روزنامه همدلی
1397/06/12
همدلی از توفان شن و ادامه روزهای خاکستری در سیستان وبلوچستان گزارش می‌دهد خاک در گلو (2)
همدلی | ستاره لطفی - در سیستان و بلوچستان همه چیز خاکستری شده، از آن خاکسترهای مه‌آلودی که دلت هری می‌ریزد، انگار قرار است شومی غلیظی روی سرت آوار شود، طوفان شن مانند هیولایی خاکستری به جان شهر افتاده و نفس‌ها را بند آورده است. حتی خانه‌ها با آواری از شن و خاک که روی دوش‌شان چرک مرده شده فریاد سر داده و امید کمک دارند.روزهای خاکستری سیستان اشک فرماندار زابل را نیز جاری کرده است. دیروز «هوش ناظری» به حال بچه‌های سیستان و بلوچستان و نابودی ریه‌های‌شان در طوفان شن و ریزگردها جلوی دوربین صدا و سیما گریه کرد و گفت: «این بچه‌ها ریه‌های آهنین ندارند، اینها هم حق زندگی دارند».
شرایط زندگی در سیستان به خاطر توفان‌های شن بسیار سخت و شکننده شده است. مردم نیز طاقت‌شان طاق شده و گلایه‌های‌شان را آشکار کردند. دو روز پیش جمعی از مردم زابل در اقدامی خودجوش به خاطر اعتراض به وضع موجود سر درب شورای شهر را گل گرفتند تا این‌گونه صدای اعتراض‌شان را بلندتر فریاد کنند. فعالین محیط زیست و ساکنان آنجا نیز از شبکه‌های اجتماعی مدد گرفتند تا بلکه صدای در گلو مانده ساکنان این استان را به گوش آن که دستش می‌رسد، برسانند. اما گویا آنچه که به جایی نمی‌رسد فریاد سیستانی‌هایی است که صدای‌شان در هجوم بی‌رحمانه طوفان شن و خاک گم شده است. چرا که وضعیت جوی این استان نه تنها بهبود نیافته بلکه هر روز بغرنج‌تر از دیروز میشود. اهالی سیستان و بلوچستان معتقدند اگر روند هجوم گرد و غبار به این استان با همین شکل پیش برود و برای آن چاره‌ای نیندیشند، زمان زیادی تا دفن کامل این شهر در ریز خروارها خاک و تسلیم آن به ارواح نمانده است.
به گفته رئیس گروه پیش‌بینی و هشدار سریع اداره کل هواشناسی سیستان و بلوچستان در این روزهای آخر تابستان میزان غلظت ریزگردها در هوای سیستان به 5برابر حد بحران و 15برابر حد مجاز رسیده است. «علی ملاشاهی» سرعت باد در استان را در روز گذشته 85 کیلومتر بر ساعت اعلام کرد و از شدت گرفتن باد تا 100کیلومتر بر ساعت و نفوذ گردوغبار به نواحی مرکزی، مرز شرقی و نیمه جنوبی سیستان و بلوچستان در روزهای آتی خبر داد.
بیست سال با خشکسالی
داستان خشکسالی و هجوم شن‌های روان به سر‌وچشم و منازل سیستان‌وبلوچستانی‌ها قصه دیروز و امروز نیست. افزون بر 20سال است که ساکنان این استان با پدیده خشکسالی درگیر هستند. خشکسالی این استان و دریاچه تشنه و بی‌‌آب هامون یکی از متهمان اصلی طوفان شن و گردوغبار در این استان است. با آغاز بادهای موسمی ۱۲۰روزه شن‌زارهای که از بستر خشکیده هامون به پا می‌خیزند تا درون منازل مردم هدایت می‌شوند. این شن و گرد و غبار نفس‌های مردم را حتی در منازل‌شان در سینه حبس کرده به نحوی‌که مردم برای نجات خود چاره‌ای جز مهاجرت ندارند.
سیستان و بلوچستان به سبب گستردگی زیاد (11.5درصد گستره کشور) و موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی از جمله استان‌هایی است که احتمال وقوع چندین مخاطره طبیعی به‌طور همزمان در آن وجود دارد، در شمال این استان تندبادها و گرد و غبار شدید و خشکسالی، در مرکز سیل و زلزله و در جنوب نیز احتمال وقوع سونامی و دمای زیاد هوا بعضا تا بیش از 50درجه و ریزش باران‌های فصلی و جاری شدن سیل‌های مقطعی وجود دارد.
حال ناخوش سیستانی‌ها
حال ناخوش سیستان و بلوچستان ساکنان این استان را نیز بیمار کرده است. مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان از مراجعه 787 نفر از شهروندان زابل به مراکز درمانی و بیمارستانی به علت مشکلات تنفسی ناشی از توفان و گرد و خاک خبر داد. دیروز «عبدالرحمن شهنوازی» در خصوص آخرین وضعیت توفان و گرد و خاک موجود در سیستان به عصرهامون گفت: تا صبح امروز به دلیل مشکلات تنفسی ناشی از توفان و گرد و خاک 787 نفر از شهروندان زابل راهی مراکز درمانی و بیمارستانی شدند.
وی بیان کرد: از این تعداد 134نفر بستری و 653 نفر هم به صورت سرپایی مداوا شدند.
وی افزود: این افراد به دلیل عوارض تنفسی، چشمی و قلبی ناشی از توفان به بیمارستان‌ها، مراکز درمانی و پایگاه‌های اورژانس مراجعه کردند.
وضعیت غیر قابل تحمل سیستان و بلوچستان
روزهای خاکستری سیستان و بلوچستان که زمانی انبار غله ایران نام داشت، صدای عضو مجمع نمایندگان سیستان و بلوچستان در مجلس شورای اسلامی را نیز درآورد. «حبیب‌الله دهمرده» وضعیت فعلی سیستان را «غیر قابل قبول» و «غیر قابل تحمل» دانست و در رابطه با اقدامات پیش‌رو برای حل این مشکل به عصرهامون گفت: برای حوزه ریزگردها برنامه‌های کوتاه مدت و بلند مدتی ه مثل آب‌های ژرف در حال پیگیری است و باید افرادی که دانش لازم در زمینه ریزگردها را در داخل و خارج از کشور دارند به سیستان آمده و راهکارهای آنها بررسی و اجرایی شود.
وی ادامه داد: اگر راهکار آنان نتوانست پاسخ لازم را بدهد باید طرحی جدید را براساس مطالعات و بررسی کارشناسان داخلی و خارجی طراحی و اجرا کنیم تا آن، الگویی برای کل جهان شود.
وی در خصوص اعتبارات بخش ریزگردها که به خوزستان داده شد، نیز گفت: آنان میخواهند با انتقال آب به مناطق هدف با اقداماتی به مثل کشت نهال، مالچ‌پاشی و غیره اقدام به تثبیت منشا ریزگردها کنند، برای همین هدف است که این اعتبار به استان خوزستان داده شد، در گذشته سیستان دارای تالاب هامونی پر از آب، رودخانه هیرمند دارای آب و مزارع سرسبز بود و با وجود بادهای 120روزه و ریزگردها، مردم چیزی از گرد و خاک با توجه به وجود مزارع و آب‌های موجود احساس نمی‌کردند.
وی افزود: باید یک کار اساسی و همیشگی برای سیستان انجام شود که در این خصوص همزمان با پیگیری چاه آب‌های ژرف و تبخیر و رسوب‌گذاری چاه نیمه‌ها، بحث ریزگردها را در جلسات مختلف پیگیری کرده‌ام که نمونه بارز آن نشست‌هایی با معاون علمی و فناوری رئیس جمهور می باشد.
مشکلات سیستان باید ریشه‌ای حل شود
به گفته دهمرده زمان حضور رئیس جمهور در مجلس، وی قول مساعد برای پیگیری مشکلات سیستان در حد توانش را داده است.
وی گفت: وزیر نفت نیز در کمیسیون در خصوص سیستان نتوانست بنده را قانع کند و به زودی سوال از وی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی مطرح میشود.
دهمرده اضافه کرد: مشکلات سیستان باید ریشه‌ای حل شود، اما در کنار این برنامه‌ها، دنبال کارهای کوتاه‌مدت نیز برای کاهش مشکلات مردم هستیم و سازمان‌های محیط زیست را پای کار آورده‌ایم، بحران‌های سال گذشته سیستان امسال نیز تشدید شد که باید کاری اساسی، ریشه‌ای و کارشناسی شده را اجرایی کنیم.
هیرمند شریان حیات سیستان
تنگ نظری طبیعت و سیاست‌های ناکارآمد دولت‌ها، دو گزینه‌ای است که هر بار شرایط نامناسب جوی سیستان سر خط خبرها میشود، به گوش می‌خورد. چند سالی است که طبیعت خساست به خرج داده و از سیرآب کردن زمین تشنه این استان سرباز زده است. همین موضوع باعث خشکی آن منطقه و شکل‌گیری کانون گرد و غبار شده است. علاوه بر این، مناقشه ایران و افغانستان بر سر رودخانه هیرمند موضوع دیگری است که می‌توان ریشه وضعیت جوی نامناسب سیستان را در آن جستجو کرد.
ایران یکی از دلایل خشکی دریاچه هامون را عدم تامین حقابه این دریاچه از رودخانه هیرمند می‌داند. یکی از عواملی که پیوسته درباره بحران آبی سیستان از طرف دولت مطرح میشود، عهدشکنی افغانستان بر سر حقابه ایران از هیرمند است. رودخانه هیرمند بزرگترین و مهمترین رودخانه افغانستان است که از شرق، وارد خاک ایران شده و به رود پریان و تالاب هامون می‌ریزد. وابستگی آبی دشت سیستان به هیرمند از زمان جدایی هرات به این سو همواره منشا اختلاف بوده است.
ایران همیشه مدعی و خواهان مذاکره بوده است. چون قراردادها و معاهدات فیمابین را متناسب با نیازهای آبی سیستان نمی‌دانسته و اغلب از نتیجه ناراضی بوده است و همین زمینه مذاکرات بیشتر و انعقاد قرارداد تازه شده است.
در آخرین معاهده‌ای که در سال ۱۳۵۱ بین دو کشور منعقد شد حقابه ایران ۲۶ متر مکعب در ثانیه در نظر گرفته شد که حدود ۸۲۰هزار متر مکعب در سال است. این درحالی است که بنابر گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در سال ۸۴ میزان نیاز منطقه سیستان به آب اعم از شرب، صنعتی، خدماتی، تولیدی و کشاورزی در طول یک سال در حدود ۸/۱ تا ۲ میلیارد متر مکعب است. در گزارش مرکز پژوهش‌ها تاکید شده است: برای جوابگویی به نیازها و رعایت حقوق مسلم مردم منطقه سیستان باید معاهده جدیدی مطابق با حقوق عرف بین‌الملل در خصوص رودهای مرزی تهیه، تدوین و جایگزین معاهده فعلی شود. با توجه به وضعیت موجود به نظر می‌رسد روزهای خاکستری سیستان و بلوچستان تمام شدنی نیست.
روزنامه همدلی در 17 تیر امسال گزارشی تحت عنوان «خاک در گلو» منتشرکرد به این امید که گره‌ای از کلاف پر گره وضعیت نامناسب جوی استان سیستان و بلوچستان را باز کند اگر چه این گزارش بازتاب و بازخوردهای خوبی داشت اما بعد از نزدیک به دو ماه همچنان شاهد وضعیت نامطلوب جوی این استان هستیم. امیدواریم این بار صدای در گلو مانده سیستانی‌ها به گوش مسئولان برسد و این آخرین گزارشی باشد که از شرایط جوی نامناسب سیستان منتشر میشود. امید است مسئولان ما را ناچار به نوشتن «خاک در گلو 3» نکنند.
سایر اخبار این روزنامه
وزیر امور خارجه دیروز در مجلس حاضر و تن به پرسش‌های نمایندگان داد: دارو دسته نیویورکی وهم است
سودجویان مرزهای اخلاق را در هم شکستند؛ یک میلیون و 500 هزار بسته پوشک پنهان شده برای کسب سود کشف شد
جمال شریفی، شهردار جوان مریوان در گفت‌وگو با «همدلی» از بحران زباله و دیگر مسائل این شهر می‌گوید
مستند «ستاره ناهید» برای بزرگداشت ناهید امیریان صدای ماندگار کودکی رونمایی شد پاسداشت دلداده خفا
همدلی از توفان شن و ادامه روزهای خاکستری در سیستان وبلوچستان گزارش می‌دهد خاک در گلو (2)
برای سالمرگ امیرناصرکاتوزیان که 11 شهریور ماه 93 از دنیا رفت مردی برای همیشه عدالت
کامران ندری بانک مرکزی وارد عمل شود
بحران رسانه‌‌ای در بحران
ایندیپندنت مدعی شد درخواست ملاقات همسر نازنین زاغری با ظریف
ولید معلم: روابط ایران و سوریه قابل سازش نیست
