روزنامه قانون
1397/06/31
در انتظار حکم آخر
دیوان بین المللی دادگستری در تارنمای رسمی خود اعلام کرد که این دیوان رای خود را پیرامون شکایت ایران علیه آمریکا درباره نقض عهدنامه مودت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی سال 1955 روز چهارشنبه، 11 مهر امسال صادر می کند. براساس این خبرنامه، این جلسه دادگاه ساعت 10 صبح (به وقت محلی) روز چهارشنبه سوم اکتبر 2018 (11 مهر 1397) در کاخ صلح در لاهه هلند برگزار می شود.به گزارش ایرنا، در این جلسه قاضی عبدالقوی احمد یوسف، ريیس این دادگاه رای دیوان را قرائت می کند. به گزارش ایرنا، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران روز دوشنبه 25 تیر جاری اعلام کرد که ایران از آمریکا به دلیل «نقض عهدنامه مودت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی بین دو کشور در سال 1955» شکایت کرده است و جمهوری اسلامی ایران بر همین مبنا دادخواستی را به دبیرخانه دیوان لاهه تسلیم کرده است. در پی این شکایت، دیوان بین المللی دادگستری دوم مرداد طی نامه ای رسمی خطاب به مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، به دولت واشنگتن هشدار دادكه از هر گونه اقدام جدید در این زمینه اجتناب کند و توجه دولتمردان کاخ سفید را به این ضرورت جلب کرد که باید در زمینه مورد دعوا (بازگشت تحریم ها) طوری عمل کند که آرای آینده دیوان که بعد از جلسه 27 آگوست (پنجم شهریور) صادر خواهد کرد، بلا اثر نشود. به گفته کارشناسان، این دستور، نظیر حکم موقت به توقف هرگونه اقدام متصرفانه در پرونده های مالی است و نشان دهنده حساسیت و اهمیت موضوع شکایت ایران برای دیوان بین المللی دادگستری است. دیوان دادگستری بین المللی، نهاد قضایی وابسته به سازمان ملل است که برای حل و فصل اختلاف های بین المللی تشکیل شده و آراي آن الزام‌آور است. سفیر ایران در هلند پیشتر در مصاحبه ای تصریح کرد: در صورتی که رأی به نفع جمهوری اسلامی صادر شود، شورای امنیت سازمان ملل نقش ضمانت اجرایی دارد و می تواند آمریکا را مجاب به اجرای حکم کند، اما اگر حکم توسط آمریکا در شورای امنیت وتو شود، از طریق افکار عمومی می‌توان فشار بسیار به آمریکا وارد کرد. عهدنامه مودتعهدنامه مودت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی بین دول متحده آمریکا و ایران که در تارنمای سازمان ملل نیز بارگذاری شده، در 23 مرداد 1354 هجری شمسی میان نمایندگان دو کشور امضا شد و در جلسه سه شنبه، بیست و هشتم اسفند 1355به تصویب مجلس شورای ملی رسید. بر اساس بند 2 ماده 21، «هر اختلافی بین طرفین معظمین متعاهدین در مورد تفسیر یا اجرای عهدنامه فعلی که از طریق دیپلماسی به نحو رضایت‌بخش فیصله نیابد به دیوان دادگستری بین المللی ارجاع خواهد شد مگر اینکه طرفین موافقت کنند که اختلاف به وسايل صلح جویانه دیگری حل شود». بند 2 ماده 23 تصریح می کند: این عهدنامه مدت 10 سال معتبر خواهد بود و پس از آن نیز تا موقعی که به ترتیب مقرر در این عهدنامه خاتمه پذیرد، به قوت خود باقی خواهد بود. در بند 3 ماده 23 نیز آمده است: هر یک از طرفین می توانند با دادن اخطار کتبی به مدت یک سال به طرف معظم متعاهد دیگر در انقضاي مدت 10سال اولیه یا هر موقع پس از آن، این عهدنامه را خاتمه دهد (فسخ کند). لعیا جنیدی، معاون حقوقی رییس جمهوری ایران اعتقاد دارد که این معاهده گرچه در سال 1955 بین دو کشور به امضا رسیده و اکنون نزدیک به 40 سال است که واشنگتن و تهران با یکدیگر رابطه ندارند اما چون هیچ یک از طرفین خروج خود را به طور رسمی از این پیمان اعلام نکرده اند، معاهده مودت همچنان به اعتبار خود باقی است. وی همچنین در این باره تاکید کرده است: پیمان مودت به طور مکرر در دیوان داوری ایران و آمریکا مورد استناد قرار گرفته و حتی در دادگاه‌های آمریکا نیز به آن استناد شده است.
برنامه دادگاه
بر اساس برنامه زمان بندی که در تارنمای مرکز امور حقوقی بین المللی ریاست جمهوری منتشر شد، دیوان دادگستری بین‌المللی در اطلاعیه شماره 38/2018 مورخ 26 ژوئیه 2018 (4/5/1397) خبر از برگزاری جلسه استماع عمومی در خصوص صدور دستور موقت در پرونده نقض تعهدات عهدنامه مودت روابط اقتصادی و حقوقی کنسولی (جمهوری اسلامی ایران علیه ایالات متحده آمریکا) از تاریخ دوشنبه 27 تا پنج‌شنبه 30 آگوست 2018 (پنجم تاهشتم شهریور 1397) در کاخ صلح لاهه (هلند) داد. هیات های ایرانی و آمریکا به ترتیب پنجم و ششم شهریور از ساعت 12:30 تا 15:30 به وقت ایران در دور اول استماع شفاهی ادله خود را بیان کردند. در دور دوم استماع شفاهی نیز ایران و آمریکا به ترتیب در روزهای هفتم و هشتم شهریور از ساعت 12:30 تا 14 به وقت ایران ادله خود را در صحن دادگاه مطرح کردند
