روزنامه همدلی
1397/06/31
هزاران هزار شعر سرودهاند و نقاشیها کشیدهاند برای امام حسین (ع)، اما چند تایی ماندگارترند
تصویر آهنگینِ عاشورامهدی فیضیصفت- هنوز هم کسی پیدا نشده تا رازش را بگوید، چگونه میشود قرنها بگذرد از اتفاقی که زندگان و هفت پشتشان، ندیدهاند اما داغش بر جانها تازه است؟ هزاروسیصدوهفتادونُه سال، سیزده قرن و اندی، میگویند دو خورشید در میان آسمان بود و سنگ، خون گریه میکرد، چه حقیقت باشد و چه روایتی شاعرانه از ظلم بر مظلومترین شخصیت تاریخ، ذرهای کم نمیکند از غمِ بیپایانش. مردی به پا خاست از تبارِ آخرین پیامبر، برخاست در مقابله با حق کُشان، جانش را گذاشت، حتی پذیرفت که عزیزترینهای خود و خانوادهاش در مقابل دشمن بایستند و از دمِ تیغ بگذرند تا اسلام زنده بماند؛ امام حسین(ع).
باز این چه شورش است...
هر چه در رثایش گفتهاند و بگویند باز هم نمیتواند حق مطلب را ادا کند، در سوگش هزاران هزار سرودهاند و اثر هنری خلق کردهاند، در این میان چندتایی ماندگارترند. انگار خداوند کمی ذوق سُر داده در وجود عدهای معدود تا واقعهای غیر قابلِ وصف را با واژگانِ ناتوان تصویر کنند. یکی از فراموش نشدنیترینشان شعری است که بعد از پانصد سال هنوز تازگی دارد، مثل غمِ عاشورا: «باز این چه شورش است که در خلق عالم است/ باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است». ترکیببندی است بلند که هر بار میخوانی، انگار بغضی نو، جانت را خراش میاندازد. شاید دیگر بیتهایش را کسی نخوانده یا حتی نشنیده باشد، اما بیت اولش چنان میکند با روحِ هر آزادیخواهی که میتواند ساعتها، روزها، ماهها و سالها گریه کند با شعر ماندگار «محتشم کاشانی». بیت پایانیاش انگار حجت را تمام میکند: «ترسم تو را دمی که به محشر برآورند/ از آتش تو دود به محشر درآورند».
تصویری از عاشورا
تمام شاعرانههای عاشورا خلاصه نشد در شعر؛ بودند نقاشان بزرگی که سعی کردند بیشترین آب را از چشمهی جوشانِ درونشان بیرون بکشند و بریزند روی بوم. «عصر عاشورا» بدون شک مشهورترینشان است. اثر ماندگار استاد محمود فرشچیان. عاشورای سال 1355، 42سال پیش، جملهای از مادرِ «محمود»، دگرگونش کرد و به خلق اثر بیبدیلی منجر شد.
استاد فرشچیان خود درباره خلق «عصر عاشورا» میگوید: «سه سال پیش از انقلاب، روز عاشورا، مادرم گفت: برو روضه گوش کن تا چند کلام حرف حساب بشنوی. گفتم: من حالا کاری دارم و بعد خواهم رفت. رفتم اتاق، اما خودم ناراحت شدم. حال عجیبی به من دست داد، قلم را برداشتم و تابلوی «عصر عاشورا» را شروع کردم. قلم را که برداشتم همین تابلو شد که الان هست، بدون هیچ تغییری. الان که بعد از سی سال به این تابلو نگاه میکنم، میبینم اگر میخواستم این کار را امروز بکشم، باز هم همین تابلو به وجود میآمد، بدون هیچ تغییری. یک چیزی دارد این تابلو که خود من هم گریهام میگیرد... تفکر حاکم بر تابلو هم همان اصل حاکم بر تابلوی ضامن آهو است، یعنی تمام خطوط مدور بوده و به وجود مبارک حضرت زینب(س) ختم میشد.» شاید هیچ چیز جز بازگشتِ ذوالجناح، مَرکبِ بی سوار «حسین» به سوی خیمهها در عصر عاشورا، غربت سومین امام معصوم را نمیتوانست به تصویر بکشد، «پرچمدار حق» برای حضرت ابوالفضل و «هدیه عشق؛ حضرت علی اصغر» هم از جمله آثار استاد فرشچیان برای عاشورایند اما خودش هم اذعان کرده هیچ کدام شان «عصر عاشورا» نمیشوند.
ای اهل حرم...
هنوز سوگوارند برای «حسین» و 72 یارِ باوفایش. بعد از سیزده و اندی قرن مردم در دهه محرم میزنند بر سر و سینه از مظلومیتی که هیچ کس را یارای تحملش نبود جز فرزند «علی» و «فاطمه». میگویند خاک، سردی میآورد اما بدون شک، «حسین» در این میان استثناست، داغش تازهتر میشود هر سال، انگار جنس آفتابِ عاشورا هم فرق میکند با آفتابهای دیگر. شعر و در ادامه ترانه هم سعی کردند ارادت خود را نشان دهند به مظلومِ کربلا. جایشان را باز کردند میان نوحهها و مرثیهها. هزاران هزار شعر سرودند تا شاید تداعی شود حال و هوای یکی از خاصترین روزهای تاریخ، در بین نوحهها هم چند تایی ماندگارترند، مثل «ای اهل حرم میرو علمدار نیامد/ علمدار نیامد، علمدار نیامد، سقای حسین سید و سالار نیامد/ علمدار نیامد، علمدار نیامد». میگویند شاعرش میرزا عبدالله خداداد است؛ یکی از نوحهسرایان قدیمِ تهران که تخلصش، «دیوانه» بود یا «زینب زینب زینب/ کنز حیا زینب، کان وفا زینب» که با صدای اعجابانگیز مرحوم سلیم موذنزاده اردبیلی در اذهان ماندگار شد.
هر چه هست، عاشورا هنوز عاشوراست، هنوز غمش تازه است و هنوز سوگوارند شیعیان و آزادیخواهان جهان برای مظلومترینِ تاریخ.
سایر اخبار این روزنامه
با حضور رهبر معظم انقلاب و در حسینیه امام خمینی(ره)؛ مراسم عزاداری شام غریبان برگزار شد
شرکت «روحانی» در نشست سالانه مجمع عمومی و شورای امنیت سازمان ملل از دیدگاه موافقان بررسی میشود
برای زادروز پرویز یاحقی، موسیقیدان چیره دست ایرانی نیلبکِ شوخ
هزاران هزار شعر سرودهاند و نقاشیها کشیدهاند برای امام حسین (ع)، اما چند تایی ماندگارترند
«همدلی» از وضعیت مدارس فرسوده کشور به بهانه آغاز سال تحصیلی گزارش میدهد کلاسهای دلهره
بیژن زنگنه به روسیه ،عربستان و امارات هشدار داد در مقابل تلاش آنها برای جایگزینی نفت ایران میایستد
علی تاجرنیا: استثناهای قانون منع بهکارگیری بازنشستگان تهدیدآفرین است
با حضور رهبر معظم انقلاب و در حسینیه امام خمینی(ره)؛ مراسم عزاداری شام غریبان برگزار شد
در چهار ماه اول سال1397 50 درصد از برنامه صادرات شمش و فروش فولاد خوزستان محقق شد
لاهه رای خود درباره شکایت ایران را دو هفته دیگر صادر میکند
عضو شورای مرکزی حزب اسلامی کار: هیچگاه از حضور در مجامع بینالمللی ضرر نکردیم