روزنامه خراسان
1397/06/13
نگاهی به فیلم «شعله ور» که روایتی از سفر به لایه های تاریک شخصیت آدم هاست
فیلمی متفاوت در گونه اجتماعی که توانست نظر منتقدان و داوران سی و ششمین جشنواره فیلم فجر را به خود جلب کند، «شعله ور» نام دارد. جدیدترین اثر «حمید نعمت ا...» برای اولین بار در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر به نمایش در آمد و هم اکنون روی پرده سینماهای کشور است. درباره این فیلم باید بدانید که در شش رشته نامزد دریافت سیمرغ بلورین شده و «امین حیایی» توانست به خاطر بازی در این فیلم، دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول مرد را از آن خود کند. در این مطلب از جنبه حلاجی شخصیت اول فیلم، این اثر را بررسی می کنیم.فیلمی شخصیت محور
شعله ور یک فیلم شخصیت محور است. شخصیت اصلی این فیلم، سفری را از نقطه ای آغاز می کند و پس از گذر از موقعیت های مختلف به نقطه ای دیگر می رسد. این فیلم داستان زندگی مردی را روایت می کند که احساس می کند «عددی نشده» است و این احساس، همه زندگی اش را تحت تاثیر قرار می دهد. فرید (با بازی امین حیایی) به عنوان نقش اصلی این فیلم، مرد میان سالی است که به گفته خود سه سال است که اعتیاد خود را ترک کرده اما اکنون به قرص اعتیاد دارد. همسرش او را ترک کرده و رابطه اش با پسر 17 ساله اش نیز تعریفی ندارد. او در زندگی همواره به دنبال موفقیت از این شاخه به آن شاخه پریده و در همین راه، انواع و اقسام شکست ها را تجربه کرده است.
دلایل اصلی شکست خوردن های «فرید»
با وجود این که خانواده فرید از تمکن مالی برخوردارند و از نظر مالی از او حمایت کرده اند اما او همواره در هر کاری شکست خورده است. مهم ترین عامل را می توان نداشتن پشتکار در او دانست. حالا او پس از پشت سر گذاشتن موقعیت های مختلف و به صورت تصادفی از تهران به سیستان و بلوچستان وارد شده است. بیشتر ماجراهای فیلم در این استان و در میان طبیعت بکر و آداب و رسوم مردم این منطقه می گذرد.
دردسرهای داشتن شخصیت مهرطلب
شخصیت فرید یک شخصیت نمایشی و مهر طلب است. همان طور که می بینیم با این که خانواده او از لحاظ وضعیت مالی در شرایط مناسبی بودند و هستند ولی هرگز از محبت والدین خود بهره ای نبرده است. مادر او دایم در حال سرزنش او و پدرش است. به نظر می رسد که پدر فرید در زندگی او نقش چندانی نداشته است و مادر او هم زندگی خود را دارد و هرگز از نظر عاطفی و روانی تکیه گاه محکمی برای پسرش نبوده است. افراد مهرطلب در زندگی هرگز به درخواست دیگران نمی توانند« نه» بگویند و شاید به نظر برسد که آدم های مهربان و مظلومی هستند ولی در واقع درون شان پر از خشم و کینه به اطرافیان است.
از مهرطلبی تا خودآزاری
در این فیلم می بینیم که فرید موفقیت های دیگران را چیزی شبیه معجزه می داند و پر از خشم و کینه و حسادت و فردی به شدت عصبی و پرخاشگراست. او احساس واقعی خود را در مواجهه با افراد پنهان می کند و خود را آماده کمک نشان می دهد ولی در ذهن خود در هر موقعیتی مشغول صحبت است و افکار مالیخولیایی خود را دایم در موقعیت های مختلف در ذهن دارد. مهرطلبی اگر در دراز مدت درمان نشود، منجر به خود آزاری می شود. مهرطلبی اختلالی است که به درمان نیاز دارد وگرنه فرد مبتلا به مرور دچار دشمنی با خود می شود، دایم خود را سرزنش می کند و سرکوب کردن این خشم و عصبانیت عاملی برای افسرده شدن فرد در بلند مدت خواهد بود.
داشتن افکار سادیستی و مازوخیستی
همان طور که در شخصیت فرید می بینیم، افکار او هم سادیستی (فرد مبتلا به این اختلال، رفتار آزارگرانه، بی رحمی و پرخاشگری را به دیگران تحمیل می کند) و هم مازوخیستی (علاقه به آزار دادن دیگران به صورت جسمی، روانی و جنسی) است. به طور مثال و در تصمیم برای همراهی با غواص ها علاوه بر این که تلاش می کند آن ها را آزار بدهد، می بینیم که می گوید با شما همراه می شوم تا موفقیت های تان را ببینم. انگار می خواهد روی یک زخم را بکند!
تاثیر شخصیت فرید بر پسرش
این سیکل معیوب رفتاری در خانواده هم تکرار می شود یعنی اگر فردی، والدینی مهرطلب داشته باشد، خود نیز دچار این عارضه خواهد شد. درباره فرزند فرید یعنی نوید هم می بینیم که با وجود تفاوت های بسیاری که دارد اما او نیز به دنبال الگویی می گردد و دایم خواسته ها و آرزوهایش تغییر می کند. او تلاش می کند همواره توجه دیگران را برانگیزد. همیشه آماده کمک به همه است و برای جلب توجه به اصطلاح قهرمان بازی در می آورد.
توجه «نعمت ا...» به شخصیت های روانی خاص
افرادی با ویژگی های روحی و روانی خاص همواره در آثار «حمید نعمت ا...» مورد توجه بوده اند. در فیلم آرایش غلیظ هم شخصیت حامد بهداد، واجد ویژگی های روحی و روانی خاص بود یا در فیلم رگ خواب شخصیت لیلا حاتمی ، به شدت وابسته و ضعیف بود.
نظر جالب «نرگس آبیار» درباره این فیلم:
شعله ور را ببینید، غنیمت است!
کارگردان فیلم هایی همچون شیار 143 و نفس، در یادداشتی به تمجید از موضوع این فیلم پرداخته و برای خبرگزاری صدا و سیما نوشته: «شعله ور، بیش از هر چیزی سفر به لایه های تاریک آدمی است، به واکاوی انگیزه ها و سائق های روانی، به احساس حقارتی که تا مغز استخوان شخصیت اصلی فیلم نفوذ و او را به هواپیمای بی سرنشینی بدل کرده که هیچ هدف و مقصدی جز بالاتر و برتر بودن ندارد؛ شاید حق با آلفرد آدلر باشد که موتور محرکه تمامی رفتارهای آدمی را در احساس کهتری و حقارت خلاصه می کند و میل به برتری جویی را از قوی ترین امیال آدمی به حساب می آورد. در «شعله ور» مصداق چنین موضوعی در قالب سرگردانی شخصیتی مچاله و شکست خورده دنبال می شود که از مسئولیت پدرانه اش شانه خالی کرده و همچون پسرش همچنان درگیر بحران هویت و گرفتار احساسات نوجوانی است. این حرف ها موضوع تازه و بدیعی نیستند اما در «شعله ور» با هماهنگی میزانسن و قصه به مفهوم تازه ای می رسند که از آن می توان با عنوان تقلای بلوغ اسم برد، تقلا و تکاپویی که در ریتم درونی و بیرونی اثر مشهود است ...
صرف نظر از این ها حمید نعمت ا... خوب بلد است فاصله کج دار و مریزی میان قهرمان فیلم و مخاطبش برقرار کند، فاصله ای که در موازنه ای دقیق هم همدلی و همراهی را به دنبال دارد و هم تحلیل و قضاوت را که همین موازنه، فضای کنایی و شوخ طبعی گزنده ای ایجاد کرده است که از مولفه های سینمای او به حساب می آید. «شعله ور» را ببینید که فیلم هایی با این فرم روان روایی غنیمت است.»
سایر اخبار این روزنامه
رویکردجوان گرایی در انتصابات رهبری
رانت نفتی با 3 تصمیم متناقض در 8 روز
تفرج در باغ «ترجمه»
کلید حمایت دولت از اقشار ضعیف کجاست؟
ضرب الاجل جدید دولت به مسئولان درباره اعلام حقوق و مزایا
عربستان قطر را جزیره می کند؟
آقای وزیر! آبخیزداری را در اولویت قرار دهید
نگاهی به فیلم «شعله ور» که روایتی از سفر به لایه های تاریک شخصیت آدم هاست
به بهانه روز مردم شناسی؛ ذره بین روی زندگی آدم ها
فضای امنیتی یک دفاع حاشیه ساز!
قطار شفافیت، با قید 2 فوریت به بهارستان رسید
عراق، همچنان بی نخست وزیر
چالش پوشک
جنایت هولناک«دم اسبی» با دسیسه شیطانی
گوش بریده کودک کار و موج تغییر فامیل ژن های خوب!
تلاطم بازار ها
