در فاصله دو روز، داغ پشتِ داغ بر دل جامعه دوبله نشست نجوای مرگ در گوشِ صدا

مهدی فیضی‌صفت- عادت داشتیم به شنیدنِ ستاره های سینما و تلویزیون با صدایی اعجاب انگیز، عمری نقش بسته بودند در ذهن مان با نواهای گرم و جادویی، آرزو می کردیم کاش خداوند در روز ازل از تشتِ طلایی اش کمی هم در حنجره ما می ریخت تا صدای مان را با غرور بیندازیم توی سرمان. مگر می شد چهره، شهرت، ثروت و صدا را در مُشتی ستاره جمع کرده باشد؟ مدت ها طول کشید تا بفهمیم مردان و زنانی در استودیوهای کوچک پشت میکروفون های بزرگ و خط دار نشسته اند و صدای شان را هدیه داده اند به سلبریتی‌هایی که از هر چه شانس آورده اند، بخت شان در صدا خوش نبوده، حداقل به اندازه نابغه‌های صنعت دوبله. می گفتند دوبله ایران جزو بهترین هاست، پر بیراه هم نمی‌گفتند، وقتی منوچهر اسماعیلی، مرحوم عزت الله مقبلی، ایرج ناظریان و چنگیز جلیلوند حرف می زدند، فکر می کردی «یول برینر»، «چارلز برانسون» و «الک گینس» زبان مادری شان شده فارسی، حتی دوست نداشتی صدای «آلن دلون» با لهجه سخت فرانسوی را بشنوی تا مبادا صدای خاص و زیبای خسرو خسروشاهی در ذهنت خدشه دار شود.
وقتی زمان صفر شد
هنوز مردم در حال و هوای عید بودند، خوشیِ سیزده بدر در تن شان بود که خبر آمد زمان برای بهرام زند ایستاد؛ 18 فروردین سال 1397. مردی که وقتی در برنامه «دورهمی» روبروی مهران مدیری نشست، تجسمی از شرافت به نمایش گذاشت، نمی دانستی کدام نقش را با صدای گرمش به خاطر بیاوری، «ناوارو» را پشت چراغ قرمز اتاقش تصور کنی یا نگاه مغرورانه «شرلوک هلمز» را. سال ها پیش مسابقه ای تلویزیونی را اجرا می کرد: «زمان صفر، شروع می کنیم». زمان برای خودش صفر شد با شروعی تازه در دنیایی دیگر. موهایش سپید بود، فاصله ای نداشت تا هفتاد سالگی اما غمش هضم شدنی نبود برای اهالی دوبله؛ هنرمندان بی ادعایی که شاید در خیابان، کسی نشناسدشان و حتی اسم شان را نداند، ممکن است در اتوبوس و تاکسی کنار دست شان بنشینند و وقتی می خواهند کرایه را حساب کنند، لحظه ای درنگ کنند روی زنگ صدایی آشنا اما یادشان نیاید کجا شنیده اند.
صدای کارتونی


سال به نیمه تابستان رسید، جامعه دوبله هنوز سوگوار بهرام زند بود که محمد عبادی هم پر کشید به سوی رفیقش. بچه های دهه پنجاه و شصت شاید بیشتر خاطره داشتند با او. از «تسوکه» در کارتون «سفرهای میتی کومان» تا «بوشوگ» در لوک خوش شانس با صدای جادویی محمد عبادی ماندگار شدند. در فیلم و سریال های زیادی صدای زیبایش را گذاشت روی نقش هایی که شاید هیچ گاه نشنیدند نوایی تازه از خود را به زبانی دیگر. 23 مرداد سال 1397 محمد عبادی دیگر نتوانست تاب بیاورد بیماری را و قلبش برای همیشه از تپش ایستاد.
نابغه تمام عیار
کمتر از یک ماه بعد، داغی دیگر نشست بر دل هنر ایران؛ حسین عرفانی درگذشت. مشهورتر بود از دو یارِ قدیمی اش. بازیگر هم بود و البته صدایش، زنگی داشت که حک می شد در ذهن مردم. به قدری دوبله ماندگار دارد که نمی توان از یکی نام برد و دیگری را از قلم انداخت. شاید «همفری بوگارت» بیش از همه در ذهن مخاطبان، جاودان شده باشد. وقتی ستاره آمریکایی، سیگار برگ را گوشه لبش نگه می داشت و جویده جویده حرف می زد، باورش سخت نبود اگر می گفتند زبان فارسی یاد گرفته به احترام مخاطبان ایرانی‌اش! در «کازابلانکا»، عشق رویایی «بوگارت» و «اینگرید برگمن» انگار پیدا بود در دوبله ای که حسین عرفانی و شهلا ناظریان، زوج هنرمند به زیبایی آفریدند. ریه هایش از کار افتاد در 76 سالگی و پر کشید، چهره اش همیشه خندان بود، با غم میانه ای نداشت، نابغه ای تمام عیار. چند سال پیش انیمیشینی در ابتدای فیلم های ویدئویی مجاز خودنمایی می کرد؛ انمیشینی در مورد قاچاق سی دی. صدای تمام شخصیت ها را عرفانی گذاشت! حالا او هم دیگر میان ما نیست، 21 شهریورماه برای همیشه رفت.
خداحافظ مورچه!
دو روز بعد یک صدای دیگر برای همیشه خاموش شد، انگار فرشته مرگ زوم کرده روی دوبلورها. می خواهد یکی، یکی ببردشان؛ صداهایی که با هر کدام شان یک دنیا خاطره داریم. 23 شهریورماه خبر دادند مهدی آرین‌نژاد دیگر نفس نمی کشد. نه اسمش برای خیلی‌ها آشنا بود و نه حتی قیافه اش، یکی بود مثل هزاران و شاید میلیون ها مَرد دیگر اما او مثل خیلی ها نبود. کمی طول کشید تا بفهمند خاطره سازی دیگر از میان شان رفته است. مردان و زنان سی، چهل ساله امروز خوب به یاد دارند مورچه‌خوارِ بخت برگشته ای که در پیِ شکار مورچه ای، چه بلاها که به سرش نیامد. مهدی آرین نژاد همان کسی بود که می گفت: «سلام مورچه» و همان کسی بود که «برونکا»، شخصیت ترسناک کارتون «چوبین» را صداگذاری کرد.این روزها انگار مرگ نزدیک تر از همیشه است، بیخِ گوش «صدا»، نجوا می کند و خبر از غمی دیگر می دهد. امسال چهار ستاره رخت بربستند از آسمانِ دوبله ایران، امید که
آخرین‌شان باشند.
سایر اخبار این روزنامه
رهبر انقلاب درگذشت حجت‌الاسلام والمسلمین اشرفی را تسلیت گفتند در فاصله دو روز، داغ پشتِ داغ بر دل جامعه دوبله نشست نجوای مرگ در گوشِ صدا برخی مدیران جانباز برای افزایش درصد جانبازی خود به خاطر گریز از قانون منع به کارگیری بازنشستگان تلاش می کنند «همدلی» حضور «سیدحسین موسویان» در موسسه مطالعات و تحلیل‌های دفاعی در هند و سخنرانی او را بررسی کرد فعالان بخش خصوصی بررسی کردند؛ توافق ارزی جدید ایران- روسیه- ترکیه از نگاه فعالان بخش خصوصی سوال کلیدی این روزهای سیاست آمریکا بالاخره ترامپ استیضاح می‌شود یا نه؟ به بهانه تولد علیرضا دبیر، مردی با تجربه پنج فینال جهانی و المپیک قهرمانی که می‌توانست پهلوان بماند شیرینی صندلی مدیریت رئیس دانشگاه تهران: محدودیتی برای ادامه تحصیل دانشجویان دادگاهی‌شده وجود ندارد رهبر انقلاب درگذشت حجت‌الاسلام والمسلمین اشرفی را تسلیت گفتند در گفت‌وگو با یک فعال حقوق صنفی کارگران ساختمانی مطرح شد: شیوه غلط بازرسی به حذف بیمه کارگران ساختمانی می‌انجامد