روزنامه جهان صنعت
1397/06/31
برگزاری مراسم عزاداری سید و سالار شهیدان امام حسین (ع) در سراسر کشور
گروه فرهنگ- در هزار و سیصد و هفتاد و نهمین سالگرد شهادت سید و سرور آزادگان جهان، حضرت اباعبدالله (ع) و یاران مظلومش، ایران اسلامی یکپارچه غیرت و آزادگی را فریاد میزنددستجات عزادار با حرکت در خیابان‌ها و کوچه‌های شهرها و روستاهای کشورمان، بار دیگر در سوگ شهادت سیدالشهدا و ۷۲ دلاور کربلا بر سینه و سر می‌زنند.
در تهران، این مراسم همانند سال‌های گذشته در تمام معابر و خیابان‌های پایتخت جریان دارد، اما آیین‌های عزاداری در بازار بزرگ تهران، میدان امام حسین (ع)، میدان شهید تهرانی مقدم (کاج)، حرم مطهر امامزاده صالح، حرم مطهر امامزاده حسن، حسینیه حضرت حجت (عج) نازی‌آباد، حرم مطهر امامزاده حمیده خاتون باغ فیض و ... با جمعیت بیشتری پیش می رود.
در شهرستان‌ها، نیز علاوه بر شهرهای مذهبی نظیر مشهد مقدس و قم که سوگواران در حرم‌های مطهر حضرت رضا (ع) و حضرت معصومه (س) به نوحه‌خوانی، سینه‌زنی و زنجیرزنی می‌پردازند، مردم شهرهای جنوبی مانند بهبهان و خرمشهر در خوزستان و حاجی‌آباد و بندرعباس در هرمزگان با وجود گرمای شدید روزهای آخر تابستان، سوگواری جانانه‌ای برای اباعبدالله (ع) و اهل‌بیت (ع) داغدار ایشان به راه انداخته‌اند.در بخش شرقی استان اصفهان و در شهرستان‌های کاشان، آران و بیدگل، نیاسر (حرم مطهر حضرت سلطان علی بن محمد باقر)، حرم مطهر آقاعلی عباس و حسینیه تاریخی پنج‌شاه کاشان نیز دستجات عزادار به سوگواری و نوحه‌خوانی می پردازند.
در غرب کشور نیز، استان‌های کردنشین با میزبانی از عزاداران امام حسین (ع) باشکوه‌ترین آیین‌های سوگواری روز عاشورا را رقم زده‌اند که یکی از پرجمعیت‌ترین مراسم امسال به شهر مهاباد در آذربایجان غربی تعلق دارد.در شهر یزد که منظم‌ترین برنامه‌های عزاداری در حسینیه‌های تاریخی این شهرستان برگزار میشود، عزاداران با حضور در حسینیه‌ها و عزاخانه‌های چند محله از جمله حسینیه بزرگ فهادان، مریم‌آباد، مسجد روضه محمدیه (حظیره)، باغ مهدی سانیج، نصرآباد، کوچه بیوک و ... آیین تاریخی روز عاشورا را به شکلی باشکوه برگزار می‌کنند.در میان مساجد و حسینیه‌های سراسر کشور، مسجد جامع خرمشهر که نماد مقاومت و ایستادگی در برابر دشمن بعثی به شمار می‌رود، در آستانه سی و هشتمین سالگرد آغاز دفاع مقدس، میزبان هزاران نفر از شیعیان خونگرم جنوب کشور است.علاوه بر این، عزاداری های اقوام مختلف کشور که جزئی از فرهنگ عمومی مردم ایران شده است مانند سالیان گذشته برپا بود.
واقعه عاشورا یکی از مهم‌ترین بزنگاه‌های تاریخی در مذهب شیعه است که بنا بر همین اهمیت تاریخی و اجتماعی تاثیر عمیقی نیز بر فرهنگ مردم گذاشته است. هرساله در گوشه و کنار ایران آیین‌های مختلفی برای بزرگداشت واقعه عاشورا برگزار میشود؛ آیین‌هایی که از سال‌های دور به یادگار مانده‌اند و با تاریخ و آداب و رسوم هر منطقه از ایران گره خورده‌اند. برخی از این آیین‌ها در میراث ناملموس ملی هم ثبت شده‌اند.
آیین چند هزار ساله «گِل مالی» در لرستان
سنت گل‌مالی به‌عنوان میراث معنوی مردم لرستان که اوج غم و اندوه این دیار را در روز تاسوعا و عاشورای حسینی به نمایش می‌گذارد، آیینی به یادگار مانده از پیشینیان قوم لر است.
هر ساله آیین‌های گل‌مالی و چمرانه هم‌زمان با عاشورای حسینی در خرم‌آباد برگزار میشود و مردم این شهر اوج عزای خود در شهادت امام حسین(ع) را با اجرای این آیین‌ها به نمایش می‌گذارند. آیین گل‌مالی مردم خرم‌آباد و برخی شهرهای استان لرستان از جمله کوهدشت که آیینی به یادگار مانده از پیشینیان قوم لر است. سال‌هاست که اوج غم و اندوه این مردم را در عزای سیدالشهدا نشان می‌دهد.
برای برگزاری آیین گل‌مالی مردم عزادار خرم‌آباد هم‌زمان با عصر تاسوعا، حوضچه‌های بزرگ سه تا شش متری را آماده کرده و خاک رس نرم را در میان این حوضچه به‌صورت گنبدی جمع‌آوری می‌کنند.
دور تا دور این حوضچه را با گلاب تزیین کرده و مردم عزادار نیز شمع استغفار و طلب حاجت خود را با فرا رسیدن شب، در اطراف حوضچه روشن می‌کنند.صبح روز عاشورا، پیش از طلوع آفتاب، خاک رس با گلاب‌ها مخلوط شده و گلی نرم و یک‌دست حاصل شده؛ گلی که با حاجات و استغفار عزاداران آمیخته شده و بر پیکر آنها نقش می‌بندد. جوانان هیات‌های عزادار نیز پیش از طلوع آفتاب با پوشیدن لباس مشکی در کنار حوضچه حاضر می‌شوند و به نوبت در این حوضچه غلتیده و سر و صورت را با گل می‌پوشاند.بسیاری از مردم از جمله سالمندان، زنان و کودکان نیز که امکان غلتیدن کامل آنها در حوضچه گل وجود ندارد، هر یک با در دست داشتن کاسه‌ای کوچک، در کنار حوضچه حاضر می‌شوند و از گل باقی مانده برای اهل خانواده به خانه می‌برند تا به سر و صورت و شانه‌ها بزنند. همچنین در کنار این حوضچه، فردی مشغول گل‌مالی کودکان با پنجه گل‌مالی شده است به این صورت که پنجه گل‌اندود خود را به یاد دستان قمر بنی‌هاشم(ع) به پشت کمر کودکان زده و نقش پنجه بر لباس آنان نقش می‌بندد. «گِل‌مالی»، آیینی به یادگار مانده از پیشینیان قوم لـُـر است که مردم خرم‌آباد در مواقع مصیبت از دست دادن عزیزترین افراد را سر می‌دهند و شور مراسم گِل‌مالی در روز عاشورای حسینی و عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) دیده میشود که مردم این شهرستان از روزها قبل از عاشورا خود را برای این مراسم آماده می‌کنند.
روز قبل از عاشورا عده‌ای از جوانان هیات اقدام به جمع‌آوری هیزم برای بر پا کردن آتش می‌کنند و در صبح عاشورا عزاداران حسینی که در گِل می‌افتند دور آتش جمع می‌شوند تا از سرما حفظ شوند. بعد از خشک شدن، عزاداران با اشعاری ازجمله «این بدن از کیست که سر ندارد- عزیز زهراست کفن ندارد، زاده زهراست» و... شروع به سینه‌زنی می‌کنند.
استان خوزستان
سنج، دمام و بوق هر سه از سازهای تشکیل‌دهنده همنوازی در آیین عزاداری ایام محرم در خوزستان است که سابقه آن به بیش از۱۰۰سال می‌رسد. در آبادان مجموع نوازندگان دمام و سنج بین پنج، هفت و گاهی ۹نفر متغیر است به طوری که یک نفر به عنوان «اشکون» در جلوی صف دمام‌زنان قرار می‌گیرد و سایر نفرات در طرفین او می‌ایستند. در پایین صف دمام‌زنان، یک سنج‌زن قرار دارد و سایر سنج‌زنان در لابه‌لای دمام‌زنان جای می‌گیرند و براساس نت مشخص، نوای سنج و دمام را می‌نوازند. در این خطه نوحه از اقبال بی‌نظیر عمومی بهره‌مند است و مراسم سینه‌زنی همراه با آواز نوحه که خود نوعی «ملودرام» حزن‌انگیز است، تحقق می‌یابد. این مراسم با ترتیب و برنامه خاصی شروع و اوج آن زمانی است که نوحه‌خوان اعلام واحد می‌کند.
استان خراسان‌جنوبی
شهرستان بیرجند مرکز خراسان‌جنوبی نیز با فرارسیدن ماه محرم‌الحرام با نصب پرچم‌های سیاه و علم‌های مخصوص عزاداری در مساجد، حسینیه‌ها و تکایا به عزاداری می‌پردازند. سخنرانی پیرامون فلسفه قیام عاشورا در اغلب مساجد و حسینیه‌های شهر و روستاهای بیرجند، سینه‌زنی، زنجیرزنی، روضه‌خوانی، علم‌بندان، علم‌گردانی، نخل‌بندی، نخل‌گردانی، مشعل‌گردانی و تعزیه‌خوانی از شیوه‌های مراسم عزاداری ماه محرم در بیرجند است. برگزاری مراسم «مشعل‌گردانی» در روستای خور و برکوه و «سنگ‌زنی» در روستای درخش بیرجند، شبیه‌گردانی، تعزیه‌خوانی، آتش زدن نمادین خیمه‌ها، راه‌اندازی کاروان‌های سبزپوش و سرخ‌پوش از دیگر آیین‌های سوگواری شهادت سالار شهیدان در روز عاشورا در این شهرستان است.
استان سمنان
اجرای تعزیه، تشکیل هیات‌های عزاداری، سینه‌زنی و زنجیرزنی، حرکت شتران با کجاوه به عنوان نمادی از کاروان کربلا و اسرا، نخل‌گردانی، اطعام دادن و نذری دادن به ویژه در شب‌های تاسوعا و عاشورا و شام غریبان از جمله سنت‌هایی است که هر سال در ماه محرم در استان سمنان برگزار میشود. تعزیه، یکی از این سنت‌هاست که طرفداران زیادی دارد. هنرمندان این استان تعزیه را نوعی هنرنمایی برای تثبیت و تجلی نهضت حسینی و قیام عاشورا می‌دانند و معتقدند زیبایی نهضت کربلا در تعزیه ناب و اصیل متجلی میشود. تعزیه در حقیقت نوعی پیام‌رسانی است که برای نهادینه کردن فرهنگ عاشورا می‌توان از آن استفاده کرد. «نخل‌گردانی» به خصوص در شهرهای سمنان و شاهرود مرسوم است که نمادی از تشییع جنازه امام حسین (ع) است، همچنین حرکت شتران با کجاوه‌ها که نمادی از کاروان کربلا و اسراست. برپایی خیمه نیز یادآور خیمه‌های امام حسین(ع) در کربلاست، اطعام دادن و نذری دادن در ماه محرم مخصوصا در شب‌های تاسوعا و عاشورا به عزاداران حسینی، یکی دیگر از رسوم این استان به شمار می‌رود.
استان سیستان‌و‌بلوچستان
نوحه‌خوانی، سینه‌زنی، زنجیرزنی، برگزاری زیارت عاشورا و تعزیه‌خوانی از جمله آیین‌های معمول مردم سیستان در ایام محرم به شمار می‌رود. پخت حلیم و شله‌زرد، امتناع مردم سیستان از پخت غذا در سه روز قبل از واقعه عاشورا، پشت بام رفتن ریش‌سفیدان و تلاوت قرآن و ذکر دعا برای اعلام رسیدن ماه محرم و برگزاری مجالس روضه و عزاداری در منازل از جمله آداب خاص مردم سیستان در ماه محرم و ۱۸روز پس از آن است. تعزیه در سیستان به صورت روز‌شمار اجرا میشود به این صورت که شبیه‌خوانان هر روز ماه محرم را به یکی از یاران امام حسین (ع) مثلا حضرت علی‌اکبر(ع) یا حضرت ابوالفضل (ع) اختصاص می‌دهند. در بلوچستان مردم اهل سنت با آغاز ماه محرم خود را در سوگ سرور و سالار شهیدان سهیم دانسته و با اجرای برنامه‌های وعظ و سخنرانی در محافل مذهبی به استقبال از این ماه می‌روند. با آغاز اولین روز از ماه محرم امامان جمعه، پیش‌نمازان مساجد و ملایان اهل تسنن با سخنرانی در مساجد و محافل مذهبی، مردم را از اهمیت این ماه آگاه می‌سازند و با روایت احادیث مختلف سعی دارند مظلومیت امام حسین (ع) و نقش وی در اسلام و همچنین عظمت این ماه پر‌برکت را به نمازگزاران منتقل کنند. در ماه محرم زنان دست از انجام کارهایی مثل حصیربافی و سوزن‌دوزی بر‌می‌دارند و بیشتر سعی دارند خود را با ذکر و تسبیح و نماز و روزه مانوس کنند. اکثر مردمان بلوچستان و برادران و خواهران اهل تسنن روزهای تاسوعا و عاشورا روزه می‌گیرند. آنها بر این باورند که گرفتن روزه در این ایام اجر و ثواب بسیاری دارد. پخت انواع غذاهای محلی از قبیل حلوا، خورش و برنج و همچنین پخش شیر و خرما میان خانواده‌های کم‌درآمد از دیگر آیین‌های روزهای تاسوعا و عاشورا در بلوچستان است.
استان کهگیلویه‌و‌بویراحمد
صدای سنج و طبل عزا در شهرها و روستاها، شیون و زاری مردان و زنان عزادار حسینی، شور و نشاط پیران و جوانان عاشق اهل بیت همگی نشان از غم و اندوه شیفتگان امام حسین(ع) در کهگیلویه‌و‌بویراحمد دارد. نماد‌هایی از کربلا و قبر شش‌گوش حضرت علی‌اکبر(ع) ساخته شده از آلومینیوم و چوب و نصب لامپ‌هایی با رنگ‌های مختلف، زیبایی خاصی به مراسم این شهر می‌بخشد. این سمبل‌های مذهبی که روی پایه‌های فلزی در شهر یاسوج گردانده میشود و سیاه‌چادرهایی که با پارچه‌های سبز و سیاه پوشیده شده حکایت از رویداد عظیم تاریخی عاشورا و صحرای کربلا دارد. در آیین‌های عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) هر شب در این سیاه‌چادرها، خار و خاشاک‌هایی به آتش کشیده میشود که بیانگر گوشه‌هایی از صحنه کربلا و اسارت حضرت زینب(س) و امام سجاد(ع) است. برگزاری نمایش‌هایی از صحنه‌های کربلا به ویژه شهادت امام حسین (ع) و یارانش از دیگر برنامه‌های عزاداری در این منطقه است.
استان کرمانشاه
کرمانشاه، این شهر کهن که دروازه کربلاست، در ماه محرم حال و هوای غریبی دارد. از آیین‌های بسیار قدیمی ماه محرم در کرمانشاه تعزیه‌خوانی است. علاقه فراوان مردم به تعزیه‌خوانی و آگاهی یافتن از واقعه کربلا و همدردی با مصائب سیدالشهدا(ع) و اهل بیت او از طریق بازگویی و نمایش وقایع و آلام هر سال تعزیه‌خوانان را به برپایی هرچه با‌شکوه‌تر این مجالس وا‌می‌دارد. تهیه انواع غذاها و شربت‌های نذری مانند حلیم، شله‌زرد، حلوا و شربت‌های مختلف و تقسیم آن در میان عزاداران از دیگر آیین‌های این شهر است.
سایر اخبار این روزنامه
وزیر نفت در آستانه نشست کمیته نظارت بر توافق اوپک و غیراوپک:
وزیر پرونده پیامک‌های تبلیغاتی را پیگیری می‌کند
تدارک برای رویارویی در سازمان ملل
سرنوشت نامعلوم کالاهای احتکار شده
عرضه نفت خام در بورس با دستور روحانی
طرح شورای شهر برای ایجاد خانه خبرنگار؛
مسافربری شدن فرودگاه پیام چقدر اقتصادی است
منابع ارزی در مرز هشدار
دریافت تسهیلات بانکی مانع بزرگ بهبود کسب‌وکار در کشور
سایه سنگین تحریم‌ها بر ذخایر ارزی کشور
برگزاری مراسم عزاداری سید و سالار شهیدان امام حسین (ع) در سراسر کشور
آزموده را آزمودن خطاست
احتکار، ترمز بهبود شرایط اقتصادی
اتحادیه اروپا نمی‌خواهد کوتاه بیاید
آزموده را آزمودن خطاست
کریستین ساینس مانیتور بررسی کرد
