روزنامه ابتکار
1397/06/17
در نشست سران سه کشور ایران، ترکیه و روسیه بررسی شد کلید صلح سوریه در تهران
محمدرضا ستاریبسیاری از تحلیل‌گران عملیات ادلب را نقطه پایانی مدیریت بحران در سوریه می‌دانند. عملیاتی که هر چند دولت بشار اسد، ایران و روسیه برای بازگشت صلح و ثبات به سوریه بر آن تاکید دارند، اما از سوی مقابل کشورهای غربی و ترکیه معقتدند که ممکن است به یک فاجعه انسانی دیگر ختم شود. در این میان حتی آمریکا، فرانسه و انگلیس بارها تهدید کرده‌اند که اگر دمشق در ادلب از سلاح شیمیایی استفاده کند با پاسخی قاطع مواجه خواهد شد. آن ها یک بار دیگر نیز در اواخر سال گذشته در قالب یک مثلث به سوریه حمله کرده بودند و این بار نیز ضمن تهدید مجدد به حمله، هفته‌ها است که با روسیه بر سر این موضوع بحث و جدل دارند. صحنه نشست فوق‌العاده شورای امنیت در مورد سوریه نیز یکی از صحنه‌های جدال لفظی میان روسیه و آمریکا در این مورد بود. مسکو معقتد است که غربی‌ها قصد دارند به بهانه حمله شیمیایی به ادلب بار دیگر به مواضع نیروهای دولتی سوریه حمله کنند و نسبت به عواقب این مساله هشدار جدی داده است. در این رابطه گفته میشود اگر نوار پیروزی‌های اسد در ادلب نیز تکمیل شود، او به عنوان پیروز اسمی ماجرا تسلط تقریبی خود به سرزمین سوریه را تثبیت و در گام‌های نهایی صلح از جایگاهی بسیار متفاوت‌تر از گذشته قرار خواهد گرفت؛ امری که تا چندی قبل خوش‌بین‌ترین تحلیل‌گر تحولات سوریه نسبت به عنوان دچار تردید بود.
سومین نشست سران کشورهای محور آستانه با حضور حسن روحانی، ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان روسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه روز گذشته در تهران برگزار شد. مهمترین محور این نشست که پس از مذاکرات سه جانبه سران در سوچی و آنکارا صورت گرفت حول محور ادلب در سوریه بود.
اوضاع ادلب به عنوان آخرین سنگر شورشیان سوریه اکنون در حدود یک ماه است که به داغ‌ترین بحث تحولات خاورمیانه تبدیل شده است. پس از پیروزی‌های اخیر دولت بشار اسد در دو استان جنوبی قنیطره و درعا، استان ادلب به نظر می‌رسد که ایستگاه پایانی بحران در سوریه باشد.
ارتش سوریه پس از محاصره ادلب با بمباران مواضع شورشیان در دو روز گذشته توسط هواپیماهای روسی، عملیات بازپسگیری این استان را آغاز کرده است.
طبق آمارهای موجود گفته میشود که بخش قابل توجهی از ادلب در اختیار تحریر‌الشام به عنوان شاخه‌ای از جبهه النصره قرار دارد و با توجه به حمایت شدن این گروه توسط سایر بازیگران دخیل در تحولات سوریه، روند بازپسگیری آن یکی از پیچیده‌ترین مسائل مدیریت بحران در این کشور را رقم زده است.
شورای امنیت صحنه جدال لفظی میان روسیه، سوریه و آمریکا
چند روز قبل سران سه کشور آمریکا، فرانسه و انگلیس هشدار دادند که در صورت استفاده دمشق از سلاح شیمیایی در ادلب به مواضع نیروهای دولتی حمله خواهند کرد؛ امری که در اسفند ماه سال گذشته در قالب یک مثلث توسط این کشور صورت گرفته بود. در همین راستا، روسیه هشدار داده بود که طبق رصدهای اطلاعاتی برخی از گروه‌ها در ادلب مستقر شده و قصد دارند با تدارک یک حمله شیمیایی آن را به گردن نیروهای وابسته به بشار اسد انداخته و در ادامه آن روند حمله به نیروهای دولتی در استان ادلب را کلید بزنند.
هر چند این موضوع به یکی از مهمترین جدال‌های لفظی میان کشورهای روسیه و غرب در طول هفته‌های گذشته بدل شده بود، اما صحنه تحولات شورای امنیت اوج این جدال لفظی میان بازیگران مختلف سوریه نیویورک را رقم زد.
در همین رابطه واسلی نبنزیا نماینده روسیه در سازمان ملل متحد در جلسه شورای امنیت این سازمان، آمریکا را به چالش کشید و گفت در صورتی که شما مدعی هستید در ادلب زرادخانه‌های شیمیایی وجود دارد به منشور ملل متحد احترام گذاشته و لیست آنها را برای بازرسی به سازمان منع تسلیحات شیمیایی بدهید.
بشار الجعفری نماینده سوریه در سازمان ملل نیز که اکنون مواضع کشورش به واسطه نوار پیروزی‌ها و تغییر معادلات بیش از هر زمان دیگری از شروع جنگ داخلی سوریه مستحکم شده، به واسطه حمایت روسیه و چین در نشست فوق‌العاده شورای امنیت خطاب به نماینده آمریکا گفت که این نشست جای صلح است نه تهدید.
چرا که پیش از این نیکی هیلی نماینده آمریکا بار دیگر تهدید به حمله نظامی کرده و تصریح کرده بود: دو بار متعهد شدیم که در صورت استفاده از سلاح شیمیایی در سوریه، آمریکا پاسخ خواهد داد و این دو بار به وعده خود عمل کردیم. من از فرصت استفاده می‌کنم تا به نظام سوریه و شرکای روسی و ایرانی‌اش بگویم که بهتر است این بار بر کوتاهی آمریکا درباره پاسخ به حمله حساب باز نکنند.
در چنین شرایطی کشورهای غربی به خصوص سه کشور اروپایی معتقدند که در صورت آغاز عملیات نظامی در ادلب جان هزاران غیرنظامی به خطر خواهد افتاد و از این رو نسبت به پیامدهای این مساله هشدار داده‌اند.
در تازه‌ترین واکنش‌ها در این خصوص هشت کشور اروپایی در بیانیه‌ای هشدار دادند هرگونه عملیات نظامی در منطقه ادلب پیامدهای بالقوه فاجعه آمیز انسانی در پی خواهد داشت.
تهران؛ پرده آخر
تحولات سوریه
برخی ناظران معتقدند با پیروزی احتمالی بشار اسد در ادلب او کاپ پیروزی را بالای سر خواهد برد و به واسطه پشتیبانی روس‌ها و نیروهای همپیمانش، روند مذاکرات آتی صلح به میزان زیادی به نفع اسد تمام خواهد شد. این در حالی است که تا به حال هر چند بزرگ‌ترین هزینه جنگ داخلی در سوریه را مردمان این کشور با صدها هزار کشته، میلیون‌ها آواره و باقی ماندن خرابه‌ها پرداخت کرده‌اند، اما در طول هفت سال گذشته بسیاری از کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به نوبه خود متحمل هزینه‌هایی در تحولات میدانی سوریه شده‌اند که برای آمریکا و متحدان عرب او بهره‌برداری بازیگران رقیب در شرایط حساس و بزنگاه مدیریت بحران در سوریه غیر قابل تصور محسوب میشود.
هر چند تا به اینجای کار نیز طبق گفته کارشناسان با ورود دو قدرت جهانی یعنی آمریکا و روسیه به زمین سوریه، به طور کلی معادلات سوریه از دست بازیگران منطقه‌ای خارج شده و آنها به واسطه ورود به یک جنگ نیابتی به میزان زیادی دچار فرسایش منابع و کارت‌های امتیاز خود شده‌اند، اما مذاکراتی که دیروز در تهران بر سر تحولات مربوط به ادلب صورت گرفت، تا میزان زیادی می‌تواند سرنوشت پرده آخر جنگ داخلی در سوریه را مشخص کند.
تاکید ایران و روسیه بر اجرای عملیات بازپسگیری ادلب
در همین راستا، روز گذشته حسن روحانی رئیس جمهوری کشورمان خواستار خروج فوری آمریکایی‌ها از سوریه شده و بر راه‌حل سیاسی در بحران این کشور تاکید کرد. سخنان روحانی که با بازتاب زیادی هم در رسانه‌های خارجی همراه شد، هدف نهایی از مدیریت بحران را صلح در سراسر منطقه دانسته که برای رسیدن به آن چاره‌ای جز مبارزه با تروریسم وجود ندارد.
ولادیمیر پوتین نیز در نشست دیروز با بیان اینکه 90 درصد سوریه از حضور گروه‌های تروریستی پاکسازی شده، گفت که باقیمانده این گروه‌ها اکنون در ادلب مستقر هستند. پوتین با بیان این جملات به طور تلویحی عزم مسکو را برای آغاز عملیات آزادسازی نشان داد و اعلام کرد که این گروه‌ها هستند که اکنون وضعیت آتش‌بس در ادلب را بر هم زده‌اند.
تلاش اردوغان و ممانعت
روحانی و پوتین
اما موضع ترکیه در این میان متفاوت‌تر از دو رئیس جمهوری ایران و روسیه است. ترک‌ها یکی از مخالفان آغاز عملیات نظامی در ادلب هستند و رجب طیب اردوغان نیز روز گذشته همین موضوع را به صراحت در سخنان خود بیان کرد. او گفت که ادلب موضوع امنیت ملی ترکیه است و نباید تراژدی انسانی دیگری در سوریه رخ دهد. سیاست خارجی ترکیه در طول بحران سوریه به عنوان یک سیاست پاندولی مطرح است. آنها علاوه بر هماهنگی با آمریکا و متحدانش در زمین سوریه، در روند آستانه نیز یکی از محورهای مهم محسوب شده و اکنون با اشغال و در اختیار داشتن شمال سوریه که آن هم به عقیده تحلیل‌گران با چراغ سبز آمریکا و روسیه همراه بوده، قصد دارند در پایان ماجرای سوریه نهایت بهره‌برداری را انجام دهند. از این رو آنکارا که ژئوپلتیک خود را در مرزهای جنوبی در خطر می‌بیند تمام تلاشش را برای گروکشی در سوریه صورت می‌دهد.
به همین دلیل است که دیروز خبر آمد که اردوغان تلاش داشت تغییراتی را در متن سند نهایی اجلاس با گنجاندن عبارت برقراری آتش بس درادلب ایجاد کند که این امر با مخالفت روحانی و پوتین روبه‌رو شد.
پیام مهم ظریف
در پایان اجلاس تهران
در همین رابطه هر چند هنوز به جز بیانیه پایانی اجلاس محور مهم دیگری تا لحظه تنظیم این گزارش از نشست سه جانبه تهران در مورد سوریه منتشر نشده و با توجه به پیچیدگی‌های عملیات در ادلب باید منتظر ماند تا ثمره نشست تهران طی روزها و هفته‌های آتی مشخص شود، اما محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران پیامی را اعلام کرد که به نظر ناظران مساله مهمی در تحولات روزهای آینده سوریه خواهد بود؛ او تصریح کرده هنگامی که ترامپ با بازی‌های کوچک متحدانش را تحقیر می‌کند و اعتبار آمریکا را از بین می‌برد، ما از این بابت خوشحالیم که در تهران با قدرت‌های مسئول برای دستیابی بیشتر به راه حلی سیاسی در سوریه تعامل می‌کنیم. توافق کرده‌ایم تا برای پایان دادن به تروریسم و جلوگیری از رنج مردم در ادلب همکاری کنیم.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» از تلاش برای نادیده گرفتن اصل آزادی نمایندگان در نطق‌شان گزارش می‌دهد
تاوان شجاعت
محمدعلی وکیلی
آنچه را روحانی نگفت رهبری تذکرداد
در نشست سران سه کشور ایران، ترکیه و روسیه بررسی شد
کلید صلح سوریه در تهران
محسن وزیری مقدم درگذشت
سفر بی‌بازگشت مرد نقاش
«همه می‌دانند» اصغر فرهادی از راه‌یابی به مراسم اسکار ۲۰۱۹ بازماند
بایکوت ماتادورهای اسپانیایی
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار رئیس جمهوری ترکیه و هیات همراه:
مهمترین نیاز امروز دنیای اسلام اتحاد کشورهای اسلامی است
محمدباقر نوبخت تشریح کرد
جزئیات بسته‌های حمایتی دولت برای مقابله با تحریم‌ها
