روزنامه قانون
1397/06/31
ژست‌براي طرحي تكراري!
مدتي است طرحي به نام شفاشيت آراي نمايندگان درمجلس شوراي اسلامي جنجال آفرين شده است. دراين طرح آراي نمایندگان مجلس نسبت به طرح ها، لايحه ومصوبه ها به صورت شفاف به مردم عرضه خواهدشد. درواقع مشخص مي شود هر نماینده به چه طرحي رای مثبت، رای منفی و حتي رای نداده است.اين طرح مي تواندمعیاری مناسب برای ارزیابی مردم از نظرات وعملكرد نمایندگان خود در مجلس باشد و همچنین گامی مهمي در راستای شفاف سازی آراي وکلای ملت در مخالفت و موافقت با طرح ها و لوایحی است که در مجلس به رای گذاشته می شود. طرح شفافيت آراي نماينده یک طرح يك فوریتی است كه هفته گذشته با امضای 29 نماینده مجلس تحویل هیات رییس مجلس شد. هیات رییسه آن را به معاونت قوانین ارجاع داده تا پس از طی روند قانونی درکمیسیون شوراها و امور داخلی کشور درصحن علنی مجلس درمورد آن تصميم گيري شود.تاريخچه طرح شفافیت آرای نمایندگان مورد استقبال مردم و نمایندگان مجلس قرار گرفت؛ به ویژه در فضای مجازي وشبکه های اجتماعی حمايت‌هاي خوبي ازآن صورت گرفته است. اما برخي نمایندگان مجلس آن را کپی برداری از طرح یک فوریتی با همین نام از سوی اعضای فراکسیون امید می دانند كه در هشتم آذر سال گذشته به هیات رییسه ارائه و در نوبت بررسی قرار مي گيرد اما به دليل کوتاهی هيات رييسه هنوز بلاتکلیف مانده است. همان‌گونه كه اشاره شد اين طرح در شبکه های اجتماعی با استقبال خوبي مواجه شده است. برخي ازنمایندگان مجلس نيز اطلاع مردم ازرای نمایندگان را حق ملت دانستند وآن را يك ضرورتی برای ارتقای کیفیت عملکرد نمایندگان مي دانند. در همین زمینه فاطمه سعیدی، نماینده مردم تهران درمورد طرح شفافيت آراي نمايندگان توييت کرد و گفت:«مردم حق دارند و باید بدانند رای وکلایشان در مجلس چیست با شفافیت رای نمایندگان راه معامله کردن بر سر منافع مردم بسته خواهد شد». همچنین محمود صادقی، نماینده اصلاح طلب مردم تهران و عضو فراکسیون امید مجلس نيز در تويیتر خود نوشت: «طرح شفافیت آرای نمایندگان کیفیت عملکرد نمایندگان را بهبود خواهد داد. فراکسیون شفاف سازی برنامه جامعی برای شفافیت پارلمان در دست تهیه دارد؛ این برنامه شامل عملکرد نمایندگان در صحن، کمیسیون و ارتباط با موکلان و عملکرد رییس، هیات رییسه و نظام اداری و مالی مجلس می شود». از طرفي ديگر جواد کریمی قدوسی، نماینده اصولگرا و عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس دراين باره در تويیتر خود نوشت:«با آرای نمایندگان قانون‌گذاری انجام می شود شفافیت آراء بر کیفیت رای و کارآمدی نمایندگان و آرامش مجلس و نظم در صحن خواهد افزود و این اقدام تاریخي ، سرآغاز شفافیت در همه امور کشور خواهد شد».
كپي يك طرح
چنانکه دربالا اشاره شد برخی نمایندگان فراکسیون امید طرح شفافيت در آرا را کپی عنوان كردند ومعتقدند در آذر 96 از سوی نمایندگان فراکسیون امید و با 38 امضا به هیات رییس مجلس ارائه شده بود. که با تعلل هیات رییسه تاکنون به نتیجه نرسیده است. دراين زمينه تعدادي از اعضاي فراكسيون اميد نيزنسبت به رائه اين طرح عكس‌العمل نشان دادند. دراين زمينه سیده حمیده زرآبادی ازاعضاي فراکسیون امید مجلس درتوييتر خود نوشت :« طرح شفافیت آراي نمایندگان که امروز عده ای داعیه دار آن شده اند، هشت ماه پیش از سوی اعضای فراکسیون امید و با امضای 38 نفر از نمایندگان تقدیم هیات رییسه مجلس شده بود. چرا با تکرار این قبیل بی اخلاقی ها مردم را ناامید و مایوس می کنیم». طیبه سیاوشی، نماینده تهران نیز تويیت کرد:«از دیروز موج جدیدی از پیام ها علیه نمایندگان مجلس به دلیل عدم امضا طرح شفافیت آرای نمایندگان به راه افتاده باید بگویم که این طرح، طرح جدیدی نیست و آذر 96 توسط محمدجوادفتحی با قید یک فوریت تقدیم مجلس شده و در نوبت اعلام صحن قرارگرفته است. دومین طرح هم دوباره با قید یک فوریت در نوبت قرار گرفته!». اين موج از اظهارنظر مخالف وموافق طرح شفافيت آراي نمايندگان باعث واكنش كاربران تويیترشد آن‌ها با اعتراض به عدم امضاي نمایندگان مجلس نسبت به اين طرح نوشته اند چرا امضاها كم است! چرا نمایندگان ازطرح شفافیت آرا می ترسند و نمی خواهند مردم بدانند به چه رای می دهند؟»،برخی نیز با هشتگ شفافیت آرای نمایندگان، آن را به عنوان درخواست از نمایندگاني كه طرح مذكورامضا نکردن خواستند كه به این طرح رای دهند.
استقبال از شفافيت
شفافیت آرای نمایندگان فارغ از چون و چراهایی سیاسی آن ، طرحی است که فقط درتصويب قوانين ولوايح به بله يا خیر محدود نمی‌شود، بلکه دريك راي گيري مسئولیت پذیری، تعهد، پاسخگویی را به دنبال خواهد داشت ودرادامه نظرات کارشناسان ومحققان را جایگزین مخالفت ها و موافقت های جناحی و سیاسی خواهد كرد. در همين حال حسینعلی حاجی‌دلیگانی، عضو شورای مرکزی فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس شورای اسلامی بابيان اين خبر اعلام كرد : که تاکنون بیش از 90 نفر از نمایندگان مجلس به کمپین شفافیت آراء پیوسته‌اند، وي گفت: نمایندگانی که به کمپین پیوسته‌اند در نامه‌ای از علی لاریجانی خواسته‌اند که آرای‌شان به صورت علنی و شفاف از سوی مجلس اعلام شود.وی افزود: نامه به رييس مجلس برای اعلام شفاف آرای نمایندگان آماده و در جلسه علنی روز یکشنبه (اول مهر) با تعداد امضاهای بیشتری از سوی نمایندگان، تقدیم هیات‌رييسه و آقای لاریجانی خواهد شد. نماینده مردم شاهین‌شهر در مجلس با اشاره به ابزارهای اعلام شفاف آرای نمایندگان مجلس، تصریح کرد: نمایندگان مجلس در این نامه، از آقای لاریجانی درخواست کرده‌اند که آرای‌شان درباره استیضاح‌ها، سوالات از رييس‌جمهور و وزرا و نیز طرح‌ها و لوایح به صورت علنی و شفاف اعلام شود، یکی از این ابزارها، خبرگزاری خانه ملت یا فضای مجازی مجلس شورای اسلامی پیش‌بینی شده است. حاجی‌دلیگانی در پایان خاطر نشان کرد: درخواست اعلام علنی و شفاف آرای از سوی بیش از 90 تن از نمایندگان مجلس، موجب میشود تا سطح انتظار از دیگر نمایندگان نیز افزایش یافته و سایر نمایندگانی هم که آن را امضا نکرده‌اند، به کمپین شفافیت آراء پیوسته و برای علنی شدن رای‌شان اعلام آمادگی کنند. از طرفي سید حمیدرضا کاظمی با اشاره به مخالفت مجلس با یک فوریت طرح شفافیت رای نمایندگان گفت: طرح شفافیت آراي که بعضی از دوستان با نگاهی خاص به دنبال آن هستند. با حدود 170 امضاء شکل گرفته دراين مدت از افکار عمومی هم استفاده شده است. وقتي اين طرح در مجلس ارائه شد فقط 52 راي آورد. درواقع همان آقایانی که امضا کرده بودند به آن رأی ندادند. در نهایت طرح رد شد. وی افزود: بنده جزو امضاکنندگان طرح نبودم زيرا اعتقاد دارم هر نماینده ای بايد به سهم خودش و براساس نظري كه دارد رأی دهد. اینکه با یک حرکت پوپولیستی وباعنوان شفاف سازي در بین مردم مصاحبه وآنها را فريب دهيم.اما به عنوان امضاکننده در صحن به طرح رأی ندهیم پسندیده نیست.نماینده مردم پلدخترخاطرنشان کرد: نماینده بایدآزاد باشد وبا حجت شرعی رأی دهد. نماينده بايد با تحقيق ،بررسي وسنجيدن جوانب كارودرنظر گرفتن منافع مردم راي دهد .طراحان این طرح می خواهند افکار عمومی را فریب دهند . البته این موضوع که افرادی به دنبال فریب افکار عمومی هستند وبايد درصحن رأی نمی دهند بررسی شود.کاظمی همچنین یادآور شد: آنهایی که به دنبال فریب افکار عمومی هستند خودشان به طرحی که امضا کرده اند اعتقاد ندارند. به نظرم بررسي مشکلات معيشتي واقتصادي بايد دراولويت قرارگيرد وانتظار داریم نمایندگان با هم فکر هم طرح‌ها و لوایحی را ارائه دهند تا کشور از اين مشکلات خارج شود . نه طرح هایی كه فايده وسودي براي مردم وجامعه ندارد. این نماینده مجلس اضافه کرد: نمایندگانی که طرح شفافیت آراي نمایندگان را امضا کرده‌اند، بهتر است رای خود را به صورت شفاف اعلام کنند تا مشخص شود کدام نمایندگان به این طرح در مجلس رای نداده‌اند.حسن خسته بند، نماینده مردم انزلی درمجلس نيز نسبت به طرح شفافيت آراي گفت: طرح شفافیت آراء نمایندگان در هفته های اخیر تهیه و تحویل هیيت رييسه مجلس خواهد شد، طرحی که می تواند یکی از بهترین معیارهای ارزیابی مردم از نمایندگان خود در مجلس باشد. این طرح درابتدا با امضای ۲۹ نماینده به تصويب رسیده است که در صورت تصویب نهایی هييت ريیسه مجلس می شود تا اسامی نمایندگان مخالف، موافق ، ممتنع و افرادی که در رای گیری شرکت نمی کنند و نوع رای گیری که در صحن انجام می شود را به استثنا موارد ذکر شده در ماده ۱۲۲ آئین نامه داخلی به همراه مشروح مذاکرات که در روزنامه رسمی کشور بلافاصله منتشر کنند. حسن خسته بند، درمورد عدم امضاء طرح شفافیت گفت : این جفاست که چون امضا نکردیم پس بگویند مخالف این طرح هستیم.مهم این است که طرح شفافیت آراي به چه صورت خواهد بود ومطمنا هر نماینده ای برای خود نقطه نظری دارد.وی با بیان طرح شفاف معایب و محاسن شفاف سازی آرا که ازسوي برخي مطرح شده گفت : اين طرح نیاز به یک کار کارشناسی دارد،آیا طرحان اين طرح خود شفاف هستند ؟!نماینده مردم انزلی در مجلس با اشاره به اینکه به صورت شعاري بگویيم این طرح خوب است.ناپختگي است، باید بر روی نقاط مثبت و منفی این طرح فکر شود . دربرخي موارد مثل جلسات علني نيازبه شفاف سازي وجود ندارد. وي باتصریح اين موضوع گفت : اینطور نبوده که برگه اي آورده باشند و ما امضاء نکرده باشیم. به طور مثال ۲۲۰ نماینده از وزارت دفاع تقدیر کردند پس بقیه نمایندگان که امضا نکردند مخالف بودند؟! نه اینطور نیست.نماینده مردم انزلی درمجلس با بیان اینکه شایدتعدادي درمجلس نبودند مأموریت یا مریض بودند که نتوانستند آن را امضا کنند. خیلی وقت ها نمایندگانی كه طرحی را امضا مي كنند و در زمان رأی گیری به چیز دیگری رأی دادند.
جلال میرزایی، نماينده مردم ايلام در مورد طرحی که موجب شفافیت آراي نمایندگان، میشود، گفت : نتیجه اين طرح شفاف سازي عملکرد نمایندگان براي مردم است كه مي توانند با توجه به آن نماينده خود را مورد ارزیابی قراردهند.عضو فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی بیان کرد: در صورت شفاف شدن آرا نمایندگان، مردم دلایل موافقت و مخالفت را از نمایندگان جویا می‌شوند، اگرنماینده‌ای رای موافق یا مخالف می‌دهد باید توجیه لازم را نیز داشته باشند. زیرا این موضوع می‌تواند ملاک عملکرد نمایندگان در طول دوره نمایندگی آن‌ها در مجلس باشد.وی افزود: این طرح نمایندگان را به تکاپو وادار می‌کند تا طرح ها و لوایح را بیشتر بررسی کنند همچنین در صورت اجرایی شدن این طرح، از حالتی که فقط چند نفر در صحن صحبت می‌کنند، خارج مي شویم.میرزایی ادامه داد: طرح شفافیت آرا نمایندگان کمک می کند تا وکلای مردم در خانه ملت، تشکیلاتی عمل کنند. اکنون دو طیف خواهان شفافیت در رای نمایندگان هستند، یک عده می‌خواهند مردم را در جریان امور قرار دهند تا ارزیابی درستی از عملکرد نمایندگان داشته باشند. اما طیف دیگر برای اعمال فشار بر نمایندگان، به دنبال اين طرح هستند .عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی بیان کرد: در جریان بررسی FATF چند جریان تلاش می‌کردند تا رای نمایندگان شفاف باشد، این طیف به دنبال مرعوب کردن نمایندگان هستند ولی این مسیر راه به جایی نمی‌برد و شفافیت تنها کمک می‌کند تا نمایندگان مجلس دقیق‌تر عمل کنند و تحت فشار قرار نمی‌گیرند. امیر خجسته نيز در تشریح طرح شفافیت آراي نمایندگان گفت: شفافیت دررای گیري ها باعث بالا رفتن كيفيت عملكرد مجلس ونمايندگان مي شود . قطعا به دنبال چنین تغییری در آیین نامه مجلس هستیم.نماینده مردم همدان با اشاره به اینکه براساس ماده 131آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، طرح‌هاى قانونى با امضا و ذکر نام حداقل پانزده نفر از نمایندگان مجلس به ريیس جلسه تسلیم می شود و پس از اعلام وصول و قرائت عنوان آن توسط هیات رييسه به کمیسیونهاى مربوط ارجاع داده می شود وي افزود : در حال حاضر در فضا رسانه ای كشور اينگونه جاافتاده است که امضاءکنندگان فقط موافق طرح وباقی نمایندگان مخالف هستند. خجسته ادامه داد: ارائه طرح ها با سوالات از مسئولان کشوری متفاوت است و درطرح ها پيشنهادي فقط امضا 15 نفر احتیاج است كه توسط طراحان ، دريك بازه زماني وبدون اعلام عمومی توسط موافقاني كه درجلسه حضوردارند تهيه مي گردد واین امضاها حاوی مخالفان و موافقان قطعی موضوع نیست.رييس فراکسیون مبارزه با مفاسد اقتصادی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه موضوع براي بررسي همه جانبه به کمیسیون ارجاع داده مي شود یادآور شد: یکی از موضوعاتی توسط برخي از سیاستمنداران مطرح شده اين است كه اين طرح باعث جلوگیری از تحت فشار قرار گرفتن نمایندگان دررای گیرها است اين طرح باعث جلوگيري از فشارهایی اعم از فشار رسانه ای، مافیایی كه باعث خلل در تصمیم نمایندگان مي شود. به نظرم این موضوع جای نگرانی ندارد ومی تواند به یک فرصت مبدل شود.خجسته گفت: اعتقاد دارم طرح شفافیت آراي ماخوذه، باعث مي شود نماینده ای که مطالبات عموم مردم را دنبال مي كند از نماینده ای که به هر علتی عملکردی به غیر از این دارد را تفکیک کند و این موضوع به نفع مردم وآینده کشور است.عضو هیات رييسه کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی افزود: منتظریم تا کمیسیون تخصصی بررسي هاي لازم را انجام دهد و اين طرح به صحن علنی مجلس بيايد. به طور قطع در صحن از این موضوع دفاع خواهیم کرد.
چند نكته
اينكه طرح مذكور تا چه حد كارآيي دارد يا در آن نيز بازي‌هاي سياسي تاثيرگذار است نياز به صبر دارد زيرا در اين سال‌ها اقدامات فراواني با هياهوي بسيار در مجلس صورت گرفته است كه نيتجه آن مشخص نبوده و در آينده مشكلاتي را به وجود آورده است. نكته ديگر نيز اينكه اگر اصلاح طلبان مجلس معتقدند طرح مذكور متعلق به آن‌هاست با اين طرح موافقت كنند و روزي كه قرار است به تصويب برسد اين نكات را در صحن علني مجلس بيان كنند و بگويند كه وجه تمايز كجا بوده كه هيات رييسه به طرح آن‌ها توجهي نداشته و امروز محافظه‌كاران براي ارائه خود به مردم تلاش مي‌كنند طرح خود را برجسته‌سازي كنند.
