روزنامه همدلی

برای سالروز درگذشت عبدالحسین زرین کوب، استاد پژوهش‌های ادیبانه پلکان عشق

عباس ابوالفتحی‪-‬ قدر روزها را می دانست. آفتاب که از گوشه گیتی سر می زد، چشمش دست به دامن کتاب می شد. به زادگاهش، شهرِ فرزانگان می گویند. برگ زرین، کم مثل او در این کتاب باشکوه نیست؛ بروجرد! سه روز مانده بود سایه بهار 1301 روی طاق باز ایوان خانه شان بیفتد که پیک قدم‌هایش، نوروز را برای خانواده اش فرخنده تر کرد. «عبدالحسین زرین کوب» که هر وقت طنین نامش بر شنوای‌مان پنجه می کشد، رد دو کتاب معروفش «پله پله تا ملاقات خدا» و «دو قرن سکوت» بر ذهن‌مان حک می شود. صاحب قلمی بود روان و گیرا. آن‌چنان که گذشته از پژوهش های دقیق و نقد های ارزشمندش در باب تاریخ، شعر و ادبیات، خوانش آثارش، کسالت چشم خوانندگان را ورای تحقیقات مُرده و خاک خورده تاریخ به وجد می آورد. شورِ عرفان در کلامش موج می زد.
پس از طی دوران پایه و متوسطه به تهران آمد. سال چهارم و پنجم متوسطه را هنوز نخوانده بود اما مطالعاتش آنچنان وسیع بود که رتبه دوم کشور را کسب کرد. دلش می خواست حقوق بخواند، پدرش راضی نمی شد. با آنکه نام‌نویسی کرده بود به بروجرد برگشت و چراغ روشن تدریس بر افروخت. تاریخ درس می داد و فلسفه. عربی هم می دانست، مخصوصا ادبیات فارسی که با سرشت عارفانه اش عجین بود. کمتر کتاب ترجمه شده ای در باب فلسفه و ادبیات منتشر می‌شد که سری به طاقش نکوفته باشد. در همین سال های آموزگاری، اولین کتابش را با عنوان «فلسفه شعر» نوشت. شوق تحصیل اما جانش را می گداخت. 1324 باز به تهران آمد با رتبه اول دانشکده ادبیات. 10 سال بعد هم دکتر شد و سر و سامانی به زندگی اش داد. خواستگاری اش از «آریان» یک دهه طول کشید اما مثل جلال آل‌احمد و سیمین دانشور، فرزندی به حیات هدیه نکردند. وقتی «آریان» پیشنهاد ازدواج زرین کوب را با پدرش در میان گذاشت، پدر از پیش داماد را می شناخت. چندین مقاله از او خوانده بود و به نوشته هایش، دلبستگی نشان داده بود. حالا استاد دانشگاه تهران شده بود. مردی که از آخرین نفرات تربیت شده نسل دوم بود. در دانشگاه های «کالیفرنیا و پنستون» هم تدریس می کرد به عنوان استاد میهمان.
کتاب «پله پله تا ملاقات خدا» را با عشق «آریان» نوشت. سرگذشت مولانا را می خواست به زبانی ساده و روان برای مردم عامه بنویسد. هر چند که دشوار نویسی اش، کتاب را عامه فهم نکرد اما نثر زیبا و بدیع اش در تحول ادبیات فارسی، سر و گردنی نشان داد. در بخشی از کتاب «پله پله تا ملاقات خدا» درباره زنان آمده است: «وقتی در مجالس فیه ما فیه خاطر نشان می‌کرد که در آنچه به رفتار با زنان مربوط است (غیرت را ترک کن اگر چه وصف رجال است ولیکن بدین وصف نیکو وصف‌های بد در تو می‌آیند) از رسم رایج عصر که زن را به بهانه غیرتمندی در حرم خانه‌ها محبوس می‌داشتند، انتقاد می‌کرد و به دستاویز حدیث‌الانسان حریص علی ما منع موجب تشدید رغبت در بین زن و مرد نشان می‌داد و تاکید می‌کرد که ترک اعتماد بر زن در این زمینه آنچه را مرد اصلاح می‌پندارد به افساد تبدیل می‌کند. مولانا می‌پنداشت برای اهل دل، زنی که در چادر می‌رود وقتی روی پوشیده نیست کمتر مایه تشویش و فتنه است، با این حال برای آنها که اهل نفس هستند و هنوز از هوس‌ها پاک نشده‌اند، نباشند بیشتر مایه ایمنی از فتنه است. این اقوال که با رسم اهل عصر به شدت تفاوت داشت. نمونه ای از اعتقاد او به ترک تعصب‌هایی بود که آنها نیز با اهل عصر تفاوت داشت. در مورد زنان، او حتی برای آنها مجالس سماع و وعظ خاص بر پا می‌کرد و هفته‌ای یک بار در خانه امین الدین میکائیل نایب السلطنه آنها را با لطایف معارف آشنا می‌کرد. حتی با آن‌ها نماز می‌خواند و در حضور آنها آیین سماع برگذار می‌کرد».
کتاب «دو قرن سکوت» تحلیل تاریخ اسلام بعد از ورود به ایران بود. حوادث و اوضاع تاریخی ایران در دو قرن اول اسلام «از حمله عرب تا ظهور دولت طاهریان». چاپ دوم کتاب که به سال 1336 منتشر شد اما تغییراتی عمده داشت. خودش دست در نوشته ها برده بود. می گفت: «بار اول با غرض ورزی و اندیشه ای آمیخته به تعصب نوشته است، پژوهش ارزنده تاریخی باید حدود عدل و انصاف را رعایت کند.» این کتاب در نگاه خودش دوست داشتنی ترین کتابی بود که نوشت. 77 سال زندگی توامان با لذت تحقیق سرانجام در 24 شهریور 1378 به پایان آمد.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
همدلی کش و قوس های موجود سیاسی در حمایت از روحانی و گلایه‌های برخی اصلاح طلبان از او را با توجه به نظر کارشناسان بازخوانی می‌کند 52 روز تا انتخابات نوامبر آیا حزب دمکرات به چپ چرخیده است؟ برای سالروز درگذشت عبدالحسین زرین کوب، استاد پژوهش‌های ادیبانه پلکان عشق بازخوانی زندگی و قتل ویکتورخارا که 45 سال پیش می‌خواستند صدایش را خاموش کنند عندلیبِ آزادی بازگشت 135 شهید گمنام دفاع مقدس بعد از 30 سال به خانه؛ مفتخریم به روزی که رفتید شرمنده ایم به روزگاری که آمده‌اید سردار سرلشکر جعفری: دقت موشک‌های ایران بسیار بالاست علی‌اکبر گرجی: مجلس خبرگان رهبری صلاحیت نظارت بر دیگر قوا را ندارد «همدلی» با یک تمثیل، ضرورت ایجاد مدرنیزاسیون را در بخش های پایه اقتصاد برای جذب سرمایه بعد از تحریم های تحمیلی ارزیابی کرد همدلی نظرها درباره حضور روحانی در نشست سالانه شورای امنیت سازمان ملل به ریاست ترامپ را بررسی کرد: ولی‌الله شجاع پوریان نیازجامعه امروز به مرام عاشورایی چرا شوروی به 15 کشور تجزیه شد؟ بازگشت 135 شهید گمنام دفاع مقدس بعد از 30 سال به خانه؛ مفتخریم به روزی که رفتید شرمنده ایم به روزگاری که آمده‌اید