فرمان آزادسازی ادلب

گروه سیاسی- اجلاس بزرگ سران سه قدرت موثر در صحنه سوریه در تهران با حضور پوتین، اردوغان و روحانی برگزار شد. این اجلاس به تصمیم‌های راهبردی درباره آینده سوریه از جمله آزادی آخرین خاکریز باقیمانده در دست تکفیری‌ها یعنی ادلب پرداخت. ادلب، آخرین محل تجمع تروریست‌ها در شرایط محاصره قرار دارد و روزشمار آزادسازی آن شروع شده است. با توجه به اینکه تلاش می‌شود این آزادسازی با کمترین تلفات انجام شود، بسیار مهم بود که آخرین هماهنگی‌ها بین سه کشور روند صلح در سوریه به گام‌های نهایی خود نزدیک شود و این یکی از مهم‌ترین دستور کارهای اجلاس تهران بود.
لازم به ذکر است در آستانه‌ برگزاری نشست سران سه کشور ایران، روسیه و ترکیه در تهران با موضوع بحران سوریه، وزرای خارجه این سه کشور با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کردند. نمایندگان ارشد سه کشور در تهران برای تهیه‌ سند نشست تهران با یکدیگر رایزنی و گفت‌وگو و پیش‌نویس این سند را برای ارائه به نشست سران آماده کرده بودند. در پیش‌نویس این سند بر موضوع ادامه مبارزه با تروریسم در سوریه، ضرورت بازگشت آوارگان سوری و ساماندهی آنها و همچنین موضوع تبادل بازداشت‌شدگان و مفقودان این بحران تاکید شده بود. لازم به ذکر است که در حاشیه نشست سه‌جانبه سران، روسای جمهور روسیه و ترکیه به طور جداگانه با روحانی درباره روابط دوجانبه، بحران سوریه، تحولات بین‌المللی و برجام مذاکره کردند. رییس‌‌جمهور با بیان اینکه ایران و ترکیه باید برای مقابله با تحریم‌های آمریکا روابط اقتصادی خود را بیش از پیش گسترش دهند، اظهار داشت که روابط بانکی و فعالیت‌های کارگزاری بانک‌های دو کشور باید گسترش یابد و در راستای حل مشکلات برنامه‌ریزی شود.
اما نشست تهران، نشست سوم صلح سوریه بود و از یک نظر ادامه نشست‌های قبلی‌. حسن روحانی، ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان پیش از این در آذرماه سال 96 در شهر سوچی روسیه با محوریت صلح در سوریه گرد‌ هم آمدند. نشست دوم به میزبانی آنکارا 15 فروردین‌ماه امسال به ارزیابی تازه‌ترین تحولات میدانی سوریه و رایزنی‌های سه‌جانبه درباره مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای برگزار شد. اکنون گام سوم این مذاکرات به میزبانی ایران رقم خورد و تهران دیروز کانون توجهات جهانی بود.
البته سال‌های گذشته مذاکرات مختلف در شهرهای مختلف جهان درباره جنگ سوریه برگزار شده اما این گفت‌وگو‌ها با ناکامی روبه‌رو بوده این در حالی است که مذاکرات شهر آستانه با ضمانت سه کشور ایران، روسیه و ترکیه، تنها مذاکراتی است که به صلح در این کشور کمک کرده است.


اما این نشست اهمیت‌های خاص خود را داشت چرا که در زمانی برگزار شد که تحولات سوریه سمت‌و‌سویی خاص پیدا کرده و بخش عمده‌ای از کشور از وجود نیروهای تروریستی پاک شده است. البته این مسائل تنها اهمیت این اجلاس نیست بلکه این اجلاس در زمانی برگزار می‌شود که سیاست‌های یکجانبه‌گرایانه ایالات متحده آمریکا هر سه کشوری را که در این اجلاس در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند هدف قرار داده و هر سه کشور ایران، روسیه و ترکیه موضوع تحریم‌های ایالات متحده آمریکا و سیاست‌های خاص ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا هستند. همین‌طور مجموعه روندها و تحولات دیگر منطقه‌ای و بین‌المللی در جریان است و این کنار هم قرار گرفتن سران سه کشور در نشست تهران از اهمیت خاص‌ سیاسی و خبری برخوردار بود.
حسن روحانی در نشست تهران خطاب به روسای جمهور‌ روسیه و ترکیه گفت: جمهوری اسلامی ایران بنا به درخواست دولت قانونی سوریه و برای مبارزه با تروریسم در این کشور حضور یافت و تداوم این حضور بر همین مبنا خواهد بود. در عین حال این حضور نه در گذشته و نه در آینده در جهت تحمیل رای و نظر خود نبوده و نخواهد بود و از اراده ملت سوریه به عنوان ملت دوست حمایت خواهد کرد. روحانی تصریح کرد: مبارزه با تروریسم یک خواسته مشترک بین‌المللی است اما هنگامی که اجرای این خواسته در چارچوب مرزهای شناخته‌شده دولت و ملت دیگری قرار می‌گیرد، انجام آن جز با درخواست صریح و موافقت شفاف آن کشور‌ امکان‌پذیر نخواهد بود. وی یادآور شد: ما نگرانی‌های برخی کشورهای منطقه از خطر تروریسم و جدایی‌طلبی را درک می‌کنیم اما موثرترین و پایدارترین راه برای رفع این نگرانی‌ها را همکاری با دولت قانونی سوریه می‌دانیم و معتقدیم راه‌حل‌های دیگر از جمله از طریق مداخله مستقیم و بدون هماهنگی با دولت سوریه به تعمیق بحران منجر خواهد شد.
رییس‌جمهور همچنین گفت: از سوی دیگر‌ مبارزه با تروریسم مستلزم رویکردی جامع با در نظر گرفتن کلیه ابعاد این پدیده زشت است. با همین نگاه، مبارزه با تروریسم در ادلب بخشی اجتناب‌ناپذیر از ماموریت اعاده صلح و ثبات به سوریه است‌ اما نباید این مبارزه به غیرنظامیان آسیب رسانده و منجر به اعمال سیاست سرزمین سوخته شود.وی اضافه کرد: ما برای صلح می‌جنگیم و جنگ برای جنگ از نظر ما راه غلطی است که گروه‌ها و رژیم‌های تروریستی در پیش گرفته‌اند. هدف نهایی چه در سوریه و چه در کل منطقه صلح است اما برای دستیابی به صلحی پایدار چاره‌ای جز مبارزه با تروریسم نداریم.رییس‌جمهور تصریح کرد: هیچ طرحی برای مبارزه با تروریسم نمی‌تواند بدون توجه به ریشه‌های پیدایش آن، طرح کاملی باشد. بانیان و مسببان اشغال، تروریسم، تجاوز، مداخله خارجی و تبعیض همچون ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی و برخی دیگر از حامیان تروریسم، نمی‌توانند با اتهام‌پراکنی و غوغا‌سالاری جایگاه خود را از متهم به مدعی تغییر دهند. روحانی افزود: رژیم صهیونیستی به عنوان رژیمی اشغالگر و مبتنی بر تبعیض قومی و دینی که موجودیتش با اشغال، تجاوز و بی‌ثباتی شکل گرفته است، نمی‌تواند مدعی مبارزه با تروریسم باشد و خروج فوری این رژیم اشغالگر از سرزمین‌های اشغالی سوریه، خواسته مشترک همه آحاد مردم سوریه و منطبق بر مصوبات بین‌المللی است.
وی ادامه داد: روشن است که از دولت آمریکا با حضور غیر‌قانونی در سوریه و اقدامات تجاوزگرانه، اشغال و حمایت از رژیم آپارتاید صهیونیستی، نباید انتظار داشت که در این زمینه نقش مثبت و سازنده‌ای ایفا کند.
رییس‌جمهور تصریح کرد: دخالت‌های غیر‌قانونی آمریکا در سوریه با هیچ‌یک از قواعد بین‌المللی سازگار نیست و بر مشکلات موجود در آن کشور می‌افزاید و روند دستیابی به صلح پایدار در سوریه را با چالش جدی مواجه می‌کند.
روحانی خاطرنشان کرد: ادامه حضور صدها هزار آواره سوری در کشورهای همجوار، آثار و تبعات منفی بر آنها خواهد داشت‌ لذا باید زمینه را برای بازگشت فوری آوارگان فراهم کنیم. همچنین جامعه بین‌الملل‌ باید برای بازسازی سوریه به دولت سوریه کمک کند. بازگشت آوارگان و بازسازی سوریه بی‌تردید به روند آتش‌بس و گفت‌وگوی ملی و تسریع در فرآیند آشتی و مصالحه کمک خواهد کرد.
وی افزود: در هر گونه راه‌حلی برای آینده سوریه نقش اول و آخر از آن ملت سوریه است و تلاش سازمان ملل متحد و نمایندگان سه کشور ضامن روند صلح در تعامل مستمر با سوری‌ها صرفا برای کمک به مردم سوریه و فراهم کردن مقدمات تشکیل کمیته قانون اساسی، ادامه مبارزه با تروریسم، کمک‌های بشر‌دوستانه، بازگشت آوارگان، بازسازی سوریه و همچنین خروج نیروهای نظامی خارجی‌ از سوریه است.
رییس‌جمهور تاکید کرد: در ترسیم آینده سوریه، تنوع موجود قومی و مذهبی جامعه سوریه باید به دور از فشار، تهدید‌ یا مداخله بیگانگان مورد ملاحظه و احترام قرار گیرد. تجربه تلخ مداخله خارجی در لیبی و فروپاشی دولت و واحد سیاسی لیبی و تجربه ارسال سلاح و تروریسم برای نابودی کشور سوریه کافی است تا ملت سوریه و ملت‌های منطقه و جهان با هر گونه مداخله و فشار خارجی مقابله کنند.
روحانی گفت: ما به عنوان یک دموکراسی در منطقه معتقدیم راه مردم‌سالاری از لوله تفنگ نمی‌گذرد. آزادی، یک خواست اجتماعی و مردمی و ملی است و هر گونه نظامی‌گری دور باطلی از خشونت را ایجاد می‌کند، چه در صورت تروریسم و چه در شکل دخالت خارجی.
وی افزود: جهان و به ویژه منطقه ما هزینه بسیار فراوان انسانی و مادی به خاطر دخالت خارجی و سیاست‌های یکجانبه‌گرایانه و ماجراجویانه برخی دولت‌ها پرداخته است و تجربه شکست مداخله نظامی خارجی در سوریه در گذشته، ترسیم‌کننده وضعیت آینده بحران یمن و سایر بحران‌های مشابه در منطقه و جهان خواهد بود.رییس‌جمهور اظهار داشت: در عین حال‌ نابودی تروریسم و چیرگی نظامی به تنهایی نمی‌تواند‌ ضامن استمرار ثبات و صلح در آینده سوریه و دیگر کشورهای درگیر بحران در منطقه و جهان باشد‌ بلکه گفت‌وگوی مردم هر کشور با پذیرش مفهوم مشارکت ملی و به رسمیت شناختن تنوع گرایش‌های سیاسی و اجتماعی مختلف می‌تواند نقطه قابل اتکا برای آینده باشد.
روحانی در بخش پایانی سخنانش خاطر‌نشان کرد که در هر مذاکره سیاسی برای پایان بحران سوریه، باید تمامیت ارضی و استقلال سوریه محترم شمرده شود. وی افزود: ضروری است تا ریشه‌کن شدن تمامی گروه‌های تروریستی در سوریه به ویژه در ادلب، مبارزه با تروریسم ادامه یابد. روحانی ادامه داد: در شرایط کنونی، کمک به بازگشت آوارگان و بازسازی سوریه باید در دستور کار جامعه بین‌الملل‌ قرار گیرد. جمهوری اسلامی ایران آماده است نقش سازنده خود را در این زمینه ایفا کند. وی اظهار داشت: حضور و مداخله غیر‌قانونی آمریکا در سوریه که منجر به تداوم ناامنی در آن کشور شده است، باید فورا پایان یابد‌. روحانی تاکید کرد: جامعه بین‌الملل‌ موظف است با اقدامات رژیم‌صهیونیستی به ویژه تداوم اشغالگری آن رژیم علیه سرزمین و موجودیت ملت و دولت سوریه که دامنه آن هر روز گسترش می‌یابد، مقابله کند.
روحانی ضمن ارج نهادن بر تلاش‌های ارزشمند سه کشور در حل‌و‌فصل بحران سوریه، ضروری دانست که همکاری و هماهنگی سه کشور تا استقرار کامل صلح‌و‌ثبات در سوریه ادامه یابد.