروندان نوار غزه مانع از بازی کودکان خود در سواحل این منطقه می‌شوند.بر اساس ارزیابی‌ها، روزانه ۱۰۰ هزار متر مکعب فاضلاب وارد آب‌های این منطقه می‌شود و آب‌ها و زمین های اطراف آن را آلوده می‌کند.از این رو، آب موجود چه از نظر کمی و چه کیفی نمی‌تواند به نیاز دو میلیون سکنه این منطقه پاسخ دهد. کارشناسان بر این باورند که ۹۵ درصد آب لوله‌کشی در این منطقه برای آشامیدن مناسب نیست. افزون بر آن، سه جنگی که ظرف 10 سال گذشته در این منطقه روی داده به نابود شدن زیرساخت‌های تامین آب در این منطقه منجر شده است.