ناآرامی‌های بازار خودرو از کجا آب می‌خورد

گروه صنعت- افزایش هزینه‌های تولید از سوی تولید‌کنندگان، همواره بهانه‌ای برای درخواست افزایش قیمت از شورای رقابت بوده که پس از اجرایی شدن برجام غیرمنطقی است، چون بسیاری از هزینه‌های تولید به دلیل کاهش برخی مشکلات شاید کمتر شده ولی دوباره سوءمدیریت، عامل افزایش هزینه‌های تولید است‌. درحالی که نباید فراموش کنیم بسیاری از خودروهای پرتیراژ و پرفروش مثل پراید ارزبری چندانی ندارند که بخواهیم به این بهانه، دنبال افزایش قیمت آنها باشیم‌.
بر اساس گزارش سازمان بازرسی شرکت‌های سایپا و ایران‌خودرو از لحاظ تولید در ماه‌های گذشته با روند کاهشی روبه‌رو نبوده‌اند اما فضای روانی در جامعه باعث رشد تقاضا برای خرید خودرو شده و بازار را با مشکل روبه‌رو کرده است‌.
قطعا قیمت خودرو در بازار غیرواقعی است به‌طور مثال قیمت واقعی پراید حدود 22 میلیون تومان است اما دلالان با اقدامات سوداگرانه به سودهای نجومی دست می‌یابند و قیمت‌ها را بالا می‌برند‌. بازار خودرو از دیرباز تاکنون تحت سیطره بازی با قیمت و فقدان کیفیت قرار داشته است‌.
ستاد تنظیم بازار تعیین‌کننده قیمت است


وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد: فعلا افزایش قیمت خودرو نداریم و شورای رقابت از این پس می‌تواند قیمت کالاها از جمله خودرو را پیشنهاد دهد، اما ستاد تنظیم بازار تعیین‌کننده قیمت است‌.
در پی اعلام خبرهایی مبنی بر صدور مجوز افزایش قیمت خودرو، وزارت صنعت، معدن و تجارت موضوع افزایش قیمت خودرو را تکذیب و اعلام کرد: افزایش قیمت خودرو فعلا در دستور کار نیست و این وزارتخانه برنامه‌ای برای افزایش قیمت ندارد‌.
طبق اعلام وزارت صنعت، معدن و تجارت، براساس مصوبه شورای هماهنگی سران سه قوه، از این پس شورای رقابت در مورد همه کالاها از جمله خودرو مسوول قیمت‌گذاری نیست و می‌تواند پیشنهاددهنده باشد و ستاد تنظیم بازار قیمت‌ها را تعیین و تصویب می‌کند‌.
مشکلات تولید را حل می‌کنیم
هاشم یکه‌زارع مدیرعامل گروه صنعتی ایران‌خودرو نیز در خصوص بازار خودرو چنین بیان داشت خودروسازان خودمان را مسوول می‌دانیم مشکلات تولید را حل و خودرو را به موقع تحویل مشتریان دهیم. با این حال سیاست‌ها جای دیگری تعیین می‌شود. وی با بیان اینکه چرا خودروساز باید خودرویی را که فروخته و مشتری‌اش مشخص است، احتکار کند، خاطرنشان کرد: اگر در تحویل خودرو به مشتری تاخیر کنیم باید جریمه پرداخت کنیم‌. بنابراین هیچ دلیل منطقی برای احتکار خودرو وجود ندارد و واقعیت این است که به دلیل تاخیر در تامین قطعات نتوانستیم خودرو را به موقع به مشتری تحویل دهیم‌.
مدیرعامل ایران‌خودرو ادامه داد: ۱۰ روز قبل از این اتفاق تمامی موجودی انبار خود را که مربوط به خودروهای ناقص بود به سازمان تعزیرات اعلام کرده‌ایم‌. یکه‌زارع افزود:تمام اطلاعات مربوط به خودروهای ناقص را به سازمان بازرسی کل کشور اعلام کرده‌ایم‌.
وی اظهار کرد: احتکار یک کار زشت و کثیف است و تولید خودرو ناقص به دلیل کسری در قطعه نمی‌تواند احتکار باشد ضمن آنکه مشتری پول این خودروها را پرداخته و ما موظف به تحویل به آنها هستیم.وی درباره اجرای استانداردهای ۸۵گانه خودرویی از دی‌ماه امسال گفت: با سازمان ملی استاندارد در این زمینه در حال هماهنگی هستیم‌. ما وظیفه داریم ابلاغیه سازمان‌ها از جمله سازمان استاندارد و محیط زیست را اجرا کنیم و ان‌شاءالله این استانداردها را نیز اجرا خواهیم کرد‌.
مدیرعامل ایران‌خودرو در رابطه با دلیل تاخیر و تحویل خودروهای پژو ۲۰۰۸ فروخته شده، گفت: پژو ۲۰۰۸ محصول جدیدی بود که تولید آن همزمان با تحریم‌های ظالمانه شد‌. بنابراین تحویل خودروهای فروخته شده به تاخیر افتاد که از مشتریان عذرخواهی می‌کنم‌.
پیش‌فروش ۴۰ هزار دستگاه خودرو
مدیرعامل ایران‌خودرو درباره ممنوعیت واردات خودرو گفت: خودروهای وارداتی که وارد می‌شد تاثیر رقابتی بر خودروهای رقابتی نداشت زیرا این خودروها اصولا در کلاس خودروهای داخلی نبودند‌. خودروهای وارداتی خودروهای گران‌قیمت بودند که فاقد اثر در بازار خودروهای داخلی هستند‌.
وی اظهار کرد: در خودروهای برجامی از جمله خودرو پژو ۲۰۰۸ قیمتی که ما پیش‌بینی کرده بودیم از تمام خودروهای وارداتی در آن مقطع کمتر بود که این نشان می‌دهد اصولا خودروهای وارداتی و داخلی از نظر قیمتی در یک رده قرار نمی‌گیرند‌.
مدیرعامل ایران‌خودرو درباره قیمت‌های کاذب فعلی در بازار خودرو مانند پراید ۴۰ میلیون تومانی و پژوی ۵۶ میلیون تومانی اظهار کرد: این قیمت‌ها کاذب است و چنانچه کل ایران را بگردید، ۵۰۰ یا هزار دستگاه خودرو هم با این قیمت معامله نشده است‌.
وی افزود: ما برای این قیمت‌های کاذب، راهکار داریم. به عنوان مثال اگر قیمت پراید در بازار ۴۰ میلیون تومان است، اگر به خودروساز اجازه بدهند این محصول را پنج درصد زیر قیمت بازار بفروشد، قطعاً بعد از دو سه روز قیمت آن به ۳۷ میلیون تومان کاهش خواهد یافت و بعد از آن هم به قیمت مصوب خواهد رسید‌. حتی می‌توان مابه‌التفاوت قیمت مصوب و قیمت بازار را به خودروساز نداد و سازوکار دیگری برای آن اندیشید‌. با این اقدام قیمت‌ها در بازار سیاه شدیداً افت خواهد کرد و خودرو با قیمت مصوب به فروش خواهد رسید‌.
قیمت‌های فعلی بازار خودرو غیرواقعی است
محسن جهرودی مدیرعامل سایپا نیز در خصوص بازار خودرو چنین معتقد است: ما درگیر اقدامات سودجویانه در بازار خودرو هستیم‌. قیمت محصولات در کارخانه پایین است ولی قیمت فعلی خودروها در بازار را نیز قبول نداریم‌.
جهرمی اظهار کرد: حجم تقاضای فعلی در بازار خودرو غیرعادی و فراتر از تصور است‌.
وی با بیان اینکه در حال حاضر با حجم شدیدی از تقاضا در بازار خودرو مواجه شده‌ایم، خاطرنشان کرد: این تقاضا بسیار بیشتر از میزان تولید خودرو در ایران است‌. مدیرعامل سایپا ادامه داد: برآوردهای سایپا و ایران‌خودرو نشان می‌دهد کشش و نیاز مردم به خودرو در ایران سالیانه حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه است که سال گذشته محقق شد اما امسال شکل هجوم مشتریان به بازار خودرو بیشتر شبیه سفته‌بازی است و ناشی از نیاز نیست‌. جهرودی افزود: گروه خودروسازی سایپا در پنج ماهه نخست امسال حدود ۱۸ هزار دستگاه خودرو بیشتر از مدت مشابه سال گذشته تولید و عرضه کرده به‌گونه‌ای که هدف تولید خود را علی‌رغم تحریم‌ها محقق کرده است‌. وی با بیان اینکه هر چه از بحران ارزی که از حدود اردیبهشت‌ماه آغاز شد، مردم گرایش فراوانی برای خرید خودرو پیدا کرده‌اند، تصریح کرد: به نظر می‌رسد این گرایش بیشتر با هدف حفظ ارزش دارایی‌هاست به‌گونه‌ای که خودرو در ایران به یک کالای سرمایه‌ای تبدیل شده است‌.
مدیرعامل سایپا ادامه داد: خودرو احتکارپذیر نیست و ۹ هزار خودرو تنها تولید سه روز کاری گروه خودروسازی سایپاست که اصولا امکان احتکار آن وجود ندارد‌.
جهرودی با بیان اینکه برخی قطعات در خودروها جزو قطعات ‌های‌تک است که فعلا امکان تولید آن را نداریم خاطرنشان کرد: به همین دلیل بعضا کسری برخی قطعات نیز موجب تجاری نشدن برخی خودروهای تولیدی شد‌.
وی درباره شبهات مطرح شده مبنی بر احتکار خودرو از سوی خودروسازان گفت: خودرو اصولا قابل احتکار نیست و این ارقامی که درباره تعداد خودروهای احتکارشده اعلام می‌شود تولید چند روز سایپاست‌. مدیرعامل سایپا ادامه داد: خودرو به محض اتمام تولید در سایپا شماره سریال دریافت می‌کند و صاحب آن مشخص می‌شود‌. در چنین شرایطی اساساً امکان احتکار و نگهداری آن وجود ندارد‌.
جهرودی افزود: سایپا تنها یک انبار دارد و آن هم داخل این مجموعه است و هیچ انبار دیگری ندارد که بخواهد خودروها را تولید و در آن احتکار کند‌.
وی درباره تخلف نمایندگی‌های فروش این شرکت و فروش خودروها با قیمت‌های بازار آزاد گفت: سایپا تمام فروش‌های اخیر خود را به صورت اینترنتی انجام داده و اگر خودرویی در نمایندگی‌ها عرضه شود مردم می‌توانند این تخلف را اعلام کنند‌.
مدیرعامل سایپا افزود: سایپا نسبت به قیمت کنونی پراید در کارخانه معترض است اما قیمت ۴۰ میلیون تومانی را به هیچ عنوان قبول ندارد‌. در این شرایط نباید به التهاب قیمتی در بازار دامن زده شود‌. قیمت محصولات سایپا تحت نظارت تعیین شده و سایپا نمی‌تواند با نرخی بیشتر از نرخ‌های مصوب محصولات خود را عرضه کند‌.
جهرودی درباره زمان و چگونگی عرضه محصولات این شرکت اظهار کرد: از ساعت ۱۰ صبح امروز۵۰ هزار دستگاه خودرو از خانواده محصولات پراید، تیبا و وانت‌نیسان با قیمت مصوب زمان تحویل عرضه خواهد شد‌. وی همچنین درباره قیمت‌گذاری خودروهای تولید داخل خواستار تامین قیمت‌ها در حاشیه بازار شد و گفت: در گذشته خودروسازان تجربه مناسب و موفقی در زمینه قیمت‌گذاری خودرو در بازار آزاد داشتند که با این روند مشکلات موجود برطرف خواهد شد‌.
مدیرعامل سایپا درباره تحویل خودروهای سیتروئن C۳ فروخته شده گفت: سایپا دو هزار دستگاه خودرو سیتروئن C۳ را پیش‌فروش کرده که تحویل مشتریان خواهد شد‌. در این زمینه با تلاش همکاران توانستیم مشکلات را رفع کنیم و در حال تولید این محصول هستیم‌.
جهرودی ادامه داد: در حال حاضر بیشترین مشکل ما در زمینه تاخیر در تحویل خودرو در حوزه محصولات رنو است‌. زیرا در گذشته روزانه حدود ۵۷۰ دستگاه خودرو از خانواده محصولات رنو تولید می‌کردیم که در حال حاضر این عدد به روزی ۹۰ دستگاه کاهش پیدا کرده است‌.
وی خاطرنشان کرد: درخصوص سایر محصولات نیز تلاش می‌کنیم زمان تاخیر در تحویل را به کمتر از یک ماه برسانیم‌.
قیمت خودرو افزایش نمی‌یابد
از سوی دیگر، رییس شورای رقابت از قابل قبول نبودن دلایل خودروسازان برای افزایش قیمت خودرو خبر داد‌.
رضا شیوا افزود: خودروسازان معتقد به افزایش قیمت مواد اولیه مانند فولاد، آلومینیوم، ‌شیشه و مابقی مواد مصرفی این صنعت هستند که به علت واضح نبودن دلایل عنوان شده افزایش قیمتی در خودرو وجود نخواهد داشت‌.
وی گفت: درباره تغییر قیمت خودرو پس از استعلام از بانک مرکزی درخصوص صحت تغییرات مواد اولیه تصمیم‌گیری خواهد شد‌.
رییس شورای رقابت با اشاره به جلسه برگزار شده با خودروسازان افزود: این جلسه در رابطه با تقاضای خودروسازان در خصوص افزایش قیمت با مدیر عاملان و برخی از اعضای این شرکت‌ها برگزار شده است‌.
شیوا با اشاره به ارائه توضیح دلایل یکی از شرکت‌های خودروساز در خصوص کاهش تولید امسال نسبت به سال گذشته ادامه داد: این شرکت‌ها اعلام کردند حاشیه بازار ایجاد شده در خودرو به دلیل حجم بالای تقاضای کاذب است‌.
وی با اشاره به اعلام خودروسازان درخصوص محدودیت توزیع اینترنتی خودرو افزود: از نتایج حاصله این جلسه برخی اعضا موافق و برخی مخالف هستند‌.
دولت سفته‌بازان را از بازار خودرو بیرون کند
شهرام آزادی عضو هیات علمی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی گفت: دولت باید با واقعی‌سازی قیمت‌های رسمی خودرو، زمینه خروج دلالان و سفته‌بازان از این بازار را فراهم کند‌. در آن صورت مصرف‌کنندگان واقعی نیز موفق به خرید خودرو به قیمت‌های رسمی خواهند شد‌.
آزادی اظهار کرد: اصرار بر تعیین دستوری قیمت خودرو بدون توجه به واقعیت‌های اقتصادی همچون افزایش دو برابری نرخ ارز و همچنین مواد اولیه، نادرست است و زیان آن هم به مصرف‌کننده و هم به خودروساز می‌رسد‌.
وضعیت فعلی که قیمت خودرو در کارخانه پایین‌تر از قیمت‌های واقعی است، شرایط را برای حضور دلالان و سفته‌بازان فراهم کرده است؛ به‌گونه‌ای که همه به دنبال این هستند که خودرو را به قیمت رسمی از خودروساز دریافت و در بازار آزاد بفروشند‌.
چنین وضعیتی از یک سو به ضرر مصرف‌کنندگان واقعی است که به دلیل هجوم تقاضا نمی‌توانند خودروی مورد نیاز خود را به قیمت رسمی تهیه کنند و از آن سو نیز به ضرر خودروساز است که باعث می‌شود سود تولید به جیب دلالان و سفته‌بازان برود‌.
وی با بیان اینکه آزادسازی قیمت خودرو هم به نفع مصرف‌کننده و هم خودروساز خواهد بود، خاطرنشان کرد: در صورت از بین رفتن اختلاف بین قیمت رسمی و آزاد خودرو، تقاضاهای سفته‌بازانه از این بازار خارج شده و با کاهش شدید تقاضای خرید از خودروسازان مواجه خواهیم شد‌.
در آن صورت مصرف‌کنندگان واقعی می‌توانند خودروی مورد نیاز خود را به راحتی و با قیمت‌هایی به مراتب پایین‌تر از نرخ‌های فعلی بازار آزاد، از شرکت‌های خودروسازی تامین کنند؛ ضمن آنکه از خروج نقدینگی و انتقال سود تولید از شرکت‌های خودروساز و قطعه‌ساز به جیب دلالان و سفته‌بازان جلوگیری شده و به نفع اقتصاد ملی خواهد بود‌.
آزادسازی قیمت خودرو اصلا به صلاح نیست
رضا علیزاده نایب‌رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفت: در شرایط پرنوسان بازار خودرو و با توجه به وضعیت ناپایدار قیمت خودرو و افزایش‌های بیش از حد آن، آزادسازی قیمت خودرو اصلا به صلاح نیست‌.
نماینده مردم ورزقان در مجلس متذکر شد: اگر وزارت صنعت، معدن و تجارت مخالف آزادسازی قیمت خودرو هم نباشد نباید اجازه دهد این ایده برای خودروهای زیر ۴۵ میلیون تومان به اجرا درآید چرا که فلسفه شکل‌گیری شورای رقابت، حمایت از اقشار آسیب‌پذیر جامعه و کمک به حفظ قدرت آنان برای خریداری کردن یک خودروی مناسب توسط آنان بود اما با آزاد شدن قیمت خودرو و افزایش قیمت خودروهای زیر ۴۵ میلیون تومان قدرت خرید بخش قابل توجهی از اقشار حقوق‌بگیر از دست می‌رود‌.
دولت به هر شیوه و طریق ممکن یا از طریق پیش‌بینی بسته‌های حمایتی وزارت صنعت، معدن و تجارت باید قدرت خرید اقشار متوسط و ضعیف جامعه را حفظ کند تا این اقشار توان خرید خودروهای زیر ۴۵ میلیون تومان را داشته باشند‌.
نایب‌رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس در امان نگه داشتن بازار خودروهای زیر ۴۵ میلیون تومان از گزند دلالان خودرو را دیگر وظیفه وزارت صنعت، معدن و تجارت برای حفظ قدرت خرید اقشار حقوق‌بگیر دانست و تاکید کرد: در صورت اصرار دولت یا وزارت صنعت، معدن و تجارت به آزادسازی قیمت خودرو حتما باید تمهیداتی اندیشیده شود که بازار خودروهای زیر ۴۵ میلیون تومان گرفتار سفته‌بازی و تلاطم‌های قیمتی ناشی از دلالی و واسطه‌گری نشود به بیان روشن‌تر نباید اجازه داد نوسانات قیمتی خودرو بازار خودروهای زیر ۴۵ میلیون تومان را درنوردد و بخش بیشتری از طبقات متوسط و ضعیف جامعه را از داشتن خودرو محروم کند.
قیمت برخی از خودروهای تولید داخلی نشان از کاهش می‌دهد‌. قیمت خودروی پراید با کاهش دوباره به سمت قیمت کارخانه تمایل پیدا کرد‌.
گزارش قیمت خودرو حکایت از افزایش ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی قیمت پژو ۴۰۵ GLX دارد‌. در بازار روز گذشته خرید و فروش خودرو بازار شاهد نوسانات قیمت در انواع خودروهای داخلی است‌.
در حال حاضر قیمت پژو405 GLX با افزایش دو میلیون و 500 تومانی با قیمت 54 میلیون و 500 تومان، پژو207 اتوماتیک با کاهش 1 میلیون تومانی با قیمت104 میلیون تومان مورد معامله قرار می‌گیرد‌. همچنین سمند LX با افزایش 2 میلیون تومانی با قیمت 54 میلیون تومان، پژو 206 تیپ 2 با افزایش 1 میلیون و 500 تومانی با قیمت 58 میلیون تومان به فروش می‌رسد‌.