روزنامه ابتکار
1397/06/12
علیرضا آذر درباره سیاست‌های دوگانه اداره کتاب و شورای شعر و ترانه می‌گوید نا‌هماهنگی آگاهانه یا هماهنگی عامدانه؟
کیمیا نجفیبالاخره پس از کشمکش‌های فراوان دیروز آلبوم «ابراهیم» محسن چاوشی منتشر شد. در ابتدا دفتر موسیقی وزارت ارشاد اعلام کرد که متن پنج ترانه از این آلبوم باید اصلاح شود اما کمی بعد سه ترانه از آن پنج ترانه مجوز گرفت. جالب اما این بود که ترانه‌ها پیش از آن در کتابی با مجوز وزارت ارشاد به چاپ رسیده بودند. چنین اتفاقاتی اما تازگی ندارد. در یک ماه گذشته مشابه این مشکل برای سینا سرلک نیز پیش آمد، که آن هم رسانه‌ای شد. حال این سوال پیش می‌آید که چرا کتاب اشعار یک شاعر مجوز چاپ می‌گیرد اما وقتی یک خواننده بخواهد همان شعر‌ها را بخواند دوباره باید به دنبال گرفتن مجوز باشد و گاهی به آن‌ها مجوز هم ندهند؟!
ترانه‌سراها همیشه سایه سنگین سانسور را در سرودن ترانه‌های خود احساس می‌کنند. دست و دل این ترانه‌سراها برای سرودن ترانه می‌لرزد و ترس از اصلاحیه نخوردن کارها باعث میشود که آن‌ها دائما در حال خود سانسوری باشند و نتوانند دغدغه‌هایشان را آزادانه بیان کنند. با وجود تمام این خود‌سانسوری‌ها باز هم گاهی ترانه سروده شده، مورد تایید دفتر موسیقی قرار نمی‌گیرد. همه این جرح و تعدیل‌ها در نهایت از یک ترانه، تنها چند بیت بی‌خاصیت می‌سازد! در این موارد در نهایت آنچه نصیب جامعه میشود یک ترانه ضعیف و خالی از مفهوم است.
با وجود قوانین دوگانه ممیزی بین دو نهاد دولتی که قاعدتا باید با یک سیاست مشخص پیش بروند، کارهای جدید پشت درهای بسته می‌مانند و اجازه انتشار نمی‌گیرند. در این میان کسانی چون محسن چاوشی سعی می‌کنند با روش‌هایی مانند رسانه‌ای کردن سنگ‌اندازی‌ها یا انتشار بدون مجوز ترانه‌ها در برابر این سیاست‌های دوگانه مقاومت و آن‌ها را کنار بزنند. به عنوان مثال چاوشی همزمان با انتشار قانونی آلبوم «ابراهیم» دو ترانه که ارشاد به آن‌ها مجوز نداده بود را هم منتشر کرد. اما آیا می‌توان با چنین اقداماتی سیاست‌های دوگانه معاونت‌های وزارت ارشاد را دور زد؟ با علیرضا آذر شاعر و ترانه‌سرا در این‌باره گفت‌وگو کرده‌ایم.
چرا چنین سیاست‌های دوگانه‌ای وجود دارد؟ عدم هماهنگی میان اداره کتاب و شورای شعر و ترانه ناشی از چیست؟
من یکی از ترانه‌سراهایی هستم که از همین سیاست‌ها متضرر شده‌ام. به نظر من این یک سیاست دوگانه نیست بلکه سیاست یگانه‌ای است که هدف آن مشکل ایجاد کردن است. ماجرایی که در وزارت ارشاد حساسیت بالایی دارد و معترض به آن هستند کار کردن با یک سایت خارجی است! این سایت با گرفتن هزینه‌های گزاف آهنگ خوانندگان را بارگذاری می‌کند. من آلبوم دکلمه‌ای را تنظیم کرده بودم که باید خیلی وقت پیش مجوزش دستم می‌رسید اما این کار مدت‌هاست که پشت درهای ارشاد مانده است، چون بعضی از ترک‌ها بدون اجازه از طرف من یا مدیر برنامه‌هایم در این سایت بارگذاری شده بود. متاسفانه ما پشتوانه محکمی برای اثبات این ماجرا نداریم اما امیدوارم طی روزهای آینده این مجوز به دست ما برسد. به نظر من این سیاست‌ها با وجود تمام مشکلات سعی در سنگ انداختن پیش پای ترانه‌ها را دارد و به گونه‌ای یک نوع اعمال سلیقه به حساب می‌آید. اگر یک کار با سلیقه آقایان هم‌خوانی نداشته باشد، ترانه پشت پرده ارشاد پنهان می‌ماند! به نظر من ارشاد موظف است که کار مخاطب و ارتباط آن با خواننده را تسهیل کند اما متاسفانه امروزه ارشاد به عنوان یک نهاد سنگ‌انداز معرفی میشود! این موضوع اصلا جالب نیست. وقتی آلبوم محسن چاوشی را تهیه کردم به این نکته توجه کردم که این آلبوم در مقایسه با کارهای قبلی از چه جایگاهی برخوردار است. در مجموع می‌توان گفت که میشود ارزش‌گذاری خوبی درمورد آن کرد. اینکه چرا باید آلبوم این خواننده با معضل و مشکل روبه‌رو باشد برای من جای سوال دارد.
آیا ممکن است مشکلات به وجود آمده برای نگرفتن مجوز به دلیل فعالیت‌های ترانه‌سرا باشد؟ مثلا لیست سیاه نانوشته‌ای وجود داشته باشد؟
من در مورد موضوع خودم و شرایطی را که دنبال می‌کنم توضیح می‌دهم. به عنوان مثال من نه تا به‌حال با خواننده‌های لس‌آنجلسی کار کرده‌ام و نه از خط قرمزها عبور کرده‌ام، حتی تا کنون شرایط نسنجیده‌ای در فضای شعرهایم وجود نداشته است و همیشه سعی کرده‌ام در چارچوب قانون باشم. پس چرا باید مشکل بر سر راه من به عنوان یک شاعر وجود داشته باشد؟ اما با این وجود همچنان شاهد این سیاست‌ها هستیم. در این میان هستند کسانی که از تمام پتانسیل خود برای بهتر دیده شدن استفاده می‌کنند و می‌بینیم که به راحتی تمام کارهایشان با سهولت بسیار انجام میشود اما بعضی‌های دیگر پشت درهای بسته می‌مانند. نمی‌دانم در این میان چه کسی مقصر است و چه کسی می‌تواند این فرایند را تسهیل کند.
مقاومت‌هایی مثل رسانه‌ای کردن این سیاست‌ها یا انتشار بدون مجوز ترانه‌ها در درازمدت می‌تواند شورای ممیزی را به عقب براند؟
ابدا! اصلا این‌طور نیست! اگر ایرادی وجود داشته باشد باید مشکل را به روش دوستانه و کدخدامنشانه حل کنیم. ابتدا باید مشکل را بشناسیم و بعد برای این معضل راه‌کار ارائه دهیم. وقتی برای یک خواننده یا یک نویسنده مشکل قبلی و بعدی وجود ندارد چرا باید یک بسته شنیداری و دیداری پشت سد ارشاد بماند؟ چرا باید کار به جایی برسد که خواننده تهدید به انتشار آلبوم بدون مجوز کند؟ این مشکلات به وسیله مصاحبه‌های تند یا انتشار رایگان ترانه‌ها حل نمی‌شود و تغییری به وجود نمی‌آید. برعکس سنگ بزرگ‌تری سر راه خوانندگان قرار می‌گیرد. این مشکل باید از ریشه حل شود. هیچ راه دیگری وجود ندارد.
پس راه حل و چاره این مشکل چیست؟
ابتدا ما باید مشکل را پیدا کنیم و بعد درمورد چاره آن صحبت کنیم. به دلایل متفاوتی یک هنرمند نسبت به ادامه فعالیت خود منع میشود. یکی از این دلایل وضعیت خصوصی این هنرمند از لحاظ شکل و شمایل و نوع پوشش و... است که البته کاملا مسائلی شخصی است. دلیل دیگر، کار کردن این هنرمند با سایت‌های مختلف است. چرا که در داخل سایت‌های مناسب و مفید در اختیار هنرمندان قرار نگرفته است. به عنوان مثال خواننده‌ای را در نظر بگیریم که تا به حال کارهایش را به سایت‌هایی مانند «رادیو جوان» نداده باشد و فرد دیگری با هزینه بالا از روی دشمنی کار این خواننده را به این سایت بدهد. در چنین شرایطی این خواننده ممنوع‌الکار میشود. به همین راحتی آینده هنری یک هنرمند تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد. عده‌ای هم هستند که هنوز شیوه درست خواندن یک شعر را بلد نیستند اما برای خود یک استیج دارند. متاسفانه در سوی دیگر یک هنرمند برای یک ایراد جزئی باید ماه‌ها کفش آهنی به پا کند و به دنبال رفع آن بدود. من چون در این زمینه کارشناس نیستم نمی‌توانم راه‌کار درستی ارائه دهم، اما فکر می‌کنم برای حل کردن هر مشکلی ابتدا باید مسئله را بشناسیم!
اداره کتاب مسئول ممیزی کتاب‌ها است و زیر نظر معاونت فرهنگی وزارت ارشاد فعالیت می‌کند؛ شورای شعر و ترانه هم وابسته به معاونت هنری این وزارتخانه است. بنابراین قاعدتا هر دو نهاد باید سیاست‌های یگانه‌ای داشته باشند اما همچنان این پرسش بی‌جواب مانده است که چرا با وجود موازی‌‌کاری‌ها چنین آشفتگی‌ای را در صدور مجوز یک ترانه می‌بینیم.
سایر اخبار این روزنامه
علیرضا آذر درباره سیاست‌های دوگانه اداره کتاب و شورای شعر و ترانه می‌گوید
نا‌هماهنگی آگاهانه یا هماهنگی عامدانه؟
محمدصادق جنان صفت
ناتوانی پرواز نرخ دلار با شتاب بالا
گزارش «ابتکار» از آثار منفی دو پدیده «ال‌نینو» و «لانینا» در جهان
آخرالزمان چقدر نزدیک است؟
«ابتکار» ازنتایج فردی و اجتماعی گلایه های مکرر مردم از وضع موجود در گفت وگو با یکدیگر گزارش می‌دهد
«لنی آبراهامسون» کارگردان فیلم «غریبه کوچک»:
کارم مانند آزمایش در آزمایشگاه است
«ابتکار» از تصویب دو‌فوریت طرح «تامین کالاهای اساسی» در مجلس گزارش می‌دهد
بازگشت «کوپن» در لباس «کارت الکترونیکی»
«ابتکار» از چندوچون دادگاه‌های یاران احمدی‌نژاد گزارش می‌دهد
این سه نفر!
فرمانده کل قوا در دیدار فرماندهان و مسئولان قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء (ص) ارتش:
وزیر امور خارجه دیروز برای پاسخ به سوال سه نماینده راهی بهارستان شد
وقتی ظریف نمایندگان را قانع کرد
واکنش ازغدی به سخنان مراجع تقلید:
