سايه سنگين رد صلاحيت بر شفافيت

شفافيت، واژه‌اي زيبا ولي مهجور در ميان فعاليت‌هاي سياسي در ايران است؛ موضوعي كه شخصيت‌هاي مختلف سياسي بارها از آن سخن گفته‌ ولي در زمان عمل با مشكلاتي روبه‌رو شده‌اند. در همين راستا مدت‌هاست برخي از نمايندگان به دنبال آن‌ هستند آرايي كه در زمان راي‌گيري‌هاي مجلس اخذ مي‌شود، شفاف شود تا دريابند چه كسي به چه طرح يا لايحه‌اي راي داده‌ يا آن را رد كرده‌است.اهالي بهارستان از روز ارائه طرح واكنش‌هاي متفاوتي نشان دادند؛ اصلاح طلبان مي‌گفتند اين طرح كه توسط اصولگرايان ارائه شده است الگوبرداري شده از طرح آن‌هاست و برخي نيز مي‌گفتند اين طرح راهگشا نيست. از طرفي ديگر عده‌اي مي‌گويند كه اين شفافيت سبب واهمه نمايندگان مي‌شود زيرا در برخي از طرح‌ها و لوايح موضوع تضاد ديدگاه مجلس با نهادهاي نظارتي به ويژه شوراي نگهبان وجود دارد كه شايد وكلاي ملت را تهديد كند. البته نمايندگان توضيحاتي را در اين زمينه ارائه كرده‌اند كه مي‌تواند سبب تبيين اين طرح شفافيت باشد.
شفافيت زير فشار
در همين راستا روز گذشته مرتضی صفاری نطنزی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اعتقاد دارد افزایش فشارهای بیرونی بر نمایندگان یکی از ابعاد منفی شفافیت آرا محسوب می شود. مرتضی صفاری‌نطنزی، در خصوص طرحی که موجب شفافیت در رای نمایندگان مجلس می‌شود، گفت: شفاف شدن فعالیت و اقدامات هر نماینده موجب می شود فرد زیر سوال نرود که این مهم وجه مثبت موضوع مذکور تلقی می شود. نماینده مردم نطنز و بخش قمصر در مجلس شورای اسلامی، تصریح کرد: همچنین نظم و انضباط قوه مقننه نیز ساماندهی می‌شود بنابراين در مواجهه با مسائلی مانند حضور و غیاب و ... وجه مثبت محسوب می شود. وی ادامه داد: در این بین نباید فراموش کرد که مشخص‌شدن نتیجه آراي نمایندگان نیز می تواند فشار بیرونی بر نمایندگان را رقم بزند که داراي وجه منفی است. این نماینده مردم در مجلس دهم اظهار کرد: براي مثال شفافیت موجب می شود که دستگاه‌های مختلف با نمایندگان تعامل مناسب نداشته باشند یا فشار برای رای دادن به موضوعی را مطرح کنند. صفاری‌نطنزی در رابطه با اینکه آیا شفافیت آرا می‌تواند به فعالیت تشکیلاتی نمایندگان کمک کند یا خیر، افزود: به نظر می‌رسد تشکیلات احزاب باید زمینه فعالیت نمایندگان را پیش از رسیدن به قوه مقننه فراهم کند و راهکار این نیست که نمایندگان پس از ورود به مجلس شورای اسلامی عملکرد حزبی را در قالب فراکسیون یا ... تجربه کنند. نماینده مردم نطنز و بخش قمصر در مجلس شورای اسلامی گفت: همچنین نباید فراموش کرد که افراد در شهرستان ها و حوزه های انتخابیه بر اساس حزبی رای نمی‌آورد بلکه قومیت ها و سایر مولفه ها موثر هستند بنابراين مساله رای آوردن نیز مهم محسوب می شود. عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در خصوص دغدغه برخی از نمایندگان مبنی بر اینکه اگر آرا شفاف شود ،شاید در تایید صلاحیت دوره بعدی نیز اثرگذار باشد، خاطرنشان کرد: برآیند شفاف سازی تاثیری در نظر شورای نگهبان برای تایید صلاحیت نمایندگان نخواهد داشت بلکه به نظر می‌رسد رفتار سیاسی نمایندگان برای شورا مهم تلقی شود.
دستاوردهاي يك طرح


چندي پيش حسینعلی حاجی دلیگانی، عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس با اشاره به اینکه شفافیت در رای نمایندگان مجلس نهضت شفاف سازی است، گفته بود كه افزایش مطالعه نمایندگان، رعایت نظم، موضوع گیری رسمی از دستاوردهای طرح مذکور است. حسینعلی حاجی دلیگانی، در خصوص طرحی که موجب شفافیت در رای نمایندگان مجلس می‌شود، گفت: باید اذعان کرد نهضت شفاف سازی در قوه مقننه شروع شده و طرح شفاف سازی آراي نمایندگان با 130 امضا تدوین شده است. نماینده مردم شاهین شهر، میمه و برخوار در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه سایر دستگاه ها و مجموعه های کشور نیز می توانند نهضت شفاف سازی را در دستورکار قرار دهند، اظهار کرد: بر این اساس به جز مسائل امنیتی در کشور، باید همه مسائل آشکار و شفاف باشد. وی ادامه داد: شاید برخی افراد در مواجهه با مطالبات مردمی وعده پیگیری موضوعی را بدهند اما در زمان رای دادن بر اساس شرایط طور دیگری رفتار کنند اما شفافیت آرا می تواند زمینه بروز حقیقت افراد را فراهم کند و درواقع افراد واقعیت درونی خود را ابراز کنند. این نماینده مردم در مجلس دهم با اشاره به اینکه موضع گیری رسمی نمایندگان نسبت به موضوعات از طریق شفاف شدن رای‌ها محقق خواهد شد، تصریح کرد: همچنین در این بین موضوع مذکور موجب مطالعه و بررسی بیشتر نمایندگان مجلس در حوزه های مختلف می شود؛ در واقع باید اذعان کرد وقتی نماینده ای می خواهد نسبت به طرح و لایحه ای رای دهد باید بداند که کم و کیف موضوع چیست و بعد اقدام به قضاوت و تصمیم گیری کند. حاجی دلیگانی اعتقاد دارد طرح شفافیت در رای نمایندگان مجلس نظم و انضباط حضور در زمان رای گیری ها را سامان می بخشد. عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس شورای اسلامی یادآور شد: طرح مذکور با طرح دیگری که توسط 30 نماینده تهیه شده بود، ادغام شد تا زودتر در دستورکار صحن علنی قرار بگیرد. نماینده مردم شاهین شهر، میمه و برخوار در مجلس شورای اسلامی در رابطه با اینکه دغدغه برخی از نمایندگان مبنی بر اینکه اگر آرا شفاف شود، شاید در تایید صلاحیت دوره بعدی نیز اثرگذار باشد، خاطرنشان کرد: این مهم روی تایید صلاحیت‌ها تاثیرگذار نخواهد بود و شورای نگهبان نیز نباید نسبت به این مسائل توجهی کند زیرا رای دادن و تصمیم گیری توسط نمایندگان عمل به قانون است.
واهمه از نظارت استصوابي
از سويي جلال میرزایی، عضو فراکسیون امید مجلس اعتقاد دارد شفاف سازی آراي نمایندگان می تواند مشکلاتی برای آزادی عمل در رای دادن به وجود بیاورد و همچنین صرف نگرانی از عدم تایید صلاحیت نظر نمایندگان را تحت‌الشعاع قرار می دهد. جلال میرزایی، در خصوص طرحی که موجب شفافیت در رای نمایندگان مجلس می‌شود، گفت: وجه مثبت موضوع شفاف سازی می تواند در راستای ارزیابی و قضاوت منصفانه معیار صحیحی برای مردم باشد. نماینده مردم ایلام، ایوان و چرداول در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: همچنین باید اذعان کرد کانون های قدرت به نوعی می توانند از موضوع شفاف سازی سوء استفاده کنند و مشکلاتی برای آزادی عمل نمایندگان در رای دادن به وجود بیاورند. براي مثال به نظر می‌رسد در صورت تحقق موضوع یاد شده احتمال دارد مطهری، نماینده مردم تهران در مجلس از جایگاه نایب‌رییس بودن کنار گذاشته شود. وی با اشاره به اینکه برخی با سوء استفاده از شرایط کشور و با این بهانه که به مراکز قدرت وابسته هستند و نظرشان در راستای مراکز مذکور است می‌خواهند بر آرا ي نمایندگان تاثیر بگذارند، ادامه داد: بنابراین نباید به اسم شفافیت، آزادی در رای دادن نمایندگان را محدود کرد. این نماینده مردم در مجلس دهم با در خصوص دغدغه برخی از نمایندگان مبنی بر اینکه اگر آرا شفاف شود شاید در تایید صلاحیت دوره بعدی نیز اثرگذار باشد، تصریح کرد: سخنگوی شورای نگهبان اعلام کرد صحبت های نمایندگان و همچنین آراي آن‌ها مبنای تایید صلاحیت قرار نمی گیرد اما صرف نگرانی از اینکه احتمال تحقق موضوع مذکور وجود داشته باشد، آزادی در رای دادن را تحت الشعاع قرار می دهد. میرزایی در رابطه با اینکه آیا شفافیت آرا می تواند به فعالیت تشکیلاتی نمایندگان کمک کند یا خیر، افزود: در این بین شفافیت آرا می‌تواند به فعالیت تشکیلاتی و حزبی نمایندگان مجلس کمک شایانی کند. عضو فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: برخی از نمایندگان عضو فراکسیون امید این طرح را امضا و برخی دیگر این مهم را امضا نکردند؛ از این رو باید با نگاه کارشناسی دقیق تری موضوع بررسی شود.
تعهد نظارتي
البته همان‌گونه كه از گفتار نماينده‌ها مشخص است، اين طرح خطري براي آينده و تاييد صلاحيت وكلاي ملت ندارد. از طرفي نيز مسئولان دستگاه‌هاي نظارتي و به ويژه شخصيت‌هاي برتر شوراي نگهبان بايد اين تعهد اخلاقي و قانوني را به نمايندگان بدهند كه در صورت تصويب طرح فوق و شفافيت آراي اهالي بهارستان، براي تاييد صلاحيت آن‌ها در آينده مشكلي به وجود نخواهد آمد.