همتی: دلار 4200 تومانی افتادن در تله امریکا بود

عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی در افتتاحیه بیست و نهمین همایش دو روزه بانکداری اسلامی از اشتباه محاسباتی در تعیین نرخ ارز در ابتدای امسال خبر داد و علت گرانی‌های ارز را در ماه‌های اخیر اثری خارج از تصور دولت و رئیس کل بانک مرکزی ترسیم کرد و گفت: رشد نقدینگی و ناترازی بانک‌ها علت بروز نوسانات ارزی است.
همتی با بیان اینکه دفاع از نرخ واحد برای ارز امکانپذیر نبود و نباید خود را در تله سیاست‌های امریکا قرار می‌دادیم، گفت: در بازار نرخ تعیین نمی‌کنیم، اما دخالت خواهیم کرد و اجازه نمی‌دهیم بازار از جهتی که به نفع نظام است منحرف شود.
دخالت سهامداران در امور بانک‌ها باید به حداقل برسد
همتی روز گذشته گفت: توجه نکردن به الزامات بانکداری شرکتی به خصوص توسط سهامداران و بردن بانک‌ها به سمتی که به صورت حرفه‌ای اداره نشوند، بسیار بحث مهمی است و باید به آن توجه شود، زیرا همه افراد چه در داخل نظام بانکی و چه خارج از آن به وضعیت فعلی اعمال حاکمیت شرکتی در بانک‌ها معترض هستند.


بنا بر این گزارش، معمولاً بانک‌ها سهامداران خاصی دارند که از مهره‌چینی نامناسب و غیر‌حرفه‌ای در هیئت‌مدیره تا هدایت نقدینگی به سمت‌و‌سوی‌های خاص و هزینه‌کرد‌های بی‌محابا را دنبال می‌کنند.
رئیس کل بانک مرکزی در‌این‌باره چنین توضیح داد: دخالت سهامدار در اداره بانک چه در بانک دولتی و خصوصی باید به حداقل برسد و باید بانک توسط مدیریت حرفه‌ای اداره شود.
اراده‌ای برای جهت‌دهی نقدینگی نمی‌بینم
همتی در ادامه به سیاست‌های ارزی متمرکز شد و گفت: باور عمیق من این است که اتفاقی که در بازار ارز افتاد، محصول ناترازی سیستم بانکی، رشد وحشتناک نقدینگی و اصرار ما به تداوم نقدینگی است.
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: «هیچ اراده‌ای نمی‌بینم که بخواهد رشد نقدینگی را کند گرداند یا فکری برای جمع‌آوری آن داشته باشد؛ تا زمانی که این وضعیت ادامه دارد، شرایط در بازار ارز و سایر دارایی‌های قابل وصول برای حفظ ارزش پول توسط افراد ادامه دارد.»
وی اظهار داشت: «دولت امریکا برای محروم کردن ایران از درآمد‌های نفتی خود تلاش‌های فراوانی می‌کند و همزمان می‌خواهد انتقال دارایی‌های ایران را سخت و محدود کند؛ به همین دلیل دفاع از نرخ واحد برای ارز امکانپذیر نبود و نباید خود را در تله سیاست‌های امریکا قرار می‌دادیم.»
منظور همتی همان دلار معروف «ارز ۴۲۰۰ تومانی یا دلار جهانگیری» بود که آن را سیاستی اشتباه خواند.
وی تأکید کرد: «حفظ قدرت ارزی کشور برابر با حفظ منابع ارزی، کنترل تورم و اصلاح ناترازی ترازنامه بانک‌ها و کنترل نقدینگی وحشتناک در کشور است؛ در شرایط تحریم مهم‌ترین متغیر اقتصادی برای ما نرخ ارز است و مهم‌ترین هدف جلوگیری از اتلاف منابع ارزی است.»
در بازار آزاد دخالت می‌کنیم
رئیس کل بانک مرکزی گفت: «بازار ثانویه به سرعت در حال تعمیق و شفافیت است و در نرخ دخالت نمی‌کنیم، اما در بازار دخالت خواهیم کرد و اجازه نمی‌دهیم بازار از جهتی که به نفع نظام است، منحرف شود. البته اکنون ٩٧درصد مبادلات از طریق حواله است و فقط ۳ درصد اسکناس معامله می‌شود و در بازار صرافی عدد قابل توجهی نیست و اکنون نرخ حواله کاملاً نزدیک به سامانه سنا است.»
همتی در ادامه درباره حفظ ذخایر ارزی بانک مرکزی گفت: «ذخایر ارزی بانک مرکزی، ناموس این بانک است و همانطور که در یک ماه گذشته در جهت تقویت این ذخایر اقدام شد، باید از هر وسیله‌ای استفاده کنیم تا این روند ادامه داشته و این ذخایر حفظ شود.»
فرامین رهبری برای بانک مرکزی
همتی تأکید کرد: «همانطور که مقام معظم رهبری نیز تأکید کردند، اگر می‌خواهیم اقتصاد کشور درست باشد باید بانک‌ها منظم باشند و جسارت جراحی را داشته باشیم، زیرا این روند کل نظام و سیستم بانکی را نابود خواهد کرد.»
وی افزود: «عالی‌ترین مقام نظام در کشور به بانک مرکزی تأکید کردند که موظف هستید جلوی بنگاهداری و بی‌نظمی بانک‌ها را بگیرید.»
به گفته رئیس کل بانک مرکزی ریسک بانک‌های ما به شدت در حال افزایش است و باید سریع‌تر فرآیند‌های کاهش ریسک که در دستور کار داریم، اجرایی شود.
وی افزود: «مقام معظم رهبری وظیفه شرعی بانک مرکزی را روشن کرده‌اند و البته ایشان به صورت خصوصی هم به بنده دستور فرمودند: تا روند اضافه برداشت را اصلاح کنیم.»
همتی در ادامه برای بانک‌ها خط و نشان کشید و گفت: «اجازه نمی‌دهم بانک‌هایی که راه کج می‌روند ادامه مسیر دهند.» همتی با اشاره به دستورات مهم مقام معظم رهبری در حوزه نظام بانکی گفت: «در گذشته فکر می‌کردیم که کسری بودجه بر سیاست ارزی کشور اثرگذار بوده است، ولی اکنون وجود شبه پول با سرعت بالایی در حال رشد است و بانک‌ها نیز نرخ سود را رعایت نمی‌کنند و باید حتماً به کمک خود بانک‌ها کار را پیش ببریم و اصلاحات لازم را انجام دهیم.»
مفهوم این جمله همتی به طور تلویحی تعیین نرخ ارز از سوی دولت بر اساس بودجه‌های سنواتی بوده که با افزایش نقدینگی از طریق بانک‌ها این معادله تغییر کرده و شبه پول بانک‌ها نیز خود به عاملی اثرگذار در نرخ سود تبدیل شده است.
القا‌پذیر نیستم
همتی در ادامه در مورد شائبه‌های مطرح شده در برخی رسانه‌ها مبنی بر اینکه بانک مرکزی در دوره جدید فعالیت خود، تحت تأثیر القائات و سیاست جریان‌های خاص فکری است، تصریح کرد: «از هیچ گروه خاصی خط نمی‌گیرم و اصولاً فردی نیستم که بخواهم از کسی القا بگیرم؛ من با بسیاری از افراد مشورت می‌کنم، البته خود نیز در ۳۰ سال گذشته در بخش اقتصاد کلان و پول فعال بوده‌ام و نمی‌توان موضوعی را به من القا کرد؛ از نظرات چپ چپ تا راست راست استفاده می‌کنم.»
سیاست‌های پولی مشکل دارد و قابل اجرا نیست
همتی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: «سیاست‌های پولی ما مشکل دارد، زیرا برخی از آن‌ها قابل اجرا نیست؛ شاید با شورای فقهی و شورای نگهبان صحبت کنیم، زیرا بانک مرکزی دنبال سود و زیان نیست.»
رئیس شورای پول و اعتبار گفت: «بانک‌های مرکزی در دنیا از ابزار‌های مختلفی برای کنترل بازار پول استفاده می‌کنند و ما نمی‌توانیم با روش‌های سنتی و گذشته تورم و بازار پول را کنترل کنیم.»
سپرده‌های چند ساله احیا می‌شود
همتی در بخش پایانی سخنان خود از بررسی بانک مرکزی برای ارائه سپرده‌های دو و سه ساله خبر داد و گفت: «در حال بررسی این امر هستیم که بتوانیم در کنار این سپرده‌های چندساله، دولت هم اوراق مشارکت منتشر کند.»
رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به انتشار برخی اخبار مبنی بر دستور بانک مرکزی برای افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی گفت: «بانک مرکزی در زمینه افزایش نرخ سود که ۲۳ درصد شده هیچ دستوری ارائه و ابلاغ نکرده و فقط ما تأکید کردیم که تمدید یکماهه قراردادها، منحصر به سپرده‌های ۲ تا ۱۱ شهریور ۹۶ بود، اما معلوم نیست چرا این خبر اعلام شد؛ قطعاً یکسری از خبر‌سازی در این حوزه منافعی در زمینه نرخ سود دارند که این صحبت را می‌کنند.»
نباید مثل بچه پولدار‌ها زندگی کنیم
وی همچنین تصریح کرد: «باور کنید که کشور در چارچوب یک جنگ اقتصادی از سوی دولتی قرار گرفته که هر روز با سیاست‌های جدی فشار بیشتری ایجاد می‌کند و ما باید یکسری سختی‌ها را قبول کنیم و نباید مانند برخی بچه پولدار‌ها زندگی کنیم تا بتوانیم از این فشار عبور کنیم.»
باقری:بانک‌ها ۶ هزار میلیارد تومان اموال مازاد فروختند، اما نه به بخش خصوصی!
همچنین در این مراسم معاون امور بانک، بیمه و شرکت‌های دولتی وزارت امور اقتصادی و دارایی گفت: «بانک‌ها در شش ماه گذشته حدود ۶ هزار میلیارد تومان از سهام و اموال مازاد خود را فروختند، اما به صراحت نمی‌توان گفت که خریدار آن‌ها بخش خصوصی بوده است.»
امیر باقری افزود: «از این واگذاری، میزان سهام شرکت‌ها ۴ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان و سهم املاک و اموال مازاد بانک‌ها نیز یک هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان بوده است.»
وی ادامه داد: «هرچند با جرئت می‌توان گفت که این میزان اموال از سیستم بانکی خارج شده، اما حجم اموال و سهام بانک‌ها هزاران میلیارد تومان است و باید روند واگذاری‌ها همچنان با جدیت دنبال شود.» این مدیر بانکی افزود: «وجود دارایی‌های موهوم و منجمد، تراز نبودن درآمدها، هزینه‌ها و نیز جریان وجوه نقد، بدهی دولت به سیستم بانکی، مطالبات غیرجاری و بنگاهداری بانک‌ها از جمله مشکلات امروز نظام بانکی کشور است که باید برطرف شود.»
چرا تراز بانک‌ها نمی‌خواند؟
همچنین رئیس مؤسسه عالی بانکداری درباره عدم توازن در ترازنامه بانک‌ها گفت: «نبود توازن در دو طرف ترازنامه بانک‌ها رابطه مستقیمی با ورشکستگی بانک‌ها و افزایش نقدینگی دارد.»
محسن خوش طینت افزود: «تفاوت در سر رسید دارایی‌ها بانک‌ها را در مواجهه با شوک‌‍‌های اقتصادی بسیار شکننده می‌کند؛ البته از سویی دیگر برخی از نبود توازن‌های بانک‌ها اجتناب‌ناپذیر است، برای نمونه باید به سپرده‌گذاران مدت‌دار اشاره کنیم که اختیار برداشت زودتر از زمان دارند، اما بانک توان آن را ندارد تا زودتر پول آن‌ها را بازپرداخت کند.»
وی افزود: «لازم است تا الزامات نقدینگی بر اساس ریسک‌های موجود ترازنامه بانک‌ها تنظیم شود.»