مثلث متحد علیه تر وریسم

گروه بین الملل: دیروز جمعه، نقشه‌های جدید برقراری آرامش در سوریه توسط روسای‌جمهور ایران، روسیه و ترکیه در تهران مرور شد. سوریه پساداعش، تقریبا از صلحی 90درصدی برخوردار است و اگر داستان پیچیده شده ادلب حل شود، دیگر باید گفت که دراين كشور همه چیز آرام است! روز جمعه، ابتدا رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه بود که هواپیمایش در مهرآباد به زمین نشست و راهی سعدآباد شد و پس از آن، پوتین ، رییس جمهور روسیه، طبق معمول به‌عنوان آخرین نفر به جمع روحانی - اردوغان ملحق شد.
دیدار دوجانبه روحانی و اردوغان
حسن روحانی روز جمعه در دیدار با رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه با اشاره به روابط برادرانه و رو به گسترش تهران-آنکارا در زمینه‌های مختلف، بر ضرورت تلاش بیشتر مسئولان دو کشور در راستای دستیابی به هدف مدنظر در رسیدن به روابطی راهبردی تاکید کرد. رییس جمهور با بیان اینکه ایران و ترکیه باید برای مقابله با تحریم‌های آمریکا روابط اقتصادی خود را بیش از پیش گسترش دهند، افزود: روابط بانکی و فعالیت‌های کارگزاری بانک‌های دو کشور باید گسترش یافته و در راستای حل مشکلات برنامه‌ریزی شود.
روحانی با اشاره به ضرورت انجام مبادلات تجاری ایران و ترکیه با استفاده از پول‌های ملی و تجدید نظر در موافقت‌نامه تجارت ترجیحی گفت: جمهوری اسلامی ایران آماده توسعه بیشتر مبادلات در حوزه انرژی با ترکیه است. رییس جمهور با بیان اینکه روابط چند جانبه ایران و ترکیه با دیگر کشورهای منطقه مانند روسیه، پاکستان و قطر می‌تواند ضامن صلح، ثبات و امنیت منطقه باشد، خاطرنشان کرد: باید تلاش ما برای مبارزه با تروریسم در منطقه به گونه‌ای باشد که غیرنظامیان کمترین صدمه را دیده و جان مردم حفظ شود.


روحانی اظهار امیدواری کرد كه اجلاس سران ایران، ترکیه و روسیه در تهران بتواند نگرانی‌ها را برطرف کرده و گامی تازه در مسیر مقابله با تروریسم در این کشور، بازگشت آوارگان سوری به وطن خود و برقراری صلح و امنیت پایدار در سوریه باشد.
رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه نیز در این دیدار با تقدیر از استقبال و مهمان نوازی جمهوری اسلامی ایران در برگزاری اجلاس سه جانبه تهران، روابط تهران- آنکارا و ارتباط مسئولان دو کشور را مثبت ارزیابی کرد و افزود: باید در راستای توسعه، تقویت و تحکیم همه‌جانبه مناسبات فی مابین تلاش کنیم.
رییس جمهور ترکیه مواضع دولت آمریکا در قبال سایر کشورها را غیر قابل قبول و بدون ثبات دانست و گفت: ایران و ترکیه باید در شرایط کنونی برای توسعه روابط تجاری و اقتصادی برنامه ریزی کنند و تجارت دو کشور هر چه بیشتر گسترش پیدا کند.اردوغان همچنین بر توسعه روابط بانکی ایران و ترکیه و استفاده از پول ملی در مبادلات تجاری تاکید کرد.
اجلاس سه جانبه
نشست روسای جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و جمهوری ترکیه درباره تحولات و آینده سوریه در عصر روز جمعه برگزار شد. روحانی در آغاز این نشست به طور رسمی از ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان، روسای جمهور روسیه و ترکیه استقبال کرد و سپس روسای جمهور عکس یادگاری انداختند.
سران سه کشور ایران، روسیه و ترکیه پیش از این نیز در آذر سال 96 در سوچی روسیه و 15 فروردین سال 97 در آنکارا به رایزنی‌های سه‌جانبه و بررسی آخرین تحولات سوریه پرداخته بودند. نشست‌های سه جانبه ایران، روسیه و ترکیه در واقع حلقه تکمیل کننده نشست‌های مذاکرات صلح آستانه است که تاکنون 10 دور از آن‌ها برگزار شده است.
نحوه مبارزه با تروریسم،‌ چگونگی کمک به دولت مشروع سوریه، راهکار تداوم کمک‌های انسان‌دوستانه و چگونگی پایان دادن به بحران سوریه، مهم‌ترین محورهای مذاکرات آستانه و نشست‌های سران سه کشور ایران، روسیه و ترکیه بوده است.
بیانیه مشترک سران در پایان اجلاس سه جانبه تهران
روسای جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و جمهوری ترکیه در یک بیانیه مشترک با تاکید بر پایبندی مستحکم و مستمر خود به حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی جمهوری عربی سوریه و همچنین اهداف و اصول منشور ملل متحد، احترام به این اصول را از سوی همگان ضروری دانستند.
حسن روحانی، ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان در این بیانیه مشترک 12 بند تدوین‌شده را امضا کردند؛سران ایران، ترکیه و روسیه بر عزم خود مبنی بر ادامه همکاری برای نابودی نهایی داعش، جبهه النصره و تمامی افراد دیگر، گروه‌ها، تشکل‌ها و موجودیت‌های وابسته به القاعده یا داعش در سوریه که از سوی شورای امنیت سازمان ملل شناسایی شده‌اند، تاکید کردند.
متن بیانیه مشترک به این شرح است:
رییس جمهور جمهوری اسلامی ایران حسن روحانی، رییس جمهور فدراسیون روسیه ولادیمیر پوتین و رییس جمهور جمهوری ترکیه رجب طیب اردوغان به منظور برگزاری نشست سه‌جانبه‌‌ سران در تاریخ هفتم سپتامبر 2018 در تهران گرد هم آمدند.
روسای جمهور:
۱. رضایت خود را از دستاوردهای آستانه از ژانویه 2017 به ویژه پیشرفت به‌دست‌آمده در کاهش خشونت در سراسر جمهوری عربی سوریه و کمک به صلح، امنیت و ثبات در آن کشور ابراز داشتند؛
۲. بر پایبندی مستحکم و مستمر خود به حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی جمهوری عربی سوریه و همچنین اهداف و اصول منشور ملل متحد تاکید ورزیده و تصریح كردند که این اصول از سوی همگان باید محترم شمرده شود. روسای جمهور تصدیق كردند که هیچ اقدامی، فارغ از عامل/عاملان آن، این اصول را نباید تضعیف كند. آن‌ها تمامی تلاش ها به منظور ایجاد واقعیات جدید در صحنه میدانی به بهانه مبارزه با تروریسم را مردود شمرده و اراده خود برای ایستادگی در برابر مقاصد تجزیه‌طلبانه با هدف تضعیف حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه و همچنین امنیت ملی کشورهای همسایه را ابراز كردند.
۳. وضعیت میدانی کنونی را مورد بحث قرار داده، به ارزیابی از تحولات جمهوری عربی سوریه پس از آخرین نشست خود در تاریخ چهارم آوریل 2018 در آنکارا پرداخته و موافقت كردند كه همکاری های سه جانبه را در تطابق با توافق های خود استمرار بخشند. در این ارتباط، آن‌ها وضعیت منطقه کاهش تنش ادلب را دنبال کرده و تصمیم گرفتند تا همسو با اصول ذكرشده و روح همکاری که در فرمت آستانه شکل گرفته است، به این موضوع بپردازند.
۴. بر عزم خود مبنی بر ادامه همکاری برای نابودی نهایی داعش، جبهه النصره و تمامی دیگر افراد، گروه‌ها، تشکل‌ها و موجودیت‌های وابسته به القاعده یا داعش در سوریه که از سوی شورای امنیت سازمان ملل شناسایی شده‌اند، تصریح کردند. روسای جمهور تاکید كردند در جنگ علیه تروریسم، جداسازی بین گروه های تروریستی مذکور و گروه های معارض مسلح که به رژیم آتش بس پیوسته اند یا خواهند پیوست، از جمله با توجه به جلوگیری از تلقات غیرنظامی، بسیار حايز اهمیت خواهد بود.
5. بر این باور خود تصریح كردند که منازعه سوریه هیچ راه‌حل نظامی نمی‌تواند داشته باشد و تنها از راه طریق یک آیند سیاسی مذاکراتی می‌توان به آن پایان داد. روسای جمهور بر اراده خود جهت ادامه همکاری فعالانه به منظور پیشبرد فرآیند سیاسی همسو با تصمیمات کنگره گفت‌وگوی ملی سوریه در سوچی و قطعنامه 2254 شورای امنیت سازمان ملل تاکید ورزیدند.
۶. بر اراده خود به منظور استمرار تلاش‌های مشترک با هدف پیشبرد فرآیند با راهبری سوری و مدیریت سوری به منظور دستیابی به حل و فصل سیاسی تصریح کردند و بر تعهد خود در کمک به ایجاد و آغاز کار کمیته قانون اساسی تاکید كردند. روسای جمهور نسبت به رایزنی‌های مفید بین مقامات ارشد خود و فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه ابراز رضایت کردند.
۷. بر ضرورت حمایت از تلاش‌ها برای کمک به تمامی سوری‌ها به منظور اعاده به زندگی عادی و صلح‌آمیز و نیز تسکین آلام آن ها تاکید کردند. در این ارتباط، روسای جمهور از جامعه بین‌المللی، به‌ ویژه سازمان ملل و نهادهای بشردوستانه آن خواستند تا کمک های خود به سوریه را از طریق ارائه کمک‌های انسان‌دوستانه بیشتر، تسهیل مین‌زدایی انسان‌دوستانه، احیای امکانات زیربنایی اصلی از جمله تاسیسات اجتماعی و اقتصادی و حفظ میراث تاریخی افزایش دهند.
۸. بر اراده خود به منظور استمرار تلاش های مشترک با هدف حمایت از شهروندان و بهبود وضعیت انسانی از طریق تسهیل دسترسی های سریع، ایمن و بدون مانع به تمامی سوری های نیازمند تاکید كردند.
۹. بر ضرورت ایجاد شرایط لازم به منظور بازگشت ایمن و داوطلبانه آوارگان و اشخاص بی‌خانمان شده داخلی به اقامتگاه های اصلی خود در سوریه تاکید کردند. بدین منظور، روسای‌جمهور بر ضرورت هماهنگی میان تمامی طرف‌های مربوطه از جمله دفتر کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد و دیگر آژانس های تخصصی بین المللی تاکید ورزیدند. روسای جمهور موافقت کردند تا ایده برگزاری یک کنفرانس بین المللی در خصوص مهاجران و اشخاص بی خانمان شده داخلی سوری را بررسی كنند.
۱۰. از پیشرفت امور انجام شده در کارگروه آزادی بازداشت‌شدگان/ربوده‌شدگان و تحویل اجساد و شناسایی مفقودان با مشارکت کارشناسان سازمان ملل و کمیته بین‌المللی صلیب سرخ استقبال كردند.
۱۱. بنا به دعوت ولادیمیر پوتین، رییس جمهور فدراسیون روسیه، تصمیم گرفتند نشست بعدی خود را در فدراسیون روسیه برگزار كنند.
۱۲. روسای جمهور فدراسیون روسیه و جمهوری ترکیه تشکر صمیمانه خود رابه حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی ایران به منظور میزبانی نشست سه جانبه سران در تهران ابراز كردند.
صحبت‌های روحانی در میان خبرنگاران
رییس جمهور، اجلاس روسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه در تهران را بسیار مفید خواند و تاکید کرد که در این اجلاس سه کشور نسبت به مسائل امروز و آینده سوریه همفکری و هماهنگی خوبی داشتند.
روحانی عصر جمعه و در پایان اجلاس سه‌جانبه ایران، روسیه و ترکیه به خبرنگاران گفت: این اجلاس در زمانی تشکیل شده که آمریکا به فکر اتهام جدید به دولت سوریه است و با این اتهام به دنبال دخالت غیرقانونی جدید در این کشور است.
رییس جمهور افزود: عدم مداخله قدرت‌هایی مثل آمریکا و رژیم صهیونیستی مورد تاکید ایران است و همه دوستان ما در این زمینه موافق هستند که مداخله نظامی خارجی در سوریه می‌تواند مشکلات و پیچیدگی‌ها را بیشتر و مردم سوریه را در رنج و زحمت بیشتری قرار دهد.
روحانی همچنین موضوع ادلب را یکی از مسائل مهم در سطح افکار عمومی جهان برشمرد و گفت: در ادلب از یک طرف تعداد زیادی تروریست جبهه النصره و حتی داعش و گروه‌های تروریستی با دست زدن به اقدامات تروریستی، غیرقانونی و ضدانسانی ، علیه امنیت مردم سوریه وارد عمل شده اند و از طرف دیگر برای از بین بردن این تروریست‌ها به دلیل جمعیت زیادی که در این منطقه حضور دارند، این نگرانی وجود دارد که باید ترتیباتی اتخاذ شود که مردم غیرنظامی، صدمه‌ای نبینند.
رییس جمهور تاکید کرد: روسای جمهوری سه کشور در نطق های خود اتفاق نظر داشتند که حتی‌الامکان باید تروریست‌ها را تشویق کنیم که فورا با بر زمین گذاشتن سلاح های خود، به اقدامات مسلحانه پایان دهند چرا که اقدامات آن‌ها می تواند برای مردم سوریه و به‌ویژه منطقه ادلب خطرناک باشد. همچنین در این اجلاس مورد تاکید قرار گرفت که روند تدوین و نهایی شدن قانون اساسی باید تسریع شود.روحانی، تدوین و نهایی شدن قانون اساسی با حضور دولت سوریه و معارضان را گام بسیار مهمی برای صلح و ثبات آینده سوریه دانست.
رییس جمهور خاطرنشان کرد: موضوع آوارگان سوریه در کشورهای مختلف و بازگشت آن‌ها، تبادل زندانی‌ها و همچنین بازسازی سوریه، مورد تاکید هر سه کشور بود و این‌ها قدم‌هایی است که باید برای آینده سوریه برداشته شود.
روحانی با ابراز خرسندی از اینکه مردم سوریه بعد از هفت سال رنج فراوانی که با آن مواجه بودند، امروز به پیروزی‌های نهایی بسیار نزدیک شده اند، گفت: امروز در بخش‌های مختلف سوریه، تروریست‌ها از مناطقی که مورد اشغال آن ها بود، بیرون رانده شدند و دولت قانونی سوریه بر سرزمین خودش استقرار پیدا کرده و همچنین در کل این منطقه این امید ایجاد شده که در آینده نه چندان دور صلح و امنیت در سوریه مستقر می‌شود که برای کل منطقه ما و برای سه کشوری که امروز در تهران اجتماع کردیم، بسیار حايز اهمیت است. روحانی با بیان اینکه در اجلاس سه جانبه همچنین، هر سه کشور بر تداوم همکاری‌ها تاکید کردند، اظهارداشت: باید این روند تا پایان راه یعنی استقرار دموکراسی در سوریه، بازگشت آوارگان و امنیت و صلح کامل در سوریه به تلاش‌های خودمان ادامه دهیم و ان‌شاء‌ا... اجلاس بعدی سران سه کشور در فدراسیون روسیه خواهد بود و بیانیه‌ای که مورد اتفاق سه کشور بود و مورد تصویب قرار گرفت و این بیانیه به صراحت و به خوبی همکاری‌ها و راه آینده ما را مشخص کرده است.
رییس جمهور تصریح کرد: سه کشور به تلاش‌های خود برای صلح و امنیت در سوریه و منطقه که هدف نهایی ماست، ادامه خواهند داد.
روحانی در این نشست مشترک خبری در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه بازگشت آرامش در سوریه منوط به چه عواملی است، اظهار داشت: اقداماتی که در سوریه امروز انجام می‌گیرد، با هدف مبارزه با تروریسم، بازگشت آرامش و اقتدار دولت مرکزی در سراسر خاک سوریه است. در این رابطه یکی از قدم‌های مهم، پاکسازی منطقه ادلب از تروریست‌هاست و باید کل سوریه از تروریست‌ها پاکسازی بشود.
رییس جمهور اضافه کرد: این به عنوان هدف مهم و مورد اتفاق نظر هم مجامع بین‌المللی و هم سه کشور و هم همه آن‌هایی است که مدعی هستند که می‌خواهند در منطقه نقشی را ایفا کنند.رییس جمهور با اشاره به حساسیت منطقه ادلب گفت: ادلب از حساسیتی برخوردار است و آن حساسیت به این دلیل است که تروریست‌ها برای ادامه دادن به حیات ننگین خود، لابه‌لای مردم مخفی شده و از مردم عادی به عنوان سپر انسانی خودشان استفاده می کنند.روحانی تاکید کرد: باید تلاش کنیم تروریست‌ها را از مردم جدا کرده و با آن‌ها بجنگیم و از مردم غیرنظامی حاضر در این منطقه حفاظت و حراست شود.
رییس جمهور با بیان اینکه بعد از ادلب، شرق فرات به عنوان گام نهایی برای حل مساله سوریه مطرح است، گفت: در شرق فرات عمدتا مداخلات غیرقانونی آمریکا، باعث مشکلات در این منطقه شده است و یکی از خواسته های ما خروج فوری نیروهای آمریکایی از سوریه است. البته در گام های بعدی مساله قانون اساسی، بازگشت آوارگان و همچنین بازسازی سوریه مطرح است.
سخنان پوتین در کنفرانس خبری
ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه نیز در این نشست خبری با بیان اینکه مذاکرات ما در فضایی کاری و البته کاملا دوستانه برگزار شد،‌ گفت: سه کشور ایران،‌ روسیه و ترکیه فعالانه توافقات این نشست را در راستای بهبود اوضاع در سوریه و پایان نهایی حضورو فعالیت تروریست‌ها در سوریه دنبال خواهند کرد.
پوتین با اشاره به اینکه نتایج و توافقات نشست‌های برگزار شده در آستانه مبنای نشست‌های سه جانبه برگزار شده در سوچی، آنکارا و تهران بوده است، افزود:‌ جلسات و نشست‌های کارشناسی برای پایان دادن به تروریسم در سوریه و اقدامات لازم پس از آن با مشارکت همه طرف‌های سوری در آستانه و با مشارکت نمایندگان سازمان ملل ادامه دارد.
وی با بیان اینکه اولویت اول در حال حاضر انهدام نهایی تروریسم در سوریه است،‌ اظهار داشت: در نشست امروز اتخاذ و انجام اقدامات مشخصی را درباره ادلب مورد مذاکره قرار دادیم و از جمله از همه طرف‌های مخاصمه در ادلب خواستیم که سلاح خود را زمین بگذارند.
رییس جمهور روسیه تصریح کرد: متاسفانه اطلاعات دقیقی داریم که تروریست‌ها در ادلب در حال صحنه سازی حملات شیمیایی دروغی برای تحریک افکار عمومی هستند و اقداماتی انجام می دهند که به غیرنظامیان آسیب وارد می کند.
پوتین خاطرنشان کرد که سه کشور همچنین تلاش زیادی برای تداوم و افزایش کمک‌های انسانی به مردم سوریه داشته‌اند و در نشست امروز نیز راهکارهای بهبود وضعیت انسانی و کمک به بازگشت آوارگان سوریه مورد بحث قرار گرفت.
سخنان اردوغان در کنفرانس خبری
رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه نیز در این نشست خبری با بیان اینکه دلیل حضور ما در این نشست پیدا کردن راه‌حل برای پایان دادن هر چه سریع‌تر به فاجعه انسانی در سوریه است، گفت: در نشست تهران آخرین وضعیت سوریه را مورد بررسی قرار داده و درباره گام‌های بعدی که باید برای استقرار صلح و آرامش در این کشور برداشته شود،‌ بحث و گفت‌وگو کردیم.
اردوغان با اشاره به اینکه مشکلات و درگیری‌هایی که از هشت سال پیش در سوریه آغاز شده، طبیعتا یک روزه به پایان نخواهد رسید، افزود:‌ کشورهای ایران، روسیه و ترکیه به جای اینکه مثل برخی کشورهای دیگر بایستند و آتش در سوریه را تماشا کنند، دست به کار شدند تا راه‌های مهار این آتش را پیدا کنند. سه کشور بر اشتراکات بین خود تمرکز کرده و تلاش‌های موثری برای پایان دادن به درگیری‌ها در سوریه‌داشته‌اند.
وی با اشاره به وضعیت ادلب اظهار داشت: هر اقدامی که در ادلب انجام خواهد شد از اهمیت زیادی برخوردار است و هر اقدامی که باعث به خطر افتادن امنیت و جان غیرنظامیان در ادلب شود، بازتاب بین‌المللی زیادی داشته و به نوعی ریختن آب در آسیاب تروریست‌هاست.
رییس جمهور ترکیه با تاکید بر لزوم حفظ اصول و نتایج مذاکرات آستانه تصریح کرد: باید از هر اقدام عجولانه‌ای از طرف هر کسی در سوریه به طور جدی اجتناب شود. حل و فصل مشکل سوریه تنها بر عهده سه کشور ایران‌، روسیه و ترکیه نیست و همه کشورها باید در این زمینه مسئولانه برخورد کنند.