بورس در تصمیمات دولت جایی ندارد

هادی مومنی- جایگاه ضعیف بازار سرمایه در اقتصاد ایران از گذشته تا به حال همیشه چالش‌هایی را به وجود آورده است. از یک سو نگاه دولت‌ها همیشه به بازار پول و سیستم بانکی متمرکز بوده و از سویی دیگر، بورس و بازار سرمایه تنها به محلی کوچک برای تامین مالی و تکمیل زنجیره اقتصادی تبدیل شده است، تاکنون امروز هم اکثر تصمیم‌های کلانی که دولت‌ها برای اهداف اجرایی در اقتصاد کشور ترسیم کرده‌اند، نقش بازار سرمایه و مدیران آن برای اثربخش بودن در پایین‌ترین جایگاه ممکن خود قرار داشته است. افزون بر این تا امروز نوع تعامل مقامات ارشد بازار سرمایه با دولتمردان و حلقه‌های ابتدایی مدیران اجرایی آن به قدری گسسته و نامطمئن بوده که از سوی دولت‌ها هم رغبتی برای جدی گرفتن بورس در ایران وجود نداشته است. همین آسیب‌های دوطرفه باعث شده تقریبا در واقعیت بازار سرمایه و بورس‌های موجود به صورت یک جزیره مستقل فعالیت‌های خود را در فضای اقتصادی کشور بدون توسعه‌یافتگی مطلوب ادامه بدهند. باید اعتراف کرد که تاکنون هیچ مدیری در بازار سرمایه نتوانسته آسیب شدید رابطه صحیح و اثربخش بین بازار سرمایه و دولت را ترمیم کند تا نگاه به بازار سرمایه از سطح یک بازار محلی به بازار ملی و تاثیرگذار در اقتصاد ایران تغییر کند. این اتفاق تا زمانی که مدیران ارشد این بازار تمرکز خود را فقط در دایره محدود و کوچک این بازار محدود کنند و سعی نکنند به جای اجرای فعالیت‌های معمول و عادی با ارکان بالادستی ارتباط هدفمندی ایجاد کنند، ادامه خواهد داشت و دولت بورس را در هیچ تصمیم خرد و کلان پراهمیت به بازی نخواهد گرفت.
کنترل معاملات
در همین ارتباط معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید بر اینکه وظیفه نهاد ناظر جلوگیری از ریسک فراگیر است، گفت: رییس سازمان بورس و هیات‌مدیره آن باید در تصمیم‌گیری‌های دولت دخیل باشند. عضو هیات‌مدیره سازمان بورس ادامه داد: این سازمان روی دستکاری قیمت، انجام معاملات، کنترل شفافیت و جلوگیری از سرایت ریسک از یک نهاد به نهاد دیگر نظارت دارد. به گزارش واحد مرکزی خبر، معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار در یک گفت‌وگوی تلویزیونی با اشاره به اینکه اگر به دنبال تامین مالی از بازار سرمایه هستیم باید به نرخ‌های بازار هم احترام بگذاریم، ادامه داد: نرخ بازار یعنی نرخی که از محل عرضه و تقاضا به وجود آماده است و مردم انتخاب کرده‌اند و نمی‌توان آن را دستوری کرد. وی تاکید کرد: نرخ‌گذاری در بخش‌های مختلف مانند صنایع، نظام مالی، لیزینگ و بیمه وجود دارد اما در بازار سرمایه نباید نرخ گذاری صورت بگیرد. سعیدی خاطرنشان کرد: بازار سرمایه امکان انتقال انواع اوراق بهادار به منظور تامین مالی شرکت‌های مختلف را به شکل ساختارمند فراهم می‌کند. وی با اشاره به اینکه زمانی که از اشتغال صحبت می‌کنیم آن روی سکه سرمایه‌گذاری است، ابراز داشت: البته سرمایه‌گذاری به معنای سرمایه‌گذاری بهینه است که آن نیز به تامین مالی باز می‌گردد. سعیدی درباره نقش نهادهای ناظر گفت: نهادهای ناظر در تمام کشورها مراقب تصمیم‌گیری‌ها نیستند و در تصمیم‌گیری‌ها دخالت نمی‌کنند. مهم‌ترین وظیفه نهادهای ناظر جلوگیری از ریسک فراگیر است. ریسکی که در حقیقت اقتصاد را به یک اقتصاد بحران‌زده تبدیل می‌کند و بازار پول و بازار سرمایه روی این موضوع تمرکز می‌کنند.
تامین مالی استارت‌آپ‌ها


همچنین علی سعیدی در مورد رشد سریع استارت‌آپ‌ها در ایران نسبت به سایر کشورها اظهار کرد: با توجه به سرعت رشد استارت‌آپ‌ها در ایران، سرمایه‌گذاران خارجی به ویژه در سطح کشورهای منطقه تمایل دارند در استارت‌آپ‌های کشورمان سرمایه‌گذاری کنند. وی درباره رویداد فین استارز ۲۰۱۷ و اینکه حضور استارت‌آپ‌ها در نمایشگاه بورس، بانک و بیمه تا چه میزان می‌تواند در افزایش ارتباط بین بازار سرمایه و حوزه فناوری اطلاعات نقش موثری داشته باشد، گفت: در محافل بین‌المللی فین‌تک‌ها در زمره پدیده‌های جدید حوزه مالی هستند که به داخل کشور نیز رسوخ کرده‌اند و حضور پررنگ و جدی‌تر آنها در بازار سرمایه می‌تواند به پیشرفت ما در حوزه تکنولوژی‌های نوین کمک کند. معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس در ادامه به برگزاری این رویداد توسط فرابورس اشاره کرد و گفت: نه‌تنها تصور ما، بلکه تصور تمام نهادهای فعال در این حوزه آن است که برگزاری فین استارز ۲۰۱۷ در بازار سرمایه و به ویژه با مدیریت فرابورس ایران می‌تواند به رسمیت بخشیدن آن کمک کند. سعیدی درخصوص چالش‌هایی که در بازار سرمایه می‌تواند به کمک استارت‌آپ‌ها رفع شود، اظهار کرد: در حیطه تسریع اطلاع‌رسانی‌ها در حوزه‌های مالی و بورس، موضوعاتی همچون سهولت در معاملات و دسترسی به بازار و شفاف‌سازی اطلاعات مالی می‌تواند به کمک استارت‌آپ‌ها تخصصی شده و توسعه بیشتری پیدا کند. وی در پاسخ به این سوال که برگزاری فین‌استارز همزمان با مهم‌ترین رویداد بازار سرمایه یعنی دهمین نمایشگاه بورس، بانک و بیمه تا چه اندازه می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاران برای فین‌تک‌ها از دریچه بازار سرمایه بینجامد و این بازار نیز تا چه حد می‌تواند به تحقق این هدف کمک کند، گفت: به‌طور قطع این امر امکان‌پذیر بوده و بازار سرمایه می‌تواند در جذب سرمایه‌گذار برای استارت‌آپ‌ها نقش پررنگی ایفا کند چراکه از سال گذشته طبق تقاضای موجود از بیرون بازار و توسط استارت‌آپ‌ها، از سازمان بورس و اوراق بهادار درخواست شد در این زمینه مقرراتی تعیین کند و در همین راستا بحث صندوق‌های جسورانه برای سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین و ایده‌های جدید نیز با سرعت بیشتری پیگیری شد.
تعامل با نهادهای دیگر
معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به اینکه در این رابطه علاوه بر انجمن VC‌ها با معاونت علمی و فناوری نهاد ریاست‌جمهوری نیز جلسات متعددی برگزار شد، گفت: در نهایت مقرر شد بازار سرمایه به‌عنوان هدف و جایگاه اصلی به منظور ورود استارت‌آپ‌ها و جذب سرمایه‌گذار قرار گیرد. وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه یکی از مشکلات کشور توجه بیش از پیش سرمایه‌گذاران به برخی صنایع است، این شرایط را عارضه‌ای برای اقتصاد کشور عنوان و اظهار کرد: به عنوان مثال وقتی کشور و سرمایه‌گذاران در دوره‌ای، توجه زیاد به یک صنعت خاص می‌کنند حتی با وجود صادرات محصول تولیدی در آن صنعت مانند سیمان، بنا به شرایط اقتصادی کشور کماکان با مازاد تولید روبه‌رو هستیم.