رواج دوره‌های آموزشی استارت‌آپ‌ها در کشور

صبا رضایی- این روزها بازار دوره‌های آموزشی شیوه‌های راه‌اندازی استارت‌آپ‌ها داغ شده است. بسیاری از موسساتی که تاکنون با راه‌اندازی دوره‌هایMBA و DBA سودهای کلانی به جیب می‌زدند و طرفدارانی پیدا کرده بودند اکنون دوره جدیدی را به سلسله دوره‌های آموزش خود افزوده‌اند و دوره‌های آموزشی در زمینه استارت‌آپ برگزار می‌کنند؛ دوره‌هایی که به عقیده فعالان و مدیران استارت‌آپ‌ها تنها دکانی برای درآمدزایی به شمار می‌روند و هیچ سودی برای شرکت‌کننده به همراه نخواهند داشت. شاید بتوان شیوه‌های بازاریابی و فروش را در دوره‌های آزاد به خوبی فراگرفت اما نکته اینجاست که این دوره‌های آموزشی تنها یک مهارت را آموزش می‌دهند در حالی که استارت‌آپ‌ها مجموعه‌ای از چند مهارت مختلف است، یک مدیر، موسس یا فعال در زمینه استارت‌آپ‌ها می‌بایست مهارت و دانش کافی در زمینه فناوری را دارا باشد، در کنار آن باید تخصص لازم در حوزه زمینه فعالیت استارت‌آپ خود را داشته باشد، به طور مثال اگر استارت‌آپ در زمینه محصولات غذایی فعالیت می‌کند مدیر آن باید اطلاعات و تخصص مورد نظر درباره مواد غذایی را داشته باشد. از سوی دیگر فعالان استارت‌آپ‌ها باید مهارت و دانش چگونگی راه‌اندازی یک کسب‌و‌کار و بازاریابی را بداند و با مفاهیم کلی برنامه‌ریزی کسب‌و‌کار آشنایی داشته باشد. بنابراین نمی‌توان تمامی این مهارت‌ها و مفاهیم را در قالب یک دوره آموزشی یاد گرفت بلکه باید برای هریک دوره‌های تخصصی مرتبط را در نظر گرفته و آموزش‌های هریک را به طور جداگانه دریافت کرد. از سوی دیگر به نظر می‌رسد منابع مکتوب مناسب در این زمینه با ترجمه‌های روان و خوب در کشورمان کم باشد چراکه مشاوران و متخصصان استارت‌آپ‌ها منابع انگلیسی‌زبان را برای آموزش استارت‌آپ‌ها توصیه می‌کنند.
با این حال برخی از فعالان استارت‌آپ‌ها معتقدند موسسه‌های معتبر آموزشی اگر دوره‌های آموزشی در زمینه استارت‌آپ‌ها راه‌اندازی کنند می‌توانند دانش مورد نیاز را به دانش پژوهان منتقل کنند. یکی از آنها در این زمینه می‌گوید: برای اینکه مهارت مناسبی در زمینه استارت‌آپ‌ها داشته باشیم به دو چیز نیاز داریم؛ نخست یک استارت‌آپ رسانه‌ای که در زمینه مهارت‌های مرتبط دوره‌های آموزشی برگزار کند. دوم موسسه‌های معتبری که دوره‌های آموزشی برگزار کنند.
از سوی‌ دیگر برخی هم معتقدند: اینکه یک جایی صبح‌ها، کلاس روش‌های سرعتی تست زدن در کنکور ارشد بگذارد و از مسیر موفقیت از طریق کنکور صحبت کند و عصرها بشود پرچمدار مبارزه با مدرک‌گرایی، باهم نمی‌خواند (اگر برای مثبت نگه داشتن فضای گفت‌وگو نگوییم یک طنز محض است). یا اینکه شش ماهه دوم سال (پاییز و زمستان) در داغی بازار کنکور بیلبورد و شعارش «برای موفقیت در کنکور، ماهانی شو» باشد و بعد از اردیبهشت بعد از اتمام کنکور و کساد بازار تا شش ماه آینده و خالی بودن صندلی‌ها، یکباره بشود منجی و محرک موتور صنعت و نوآوری و استارت‌آپ و‌... نمی‌خواند.
این هر جای دنیا هم باشد، توسط متخصص و اهل آن حوزه پس زده می‌شود. برگزاری این دوره مثل این است که اتحادیه و صنف کفن میّت که درآمدش از مردن است، کلاس‌های آموزش غریق نجات برگزار کند.


دوره آکادمیک درباره استارت‌آپ وجود ندارد
به عقیده مشاوران و متخصصان استارت‌آپ‌ها هیچ دوره آموزشی و آکادمیکی در زمینه راه‌اندازی استارت‌آپ‌ها وجود ندارد و این دانشی نیست که بتوان به صورت آموزشی آن‌را فرا گرفت بلکه مجموعه‌ای از چند مهارت و تخصص مختلف را باید یک موسس استارت‌آپ بداند و روزانه در زمینه‌های مختلف مطالعه کند.
علی شاهبندی، مدیرعامل و مشاور استارت‌آپ در گفت‌و‌گو با «جهان صنعت» اظهار کرد: طبیعتا زمانی که قصد دارید کسب‌و‌کاری را شروع کنید، به جز موارد تخصصی آن کسب‌و‌کار باید مفاهیم اولیه کسب‌و‌کار، تعاریف و مفاهیم استارت‌آپی و... را نیز بلد باشید و هر روز در این زمینه مطالعه داشته باشید.
او افزود: بهترین منبع، گوگل و کتاب‌های تخصصی است. البته ترجیحا کتاب‌های نسخه انگلیسی بهترین منابعی هستند که چندین کتاب برای راه‌اندازی استارت‌آپ‌ها موجود است به عنوان نمونه کتاب‌هایThe mom test، ،zero to one، the lea- startup از نخستین کتاب‌هایی هستند که متقاضیان راه‌اندازی استارت‌آپ‌ها باید آنها را بخوانند.
شاهبندی درباره آینده استارت‌آپ‌ها و کسب وکارهای نوین اینترنتی در ایران بیان کرد: آینده اقتصادی و بنگاه‌های اقتصادی به طور کلی در ایران نامشخص است اما در صورت ثبات بازار و عوامل خارجی می‌توان آینده درخشانی را برای استارت‌آپ‌ها در کشورمان متصور شد.
او تاکید کرد: در شرایط فعلی استارت‌آپ‌ها نسبت به چندسال پیش بسیار فعال‌تر شده و توسعه‌یافته‌اند. در مجموع فضای کسب‌و‌کارهای اینترنتی در کشورمان رشد چشمگیری داشته است.
شاهبندی درباره استارت‌آپ بامارو که به تازگی تاسیس کرده است گفت: بامارو در زمینه ارائه بسته‌های صبحانه به درب منازل، شرکت‌ها و متقاضیان فعالیت می‌کند و به جز آن در زمینه پذیرایی سازمانی و دلیوری از کافه‌های سطح شهر نیز فعال است. همچنین قابلیت ارسال کلیه آیتم‌ها نظیر انواع نوشیدنی‌ها، سالاد‌ها، اسنک‌ها، فینگرفود‌ها و... را دارد.
این مشاور استارت‌آپ‌ها در پاسخ به این پرسش که اکنون آموزشگاه یا دوره‌های معتبر و مناسبی درباره راه‌اندازی استارت‌آپ‌ها در کشور وجود دارد یا خیر بیان کرد: من تاکنون دوره آموزشی معتبری در رابطه با استارت‌آپ‌ها پیدا نکرده‌ام. به طور کلی تاسیس استارت‌آپ یک مهارت آکادمیک نیست که با طی دوره‌های آکادمیک و آموزشی بتوان آن را فرا گرفت.
او افزود: برای راه‌اندازی یک استارت‌آپ باید در چند مورد مهارت‌ها و دانش را دارا بود. مثلا مهارت فناوری، مهارت حوزه‌ای که استارت‌آپ در آن زمینه راه‌اندازی شده است. مثلا اگر استارت‌آپ در زمینه بیمه فعالیت می‌کند مدیر آن باید دانش و تخصص مورد نیاز در زمینه کسب‌وکارهای مرتبط با بیمه را داشته باشد. همچنین مفاهیم کلی کسب‌و‌کار مانندbusiness plan, MVP و مفاهیم کلی استارت‌آپ‌ها از جمله اطلاعات و مهارت‌هایی هستند که موسس استارت‌آپ باید دارا باشد.
شاهبندی در پاسخ به این پرسش که فعالیت و گسترش استارت‌آپ‌ها چه تاثیری روی کسب‌و‌کارها و بازار سنتی بر جای می‌گذارد اظهار کرد: نخستین تاثیر استارت‌آپ‌ها ارائه خدمات ارزان‌تر و با کیفیت‌تر نسبت به بازار سنتی است. دومین و به نظر من مهم‌ترین تاثیر استارت‌آپ‌ها قابلیت رشد یک استارت‌آپ و فعالیت بسیار وسیع‌تر آن نسبت به یک بنگاه اقتصادی سنتی است. طبیعتا نوآوری و خلاقیت در هر زمینه‌ای تاثیرات خود را بر جای می‌گذارد و این دو ویژگی‌های استارت‌آپ‌ها و برتری آنها نسبت به کسب‌و‌کارهای سنتی به شمار می‌روند.
سخن آخر
بیشتر مردم به دنبال دوره‌های آموزشی‌ای هستند که مسائل مهم و کاربردی را در یک دوره یا یک کارگاه آموزشی یک‌روزه به دانش‌پژوهان آموزش دهد. این در حالی است که مواردی مانند استارت‌آپ‌ها اگرچه جذاب و سودآورند اما نیازمند دارا بودن چند مهارت همزمان هستند و این امر چیزی نیست که بتوان در یک دوره آموزشی یاد گرفت، در نهایت نتیجه آن می‌شود دور ریختن پول مگر آنکه متقاضیان به این نتیجه برسند که برای هر مهارت باید دوره آموزشی جداگانه را انتخاب کنند.