روزنامه همدلی
1397/06/17
روش تازه‌ای از کاشت برنج 40 تا 60 درصد مصرف آب را کاهش داد؛ تغییر الگوی کشت به‌ثمر نشست
خشکه‌کاری به داد بی‌آبی رسیدهمدلی| برنج نقش مهمی در تغذیه نیمی از مردم جهان دارد؛ مردمی که بیشتر آنها در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند. این محصول یک سوم سطح زیر کشت غلات دنیا را اشغال کرده است و تامین کننده 35 تا 60 درصد کالری 2.7 میلیارد نفر از جمعیت جهان است و بر اساس گزارش‌ها، بیش از 90درصد برنج دنیا در آسیا تولید و مصرف میشود.
برنج گیاهی است که نسبت به دیگر گیاهان تحت آبیاری بیشترین سطح زیر کشت را دارد. بیش از 80 درصد منابع آب شیرین در قاره آسیا برای اهداف کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد که نیمی از کل این آب صرف تولید برنج میشود.
محیط رشد برنج به دلیل نیاز آبی فراوان، آن را از دیگر نباتات متمایز می‌سازد، به طوری که علاوه بر آبیاری در مرحله داشت، مقدار قابل توجهی از آب آبیاری قبل از نشاء یا کشت مستقیم جهت تهیه و آماده سازی زمین وغرقاب کردن آن و نیز مقدار دیگری در طول دوره رشد محصول به طور مستمر به صورت نفوذ عمقی مصرف می‌کند. سطح زیرکشت برنج در ایران حدود 600 هزار هکتار در سال می باشد که در حدود 7.4 درصد سطح کشت آبی کل کشور است.
اما چیزی که بیشتر از همه در این‌سال‌های تشنگی حواس کارشناسان را به سمت این محصول پرت کرده، نیازآبی برنج با همه هشدارهایی است که درباره کم‌آبی وجود دارد. تا جایی‌که کمبود آب در سال‌های اخیر تبدیل به بحرانی شده که تولید برنج را بیشتر از هر چیزی دچار چالش کرده است. یکی از ابعاد نگران‌کننده این ماجرا آن است که برای تولید برنج باید پای هر ساقه برنج هر روز در آب باشد و تنها دو روز در هفته است که آب مداومی پای این گیاه نیست. بر اساس گزارش‌ها، نیاز آبی برنج به ازای هر کیلو هشت هزار لیتر است و هزینه تمام شده این مقدار با احتساب هر لیتر آب 400 تومانی، چیزی حدود سه میلیون و 200 هزار تومان است.
برنج که در واژه نامه کشاورزی در دسته غلات پرمصرف جای دارد، سود یکجا و مناسبی را به همراه دارد و گفته میشود که فروش آن نسبتا آسانتر و به صرفه‌تر از سایر غلات است، بنابراین با توجه به درآمد خوبی که برای کشاوزران دارد، با وجود همه هشدارهای کارشناسانه درباره محدودیت آب از گذشته تاکنون همچنان کشت شده؛ موضوعی که در وضعیت قرمز بحران آبی کشور از نگاه بسیاری از کارشناسان نگران‌کننده است.
مدت‌ها از هشدار کارشناسان گذشته، محدودیت‌هایی در تولید و کشت برنج از سوی مسئولان جهاد کشاورزی ایجاد شده، اما مثل اقتصادی که هیچ‌گاه با قرارگرفتن در منگنه و فشار جور درنمی‌آید، تولید برنج نیز با همین منطق همچنان ادامه یافته و کسی نتوانسته برای مدتی طولانی کشاورزان استانهای مختلف را از این کار منع کند. بر همین اساس چند وقتی است که متخصصان کشاورزی در اندیشه استفاده از راه‌کاری برای جلوگیری از مصرف زیاد آب توسط برنج بودند و همانطور که گزارش‌ها نشان می‌دهد اکنون در این زمینه دستاوردهای خوبی را کسب کرده‌اند. تغییر الگوی کشت یکی از این روش‌هاست که برای مقابله با خشکسالی به داد کشاورزان رسیده است تا جایی که به گفته فعالان کشاورزی خشکه‌کاری برنج باعث صرفه‌جویی 60 درصدی آب شده است. به گزارش ایانا، در حال حاضر خوشه‌های به بار نشسته برنج خشکه کاری نشان می‌دهد که کمبود عرضه برنج در سال جاری وجود ندارد و به احتمال زیاد نسبت به کشت غرقابی افزایش میزان محصول هم داشته باشیم چون میزان یکنواختی محصول هم رضایت‌بخش است. برداشت برنج خشکه کاری در حدود 56 هکتار از زمین‌های زراعی استان گلستان از 10 تا 15 روز آینده آغاز میشود.
خشکه‌کاری برنج یک نیاز است
مختار مهاجر رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان معتقد است که با توجه به میزان کم‌آبی در استان گستان و اینکه سرانه آب در کل کشور کاهش پیدا کرده و در این استان از متوسط سطح کل کشور 200 تا 250 مترمکعب نیز پایین‌تر (استان گلستان 1200 مترمکعب) است، خشکه کاری برنج یک نیاز محسوب میشود. او در این‌باره به خبرنگار گروه کشاورزی ایانا، می‌گوید: تحقیقات و آزمایش برای کشت برنج به شیوه خشکه کاری حدود پنج تا هفت سال پیش آغاز شد اما به دلیل اینکه علف‌های هرز این نوع کشت بسیار زیاد بود و امکان جداسازی علف هرز وجود نداشت، کشت به این شیوه انجام نمی‌شد.
مهاجر در مورد استفاده از تجارب جهانی در این مورد توضیح می‌دهد: با توجه به سفری که امسال به شمال‌شرقی چین و استفاده از تجربه کارشناسان این مرکز برای خشکه کاری برنج و از بین بردن علف‌های هرز و استفاد از تجربه کارشناسان و علف کش‌های ژاپنی انجام شد، به ما این امکان را داد که خشکه‌کاری را بدون علف‌های هرز انجام دهیم.
او اضافه می‌کند: در روش خشکه کاری از چهار شیوه خشک- غرقابی، بارانی، نواری (تیپ) و قطره‌ای استفاده میشود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان در باره میزان مصرف آب و هزینه‌های مختلف در کشت خشکه کاری می‌گوید: مقدار مصرف آب در هر چهار شیوه خشکه کاری از 15 تا 18 هزار مترمکعب مصرف آب در شیوه سنتی، به پنج تا هشت هزار مترمکعب رسیده است. در مورد هزینه‌ها نیز حدود 3.5 تا چهار میلیون تومان در مراحل مختلف کشت (کاشت، داشت، برداشت و...) صرفه‌جویی و کاهش هزینه شده است.
صرفه‌جویی 40 تا 60 درصدی در مصرف آب
او اضافه می‌کند: در خشکه‌کاری بین 40 تا 60 درصد در مصرف آب صرفه‌جویی میشود. مهاجر با اشاره به اینکه میزان محصول برنج در شیوه خشکه کاری بیشتر از شیوه غرقابی و سنتی است می‌گوید: در حال حاضر خوشه‌های به بار نشسته برنج خشکه کاری نشان می‌دهد که کمبود عرضه برنج در سال جاری وجود ندارد و به احتمال زیاد نسبت به کشت غرقابی افزایش میزان محصول هم داشته باشیم چون میزان یکنواختی محصول هم رضایت‌بخش است.
مصرف بذر کمتر
او اضافه می‌کند: در کشت خشکه‌کاری حدود 40 کیلو بذر مصرف میشود در حالی که در کشت نشایی 120 کیلو بذر مصرف میشود. این اتفاق نشان می‌دهد که خشکه کاری می‌تواند به صرفه و اقتصادی باشد. در طرح فعلی و برای شروع از ارقام پرمحصول ندا و فجر کشت شده است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان با اشاره به اینکه 10 تا 15 روز آینده برنج خشکه کاری شده برداشت میشود، در مورد قیمت این محصول می‌گوید: پس از برداشت می‌توان تجزیه و تحلیل قیمت‌های واقعی این نوع برنج را محاسبه کرد. با توجه به اینکه برنج خرید تضمینی ندارد و قیمت در بازار به شیوه عرضه و تقاضا تعیین میشود، این محصول به احتمال زیاد قیمت مناسبی دارد.
او اضافه می‌کند: با توجه به اینکه هر هکتار کشت برنج خشکه کاری حدود 3.5 تا چهار میلیون تن کاهش هزینه دارد برای کشاورز هم صرفه اقتصادی دارد که قیمت کالا را پایین‌تر عرضه کند. با این اتفاق برنج ایرانی به لحاظ تولید انبوه‌تر با قیمت پایین‌تر، می‌تواند با برنج خارجی رقابت کند.
مهاجر توضیح می‌دهد: برنج خشکه کاری از لحاظ مصرف آب «مصرف متوسط» دارد و با گیاه سویا قابل مقایسه است و می‌تواند جایگزین سویا هم شود. خشکه کاری برنج در گلستان با توجه به میزان تبخیر آب در این استان بسیار باصرفه و مناسب است.
سایر اخبار این روزنامه
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار رییس جمهوری ترکیه و هیات همراه: مهمترین نیاز امروز دنیای اسلام اتحاد کشورهای اسلامی است
ایران،ترکیه و روسیه بر سر مقابله با تروریست های ادلب در نهایت به نتیجه مشخصی نرسیدند
روش تازه‌ای از کاشت برنج 40 تا 60 درصد مصرف آب را کاهش داد؛ تغییر الگوی کشت به‌ثمر نشست
«همدلی» از آسیب‌های اجتماعی دامن‌گیرِ دانش‌آموزان به مناسبت آغاز سال تحصیلی گزارش می‌دهد
به بهانه شکایت محمدرضا شجریان از صدا و سیما و اظهار نظر شهرام ناظری چه کسی زور می گوید؟!
همدلی از مافیای زباله، و کودکان قربانی آن گزارش می‌دهد اخلاق زباله‌ای
عادل جهان‌آرای بعضی نماینده‌ترند
جامعه بی‌تفاوت، آدم‌های رباتیک
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار رییس جمهوری ترکیه و هیات همراه: مهمترین نیاز امروز دنیای اسلام اتحاد کشورهای اسلامی است
