روزنامه خراسان
1397/06/27
نگاهی به عملکرد سینما و تلویزیون در تولید آثار نمایشی مرتبط با واقعه عاشورا
مائده کاشیان -سالیان سال است که هنگام فرا رسیدن ایام عزاداری امام حسین(ع)، هرقدر کارنامه تلویزیون و سینما را در ساخت آثاری درباره واقعه عاشورا مرور می‌کنیم به چند اسم ثابت می‌رسیم و سال آینده دوباره همان اسم‌ها و همان کارنامه تکرار می شود و نام جدیدی به آن‌ها اضافه نشده است. اگرچه تلویزیون هر سال برنامه‌های گفت‌وگومحور جدیدی با موضوع محرم و عاشورا تولید می‌کند اما در این میان، معلوم نیست تکلیف آثار داستانی چه میشود؟ در ادامه نگاهی به عملکرد تلویزیون و سینما در زمینه ساخت و برخورد با آثار تاریخی با مضمون عاشورا انداخته‌ایم.روایتی بی‌راوی
تردیدی نیست که واقعه عاشورا و اتفاقات مربوط به آن، موضوع بسیار مهمی است که می‌تواند دستمایه فیلم‌های سینمایی و سریالهای تلویزیونی باشد و قطعاً این موضوعات آن‌قدر ظرفیت دارد که بشود از صدها زاویه به آن پرداخت و هربار هم از ابعاد این واقعه تاریخی بزرگ، روایت تازه‌ای داشت. علاوه بر این، مخاطب تلویزیون و سینما هم همیشه به روایت وقایع و داستان‌های تاریخی در قالب فیلم و سریال علاقه‌مند است و می‌توان گفت این آثار امتحانشان را پس داده‌اند اما با همه این‌ها در طول سالیان گذشته، تلویزیون و مخصوصاً سینما، در زمینه تولید چنین آثاری بسیار کم‌کار بوده‌اند. جز چند اثر انگشت‌شمار مانند «روز واقعه»، «معصومیت ازدست‌رفته»، «روایت عشق» و « «شب‌دهم» که از تولید هرکدام از آن‌ها چندین سال می‌گذرد، چند اثر دیگر به یاد مخاطب می‌آید؟ تلویزیون تا چه زمانی با بازپخش این سریال‌ها از شبکه‌های مختلف، می‌خواهد جدول پخش خود را در ایام محرم و صفر پر کند؟ اصلاً هرقدر هم که این آثار چه از لحاظ محتوا و چه از لحاظ ساخت قابل‌توجه باشد، مگر مخاطب چند بار برای تماشای آن‌ها پای تلویزیون می‌نشیند؟ سینما هم اوضاع بهتری از تلویزیون ندارد و اگر خوش بینانه نگاه کنیم و بگوییم وزارت ارشاد برای توجه سینماگران به ساخت آثاری درباره عاشورا سیاست‌های خاصی دارد، این طور که معلوم است آن سیاست‌ها راه به جایی نبرده‌اند و همچنان جای خالی این گونه فیلم‌ها بر پرده نقره‌ای دیده میشود.
مهر توقیف روی اثری عاشورایی
در اوضاع قحطی آثار داستانی با موضوع عاشورا، فیلمی با صرف زمان و هزینه زیاد، درباره این واقعه تاریخی ساخته میشود اما به دلایل مختلفی مهر توقیف روی آن می‌خورد و تکلیف وضعیت اکران آن روشن نمی‌شود. اولین‌بار سال 92 و در سی‌ودومین جشنواره فیلم فجر، فیلم «رستاخیز» به کارگردانی احمدرضا درویش، رونمایی شد اما موج اعتراضات به نشان دادن چهره معصومین در فیلم و ایراداتی به محتوای آن از لحاظ تاریخی، باعث شد که فیلم دوباره تدوین شود و تقریباً ۴۰ دقیقه آن را حذف کنند. بعد از این اتفاق، موج اعتراضات فروکش کرد تا این که پروانه نمایش فیلم صادر و دو سال بعد یعنی تیرماه 94، فیلم به صورت عمومی اکران شد. انتقادات و اعتراض‌ها در کمتر از نصف روز، اکران فیلم را لغو کرد و این فیلم عملاً تنها برای یک روز در سینماها نمایش داده شد. شاید بتوان امیدوار بود فرصتی فراهم شود تا تنها فیلم عاشورایی چند سال اخیر یعنی «رستاخیز»، شانسی دوباره برای اکران عمومی پیدا کند و بتوانیم آن را روی پرده سینماها ببینیم.
رمان برای اقتباس هست اما...
درد روایت واقعه عاشورا در آثار نمایشی به همین جا ختم نمی‌شود. در حالی که می‌دانیم سال‌هاست سینما و تلویزیون کشورمان در ژانرهای مختلف، با معضل کمبود قصه‌های ناب و داستان‌های جذاب مواجه است اما این مشکل حداقل در وقایع مرتبط با عاشورا آن‌چنان به چشم نمی‌آید زیرا رمان‌های قدرتمندی در این زمینه نوشته شده است. با این حال اهالی سینما و تلویزیون از این آثار استقبال نکرده و آن‌ها را به فراموشی سپرده‌اند. برخی از مهم‌ترین این آثار مانند «نامیرا» اثر صادق کرمیار، «پدر، عشق، پسر» و «از دیار حبیب» اثر سیدمهدی شجاعی، «فراموشان» اثر داوود غفارزادگان، «شماس شامی» اثر مجید قیصری، «ماه به روایت آه» اثر ابوالفضل زرویی نصرآباد و «فردا مسافرم» اثر مریم راهی، تنها بخشی از این آثار هستند که همگی نیز با استقبال مخاطب عام مواجه شده‌اند. اما در کمال شگفتی، سینماگران از این آثار برای اقتباس‌های سینمایی استفاده نمی‌کنند.
دکورهایی که تخریب می‌شوند
همه این اتفاقات در حالی است که از دکورهای ساخته‌شده برای این آثار نیز نگهداری مناسبی نمی‌شود. در حالی که می‌توان دکور پروژه‌های عظیم تاریخی را به شهرک سینمایی تبدیل کرد تا از هزینه‌های زیاد تولید آثار بعدی کاسته شود اما صرف میلیاردها تومان هزینه برای ساخت دکور یک فیلم یا سریال تاریخی به راحتی نادیده گرفته میشود و این دکورها بعد از پایان پروژه یا کاملاً به حال خود رها می‌شوند تا این که بالاخره علت‌های مختلفی مانند شرایط آب‌و‌هوا، کم‌کم آن‌ها را تخریب و نابود کند یا آن‌ها را تخریب می‌کنند تا زمینی که دکور در آن ساخته شده است به صاحبانش برگردد! جالب این جاست که تلاش زیادی یا بهتر است بگوییم هیچ تلاشی برای حفظ و به دنبال آن، مراقبت از دکور آثار سینمایی و تلویزیونی نمی شود، هزینه‌هایی که برای ساخت آن‌ها صرف شده به باد می‌رود و بعد خبرهای کمبود سرمایه برای ساخت آثار و مخصوصا آثار تاریخی به گوش می‌رسد و با این توجیه، چنین آثاری تولید نمی‌شود.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
تضمین های قبلی اروپا که اجرایی نبود، جایگزین شد
تشییع مهمانان عاشورایی در مشهد
معرفی چند اثر داستانی و شعر عاشورایی که باید در این روز ها خواند
جلوه هایی از محرم در سبک زندگی به روایت عکس ها و واژه ها
نگاهی به عملکرد سینما و تلویزیون در تولید آثار نمایشی مرتبط با واقعه عاشورا
روایتی از وقایع روزهای تاسوعا و عاشورای سال 61 هجری
گفت و گو با جوان هایی که واقعه‌ای عظیم را برای مان روایت می‌کنند
اقتصاد پاک، جامعه پاک
خلف وعده مسئولان ۳ برابر بد تر از تحریم ها
ای حضور آسمان در جان خاک --- یا حسین بن علی (ع)، روحی فداک
مصوبه مهم شورای عالی فضای مجازی برای حمایت از کسب و کار های اینترنتی
گزینه ترامپ برای عضویت در دیوان عالی، متهم به آزار جنسی شد
بازگشت تاریخی پرسپولیس و حذف تلخ استقلال
ضرب الاجل 6 ماهه به تلگرام های فارسی و خط و نشان برای اینستاگرام
مشهد- نجف- مشهد 2 میلیون و 800 هزار تومان!
خانه تکانی در مدیریت استان
