یک بام و دو هوای العبادی برای نخست‌وزیری



فرحناز دهقی
خبرنگار


با طولانی شدن روند تشکیل دولت آینده عراق، مردم این کشور بیشتر از همیشه چشم‌ انتظار روشن شدن نقطه سیاسی کشورشان هستند. در تازه‌ترین خبر از این رویداد حساس، حیدر العبادی نخست‌وزیری عراق با اعلام عدم تمایل خود به نامزدی دوباره برای کرسی نخست‌وزیری، اعلام کرد درصدد تصاحب قدرت نیست و اصراری برای رسیدن به مقام نخست‌وزیری ندارد اما در عین حال حاضر نشد به‌طور رسمی از نامزدی خود برای احراز دوباره پست نخست‌وزیری عراق کنار بکشد. حیدر العبادی نخست‌وزیری کنونی این کشور و رهبر ائتلاف نصر یکی از نامزدهای اصلی این مقام به شمار می‌رفت. به گزارش «ایران» به نقل از خبرگزاری الجزیره، چندی پیش به نقل از آیت‌الله سیستانی مرجعیت عالیقدر شیعیان عراق اعلام شد، وی با نامزدی العبادی، هادی العامری و نوری المالکی برای نشستن بر کرسی نخست‌وزیری مخالف است. بعدتر منبعی به سومریه نیوز خبر داد این خبر دقیق نیست و آیت‌الله سیستانی نام کسی را نبرده است اما به نزدیکانش گفته تأیید نمی‌کند نخست‌وزیر آینده از میان سیاستمدارانی انتخاب شود که طی سال‌های گذشته در قدرت بودند و برایشان هیچ فرقی بین افراد عضو احزاب یا افراد مستقل نیست. زیرا بیشتر مردم دیگر به افرادی که هیچ یک از خواسته‌های آنها را درباره بهبود اوضاع معیشتی و مبارزه با فساد محقق نکردند، امیدی ندارند. آیت‌الله سیدعلی سیستانی مرجع عالی شیعیان عراق چند سالی است که در اعتراض به ناکارآمدی مسئولان و رهبران سیاسی عراق، تقریباً با همه آنها قطع ارتباط کرده و از پذیرش هرگونه مسئول دولتی یا رهبر سیاسی خودداری کرده است. تنها دیدار او با یک مقام مسئول، ملاقات با نماینده سازمان ملل در عراق بوده است.
به دنبال توصیه آیت‌الله سیستانی، حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق خبر داد رهنمودهای مرجعیت را می‌پذیرد و به دنبال چنگ زدن به مقام نیست. او در نشست خبری هفتگی خود در پاسخ به پرسش خبرنگاری مبنی براینکه آیا عدم اتحاد اعضای ائتلاف نصر باعث شده بار دیگر نامزدی‌اش را برای این پست اعلام کند، مدعی شد: «به‌رغم تمامی تبلیغات منفی، ائتلاف نصر، از هر زمان دیگر مقتدرتر و متحدتر است. از سوی دیگر من به رهنمودهای مرجعیت پایبند هستم و نظر ایشان را پذیرفته‌ام.» عمار حکیم رهبر جریان حکمت نیز توصیه مرجعیت عراق را نقشه ‌راه مرحله پیش رو دانست. او طی دیدار با یان کوبیس، فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در امور عراق درباره تشکیل دولت آینده سخن گفت. عمار حکیم طی این دیدار بر ضرورت حضور احزاب اپوزیسیون نیز تأکید کرد و آنها را ارزیابی‌کننده عملکرد دولت آتی دانست. به گزارش ایسنا، رهبر جریان حکمت ملی در پایان از فراکسیون‌های سیاسی خواست منافع ملی را بر منافع شخصی مقدم بشمارند و به زمانبندی‌های مشخص شده در قانون اساسی پایبند باشند.
پایان محبوبیت نخست‌وزیر
پس از نشستن هواپیمای حامل العبادی در فرودگاه بصره، مردم از او استقبال گرمی نکردند. به گزارش «ایران» به نقل از تایم، بنرهایی با محتوای «شما فقط به فکر نفت هستید و به شرایط زندگی مردم بصره فکر نمی‌کنید» و «مردم بصره خواهان حضور العبادی که در آستانه رفتن است، نیستند» در مقابل دیدگان او ظاهر شدند تا به او نشان دهند از محبوبیتش نزد مردم چیزی باقی نمانده است. اعتراضات ضد دولتی در جنوب عراق، ده‌ها کشته و زخمی بر جای گذاشته و مردم او را مسبب این اوضاع می‌دانند. رهبران دیگر احزاب از او می‌خواهند کناره‌گیری و با دفتر نخست‌وزیری‌ای که چهار سال کلیدش را در دست داشت، خداحافظی کند. اما او در نشست هفتگی‌اش درباره ناآرامی‌های بصره گفت، اگرچه در این استان کمبودهایی وجود دارد اما اعتراضات مورد سوءاستفاده اهداف سیاسی واقع شده است. به گزارش ایرنا، او در این باره افزود: «منظور من گروه خاصی نیست، بلکه سخنم با تمام گروه‌هایی است که در حوادث بصره دست داشته‌اند و به دنبال تقسیم غنایم میان خود بودند، این اقدام آنها محکوم است و ما همگی باید این اقدام را محکوم کنیم.»
پایگاه خبری مجله تایم در یادداشتی تصریح کرده، چهار سال پیش، العبادی قدرت را در میانه جنگ کشورش با گروه تروریستی داعش به دست گرفت و در همیاری با گروه‌های نظامی مردمی چند ماه پیش رسماً پیروزی علیه آن را اعلام کرد. اما اکنون داعش کنار رفته است و عراقی‌ها به دنبال شخصی هستند که بتواند وعده‌های خود را بر سر مبارزه با فساد و معضلات اجتماعی عملی کند.
تهدید مقتدی صدر
مقتدی صدر رهبر جریان صدر عراق نیز در صفحه توئیتر خود درباره مذاکرات به منظور انتخاب نامزدهای نخست‌وزیری نوشت: «ما با چهره‌های شاخص عراق برای نامزدی چند شخصیت تکنوکرات و مستقل به توافق رسیدیم. این یک تصمیم ملی است و تحت تأثیر دخالت‌های خارجی نیست. از نامزد منتخب می‌خواهیم به دور از تقسیم‌بندی‌های جناحی، حزبی، نژادی و طایفه‌ای صرفاً براساس توانایی‌ها و عملکرد، کابینه خود را تشکیل بدهد. البته برخی نامزدهای پیشنهادی ما را رد کردند تا فساد به بقای خود ادامه بدهد و همچنان قدرت را قبضه کند. اما بر خواست و اراده مردم تأکید داریم و مبارزه با فساد را در اولویت برنامه‌های خود گذاشته‌ایم. اگر کارشکنی‌ها ادامه یابد، من پیوستن خود را به اپوزیسیون اعلام خواهم کرد.»
مذاکرات برای تشکیل دولت جدید در سپهر سیاسی عراق همچنان ادامه دارد. در انتخابات پارلمانی عراق در ماه مه فهرست مورد حمایت مقتدی صدر، روحانی شیعه، با کسب 54 کرسی از سایر جناح‌ها پیشی گرفت. پس از آن ائتلاف فتح به رهبری هادی العامری 48 کرسی، نصر به ریاست العبادی 42 کرسی و دولت قانون به رهبری نوری المالکی 25 کرسی به دست آوردند.
در همین حال، منبعی آگاه اعلام کرد دو حزب دموکرات کردستان و اتحادیه میهنی کردستان در پی مذاکراتی دوجانبه به توافق رسیدند که سهمیه ریاست اقلیم کردستان عراق به حزب میهنی کردستان برسد و در مقابل حزب دموکرات کردستان سمت‌های اصلی در کابینه جدید از جمله وزارتخانه‌ها را به دست بگیرد.