روزنامه اعتماد
1397/06/14
جهان جديد در منظومه چين
شهاب شهسواريبيش از 40 رهبر آفريقايي براي دو روز در تالار بزرگ خلق پكن، مهمان شي‌جين‌پينگ، رييس‌جمهور چين بودند. نشستي دو روزه با عنوان «نشست همكاري‌هاي چين و كشورهاي آفريقايي» كه با وعده كمك‌هاي 60 ميليارد دلاري چين به كشورهاي آفريقايي در قاره سياه به كشورهاي خود بازگشتند. اين اولين‌بار است كه اين تعداد از رهبران كشورهاي آفريقايي جايي خارج از قاره گرد هم مي‌آيند. نشستي كه امرسون منانگاگوا، رييس‌جمهور جديد زيمبابوه هدف آن را اين‌گونه توصيف كرد: «در حال گذار به يك نظم نوين جهاني هستيم؛ كساني كه اين رويداد را نمي‌بينند، نابينا هستند.» چين تلاش مي‌كند تا خود را به عنوان يك قدرت جهاني مسوول و نگران توسعه كشورهاي توسعه‌نيافته‌تر نمايش دهد و آفريقا به عنوان توسعه‌نيافته‌ترين قاره جهان، هدف خوبي براي اين نمايش است. طي 17 سال گذشته چيني‌ها نزديك به 140 ميليارد دلار وام و اعتبار در اختيار دولت‌ها و كمپاني‌هاي دولتي آفريقايي قرار داده‌اند و قرار است در طول 3 سال پيش رو نيز 60 ميليارد دلار ديگر به اين رقم افزوده شود.
شي جين‌پينگ، روز دوشنبه در جمع رهبران آفريقايي تاكيد كرد كه بخشي از بدهي‌هاي گذشته مربوط به كشورهاي آفريقايي را بخشيده است و 60 ميليارد دلار فاينانس توسعه‌اي در اختيار اين كشورها قرار مي‌دهد. رييس‌جمهور چين همزمان انتقادها از سرمايه‌گذاري چين در آفريقا را كه عامل اصلي بحران بدهي‌ها در چين عنوان مي‌كنند، رد كرد. تصويري كه شي جين‌پينگ از چين در اين نشست بي‌سابقه تصوير كرد، تصوير يك ابرقدرت مسوول و پاسخگو بود كه علاقه‌مند است با كشورهاي آفريقايي براي توسعه اقتصادي، ريشه‌كني فقر و مبارزه با تهديدهاي امنيتي داخلي همكاري كند. شي‌جين‌پينگ در افتتاحيه اين نشست در تالار بزرگ خلق گفت: «چين به دنبال رسيدن به منافع شخصي از طريق سرمايه‌گذاري در آفريقا نيست. مردم چين و مردم آفريقا بهترين داوراني هستند كه مي‌توانند نشان دهند همكاري‌ها ميان چين و آفريقا سازنده است يا نه؟»
بحران بدهي‌ها
چهار ماه پيش بود كه صندوق بين‌المللي پول هشدار داد رشد بي‌سابقه بدهي‌هاي خارجي 15 كشور از 35 كشور آفريقاي سياه در آستانه بحراني شدن قرار دارد. برخي مقام‌هاي غربي چين را متهم كرده‌اند كه با وام‌ها و سرمايه‌گذاري‌هاي خود در اين كشورها به اين بحران دامن زده و قصد دارد تا با استفاده از مشكلات مالي و بدهي‌هاي انباشته كشورهاي آفريقايي، اهداف توسعه‌طلبانه و استعماري را در آفريقا دنبال كند. رقباي غربي چين اين كشور را متهم مي‌كنند كه با استفاده از تامين مالي پروژه‌هاي زيربنايي مربوط به برنامه بلندپروازانه «يك كمربند؛ يك جاده» كشورهاي آفريقايي را به صورت پيوسته به چين بدهكارتر مي‌كند. با اين حال بسياري از كشورهاي آفريقايي كه از وام‌ها يا سرمايه‌گذاري‌هاي چين استفاده كرده‌اند، از كمك‌هاي اين كشور اظهار رضايت مي‌كنند، اما تعدادي از پروژه‌ها نيز باعث انتقادهايي شده است. از جمله در كنيا، نوسازي خط خارج از رده مومباسا - نايروبي با فاينانس 3.2 ميليارد دلاري پكن، به دليل درآمد ناكافي، باعث نارضايتي عمومي شده است. براي برخي از دولت‌ها كه رابطه بسيار نزديكي با چين دارند، رقم بدهي‌هاي خارجي‌شان به چين بسيار وسيع‌تر است. براي مثال بيش از دو سوم كل بدهي‌هاي خارجي دولت جيبوتي به پكن است كه اين كشور استراتژيك در تقاطع اقيانوس هند و درياي سرخ را به‌شدت به خواسته‌هاي چين وابسته مي‌كند .
ونگ ئي‌وي، مدير موسسه امور بين‌الملل در دانشگاه رنمين پكن به وال‌استريت ژورنال مي‌گويد: «چين اكنون بر افزايش كيفيت سرمايه‌گذاري‌هاي خود تمركز كرده است و ديگر اندازه و حجم نسبت به كيفيت اولويت كمتري دارد. معناي اين تمركز اين است كه نظارت بيشتري بر سرمايه‌گذاري‌ها خواهد شد و ريخت و پاش‌ها كاهش مي‌يابد و فساد مهار خواهد شد.» فاينانس 60 ميليارد دلاري وعده داده شده توسط چين قرار است كه طي 3 سال در پروژه‌هاي مختلف سراسر آفريقا سرمايه‌گذري شود. سال 2015 هم چين همين ميزان فاينانس را براي يك دوره سه ساله براي آفريقا در نظر گرفته بود. بسته جديد مالي چين شامل 35 ميليارد دلار كمك بلاعوض، وام و خط اعتباري است كه در كنار 10 ميليارد دلار فاينانس براي پروژه‌هاي مصوب و 5 ميليارد دلار وام براي افزايش واردات كالاهاي چيني به آفريقا داده مي‌شود. همزمان چين كمپاني‌هاي خصوصي و عمومي چين را تشويق مي‌كند تا سقف 10 ميليارد دلار براي انجام پروژه‌هاي جديد در آفريقا سرمايه‌گذاري كنند. شي جين‌پينگ همزمان وعده داد كه بخشي از بدهي‌هاي عقب افتاده كشورهاي آفريقايي را ببخشد و به موسسات مالي و بانكي اين كشورها مجوز بدهد كه در چين اوراق قرضه منتشر كنند. رييس‌جمهور چين ميزان رقم بدهي‌هاي بخشوده شده و كشورهايي كه شامل اين معافيت مي‌شوند را اعلام نكرده است، اما تاكيد كرد كه هدف اين بخشش كمك به فقيرترين و بدهكارترين كشورهاي آفريقايي است.
دولت چين وعده داده است كه تمام اين وام‌ها و سرمايه‌گذاري‌ها در امور زيربنايي مصرف خواهند شد و اجازه نخواهد داد تا اين پول‌ها صرف پروژه‌هاي تجملي و صوري شود. بر اساس پژوهشي كه از سوي دانشگاه جانز هاپكينز انجام شده است، چين از ابتداي قرن بيست و يكم تا پايان سال 2017 نزديك به 136 ميليارد دلار وام در اختيار دولت‌ها يا كمپاني‌هاي دولتي كشورهاي آفريقايي قرار داده است. با اين حال بر اساس اين پژوهش، وام‌هاي چيني هنوز اصلي‌ترين عامل فشار به دولت‌هاي آفريقا در بحران بدهي‌ها نيست. در حال حاضر از مجموع 17 كشور آفريقايي كه در معرض بحران بدهي‌ها قرار دارند يا خطر بحران در آنها وجود دارد، فقط سه كشور جيبوتي، جمهوري كنگو و زامبيا هستند كه بدهي‌هاي ارزي به چين، اصلي‌ترين مشكل بدهي خارجي آنهاست .
تلاش براي توازن
كشورهاي آفريقايي علاقه‌مندند كه ضمن بهره‌مند شدن از وام‌ها و كمك‌هاي مالي چين، بتوانند از دومين اقتصاد بزرگ دنيا به عنوان يك بازار درآمدزا استفاده كنند. سيريل رامافوزا، رييس‌جمهور آفريقاي جنوبي در سخنراني خود در افتتاحيه اين نشست تاكيد كرد: «راه زيادي براي بهبود ساختار تجاري ميان آفريقا و چين وجود دارد ... كسري تجاري آفريقا در بازرگاني با چين همچنان بسيار وسيع است.» جرمي استيونس، تحليلگر مسائل اقتصاد در گروه استاندارد بانك آفريقاي جنوبي به وال‌استريت ژورنال مي‌گويد: «پكن اين‌گونه بيشتر دوستان جهاني خود را پيدا مي‌كند: از طريق ايجاد فرصت‌هاي شغلي. اما اين موضوع را نمي‌توان در يك سخنراني اعلام كرد، چرا كه همه حاضران منتظر اعلام رقم نهايي هستند.» به گفته اين كارشناس انتظار دولت‌هاي آفريقايي از چين براي ادامه كمك‌هاي اقتصادي كلان خود به قاره سياه، باعث شده است تا پكن نتواند رقم هدف وام‌ها و سرمايه‌گذاري‌هاي آينده خود را كمتر از دوره قبلي اعلام كند.اما سلطه بيش از پيش چين در آفريقا، باعث نگراني‌هايي در غرب از گسترش قدرت و توانايي چين با استفاده از كمك به كشورهاي فقيرتر و توسعه‌نيافته‌تر شده است. در شرايطي كه چين به سرعت در حال تبديل شدن به بزرگ‌ترين اقتصاد جهان است، افزايش قدرت و نفوذ اين ابرقدرت جديد در ميان كشورهاي كوچك‌تر جنوب، باعث مي‌شود تا قدرت بلامنازع امريكا و متحدان غربي‌اش در جهان به خطر بيفتد .
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) اخبار ویژه (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
