«ابتکار» از اصطلاحات رایج دوره سربازی گزارش می‌دهد کَف‌برگ‌های نَکِش!

پویان خوشحال
دوره سربازی، دوره مقدسی است. حال و هوای عجیبی دارد که برای افرادی که هنوز به خدمت نرفته‌اند و یا به دلایلی هیچ‌گاه نمی‌روند، درک آن دشوار است. در دوره سربازی یک ثانیه هم یک ثانیه است. اصطلاحات بسیاری در این دوره در میان سربازان استفاده می‌شود که هر کدام حکایتی دارد. از سربازانی که در تب و تاب هر فرصتی برای خروج از پادگان هستند و به آن‌ها «کَف‌برگ» گفته می‌شود تا سربازانی که در ماه‌های پایانی دوره خدمت به «نَکِشی» می‌افتند. در گزارش پیش‌رو از اصطلاحات رایج سربازی پسرانی خواهیم گفت که قرار است به دوره سربازی بروند؛ دوره‌ای 21 ماهه که 21 سال می‌توان از آن خاطره تعریف کرد.
پیش از ورود به دوره سربازی و قبل از پست کردن دفترچه، جوانی نیست که بگوید که کلا 21 ماه است دیگر؛ چشم به هم زدنی می‌گذرد. حرف اطرافیانی که در دوره سربازی به سر می‌برند در گوش آن‌ها فرو نمی‌رود. آن‌ها می‌گویند: «یک ساعت در دوران سربازی هم، یک ساعت است. سربازی حتی اگر بگویند، ساعت 5 صبح بیدار شو و شلوار و فِرِنچ (پیراهن سربازی) تن‌کن و پوتین بپوش و برای یک ساعت به پشت‌بام خانه خودت برو و برگرد، باز هم دشوار است.» طول مدت دوره سربازی در ایران 21 ماه است. حدود دو سال از بهترین دوران جوانی؛ عده‌ای 18 ساله پس از اخذ دیپلم به سربازی می‌روند و عده‌ای در 22 سالگی پس از دوره کارشناسی و عده‌ای پس از گذراندن دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری!
پس از ورود به دوره سربازی و در دو ماه آموزشی، از سربازانی با خدمت بیشتر که به اصطلاح به آن «خِت» می‌گویند، عبارت‌هایی چون «بوی آمپول میاد» را خواهید شنید. عبارتی که مربوط به واکسنی است که شما پیش از خدمت باید تزریق کنید. این‌ ابتدای راه 21 ماهه شما است. در همان ابتدا و تا چند ماه پس از دوره آموزشی که وارد یگان‌های خدمتی می‌شوید، به شما‌ «آش‌خور» می‌گویند. در گذشته‌ به همه سرباز‌ها آش‌خور می‌گفتند، چرا که آش یکی از غذاهای متداول این دوران بود. حال این که در حال حاضر هیچ‌ آشی در پادگان‌ها سِرو نمی‌شود و تنها به سربازانی که به تازگی وارد یگان‌های خود شده‌اند، آش‌خور می‌گویند.


در این دوره است که سربازان قدیمی‌تر با توجه به عدم آگاهی شما از فضای خدمت‌، کارهایی را به شما واگذار می‌کنند که این تصور را دارید که وظیفه شماست اما آن‌ها دارند از شما آش‌خوری می‌کشند. جایگزین اصطلاح آش‌خور را «موتور» گرفته است. به سربازانی که کمتر از 8 ماه خدمت کرده باشند، این روزها موتور نیز گفته می‌شود.
در طول خدمت شما افرادی را از دوره آموزشی خود می‌شناسید که در یک مرکز آموزش، تعلیمات نظامی و عقیدتی سیاسی را دیده‌اید. در دوره سربازی به آن‌ها «هم‌دوره» گفته می‌شود یا به آن «داداش خدمتی» نیز می‌گویند. همچنین به سربازانی که 2 ماه پس از شما وارد یگان می‌شوند، «همسرخدمتی» گفته می‌شود.
حال کمی توجه کنید، فرض کنید شما اعزامی تاریخ 01/02/98 هستید. سربازانی که اعزامی 01/02/99 باشند و وارد یگان‌ شما شوند، پسران شما هستند. به عبارتی پس از گذشت 12 ماه شما «پسر‌خدمتی» خود را می‌بینید و آن‌ها پدرخدمتی خود را! گفتنی است نام‌گذاری به ‌این شکل از گذشته وجود داشته و دوره به دوره میان سربازان منتقل شده و تنها راهی برای دوست یافتن در دوران خدمت است. گفتنی است به سربازانی که 12 ماه پس از شما به دوره سربازی بیایند، «دامادخدمتی» و پس از گذشت 14 ماه از خدمت‌تان این «عروس‌خدمتی‌»های شما هستند که وارد یگان می‌شوند. این فرآیند همینطور ادامه می‌یابد تا شما نوه‌های و خود را ببینید تا زمانی که به «پایان‌دوره» می‌روید؛ یعنی مرخصی پایانی دور خدمت که در ماه 20 ام است و پس از آن شما باید به دنبال کارهای تسویه خود باشید. اصطلاحاتی چون «چهل‌وهشتی» و «هفتادودویی» نیز به معنای مرخصی‌های است که شما از فرمانده خود می‌گیرید و «تشویقی» و «توراهی» نیز می‌تواند در افزایش روزهای مرخصی شما کارساز باشد. فقط حواس‌تان باشد که در دوران سربازی «نهست» نکنید؛ نهست اصطلاحی است که برای «غیبت» در دوران سربازی استفاده می‌شود. همچنین یادتان باشد اگر از مقدار معین شده، مرخصی استعلاجی استفاده کنید باید «خلاء» آن را بکشید.
در دوره سربازی برخورد سربازانی که پیش از شما در یگان مستقر شده‌اند، بسیار عجیب است. این افراد که به اصطلاح «خِت»شان از شما بالاتر است، به عنوان مثال اگر بخواهید با آن‌ها صحبت کنید یا به آن‌ها دست بزنید، می‌گویند: «نسوزی!»؛ این موضوع اشاره دارد به همان «مَت» که به معنی تعداد ماه‌های بیشتری است که آن‌ها خدمت کرد‌ه‌اند و منظورشان این است که درجه‌های آن‌ها داغ است و اگر شما به آن دست بزنید، خواهید سوخت! تعجب کردید؟ این ماجرا ادامه دارد؛ کسانی که تنها چند ماه به پایان دوره سربازی‌شان مانده از عبارت‌هایی چون «جیرُت اومده حرف می‌زنی؟»، «‌دیگه نمی‌کِشه» و «نبوووود» استفاده می‌کنند، که به ترتیب «در زمانی که سربازی با پایه خدمت کمتر اظهار نظر می‌کند»، «خستگی ناشی از دوران خدمت و عدم توانایی جسمی و ذهنی برای ادامه آن» و «اظهار قدرت برای تمام شدن دوران سربازی»، به عنوان مثال اگر یک ماه از سربازی شما مانده به سربازهای دیگر می‌گویید: «یک ماه نبوووود»، استفاده می‌شود.
حال بهتر است سریع تر به چندین اصطلاح را برای‌تان شرح دهیم: در دوران خدمت چندین بار پیش می‌آید که به مرخصی یک هفته‌ای یا بیشتر بروید، به محض حضور دوباره در یگان، شما «کُما» خواهید زد! کما زدن به این معنی است که شما پس از گذراندن چند روز تفریح دوباره به محیط نظامی برگشته‌اید و در حالت کما به‌سر می‌برید؛ کلا هروقت حال‌تان گرفته باشد، کما زده‌اید! شاید باورتان نشود که غذاهای پادگان نیز اسامی خاص خود را دارند؛ سربازان به کُتلت‌، «دمپایی ابری» می گویند و به خورشتی تلفیقی از گوشت، سیب‌زمینی و رب، «خورشت وحشت» گفته می‌شود، چرا‌که ظاهر و طعم این غذا باعث شده تا سربازان با چشم‌های بسته برای صرف آن بروند. به سربازی که 5 ماه خدمت کرده‌است، یک دست،‌10 ماه و 15 ماه و 20 ماه به ترتیب دو دست، سه دست و چهار دست می‌گویند.
اصطلاحاتی نیز در این دوره وجود دارد که به دلیلی استفاده از الفاظ نامناسب از ذکر آن در این گزارش معذوریم. دوره سربازی با تمام «تو مخی»هایی که دارد، به میزان یک چشم بهم‌زدن است؛ چشم بهم زدنی که 21 ماه به طول خواهد انجامید. این روزها با تمام خوبی‌ها و بدی‌هایش به پایان خواهد رسید. با این حال انتظار می‌رود، ارگان‌های نظامی و البته دولتی و مجلس شورای اسلامی در تصویب قوانین و اجرا کردن آن نسبت به سربازان انعطاف‌ بیشتری به خرج دهند، چرا که این قشر در جوانی و در دوره سربازی با فشار مضاعفی روبه رو هستند و عدم محقق شدن مصوبات از جمله حقوق و مزایا روزگار را بر آن‌ها سخت و سخت‌تر کرده است.
سایر اخبار این روزنامه
دانشمندان می‌گویند برای جلوگیری از نابودی زمین باید از حداقل 30 درصد سطح سیاره تا سال 2030 حفاظت کنند جلال خوش چهره فصل عافیت طلبی گذشته است آیا «بدون تاریخ، بدون امضا» شانسی دربرابر «روما» در اسکار دارد؟ برنده خانه سینما در برابر برنده شیر طلایی «ابتکار» از اصطلاحات رایج دوره سربازی گزارش می‌دهد کَف‌برگ‌های نَکِش! ماجرای تلاش نا موفق برای تعرض به سفارت ایران در پاریس هفت کشور گروه کوچک در مذاکرات ژنو بر لزوم قطع روابط سوریه با ایران تاکید کردند پیش‌شرط‌هایی برای تداوم بحران! «ابتکار» از تحرکات انتخاباتی سه چهره اردوگاه اصولگرایی گزارش می‌دهد سفر، سیاست، صبحانه! فتحی در گفت‌وگو با «ابتکار» دلایل ضعف قانون در کشور را تشریح کرد نه از علم و هنر قانون‌گذاری برخورداریم از نه فن آن وزیر صنعت، معدن و تجارت: دولت در بازار ارز دخالت ندارد رئیس سازمان بازرسی کل کشور هشدار داد بازنشستگان شاغل فقط ۶۰ روز برای ترک پست دولتی فرصت دارند سخنگوی شورای نگهبان مطرح کرد جزئیات قانون منع به کارگیری بازنشستگان کدخدایی: نماینده‌ای که خود را شایسته انتخاب نمی‌بیند کناره‌گیری کند