روزنامه همدلی
1397/06/10
فروزان آصف نخعی تفاوت های سیاست‌گذاری های ایران با ترکیه و چین
1- اقتصاد ترکیه اقتصادی بدون نفت و مبتنی بر میزان بهره‌وری در تولید ملی است و در 40 سال گذشته هیچ‌گاه با مشکلات تحریم همچون اقتصاد ایران مواجه نبوده است. با این همه در اختلافات اخیر این کشور با امریکا در باره حبس کشیش امریکایی، در معاملات بازار ارز در روز چهارشنبه، ۲ خرداد (۲۳ مه)، ارزش لیر ترکیه در برابر دلار آمریکا حدود ۵درصد کاهش یافت و پول ملی ترکیه نسبت به شش ماه قبل از آن نزدیک به ۱۸درصد از ارزش خود را در برابر دلار از دست داد. سقوط ارزش لیر در برابر دلار با خبر مذاکره ترکیه و آمریکا و توافق آنکارا و واشنگتن در باره یک پیش‌نویس همکاری متوقف شد.2-کاهش ارزش لیر ترکیه در برابر دلار ثابت کرد که این کشور با توجه به کسر بودجه خود قادر نیست در برابر تنش‌های ناشی از تزریق بحران مالی جهانی از دوام و استحکام لازم برخوردار باشد. هر چند اقتصاد و فضای سیاسی این کشور از مسایلی کلانی مانند ساختار متمرکز رانتی تک‌محصولی غیررقابتی، خصولتی، فعالیت نهادهای موازی، توزیع نامتوازن منابع، فساد و عدم شفافیت، انحراف در خصوصی‌سازی، تعامل ضعیف با اقتصاد جهانی و... مانند اقتصاد ایران در رنج نیست. اقتصاد ترکیه مبتنی بر تقویت بخش خصوصی بوده و به نوعی قادر است اقتصاد ملی خود را تقویت کند. شاخص تولید ناخالص ملی(GDP)ترکیه نشان می‌دهد به‌طورکلی از سال 2000 به بعد GDP ترکیه جهش بزرگی را تجربه کرده است. این شاخص از 200 میلیارد دلار در سال 2000 به 857 میلیارد دلار در سال 2016 رسیده است. اکنون کارشناسان ترکیه را در رده کشورهای توسعه‌یافته و آن را به عنوان کشور تازه صنعتی شده طبقه‌بندی کرده و جزو ۲۰کشور صنعتی جهان می‌دانند. با این همه شاخص سیاست خارجی حاکی از آن است که ادامه روند درگیری با امریکا می‌تواند این کشور را با دشواری‌های زیادی مواجه سازد.
3- اقتصاد ترکیه با توجه به مزیت‌های داخلی این کشور در سطح ملی، منطقهای و جهانی گسترده شده، با این همه هیات حاکمه سیاسی ترکیه نوع تنش با هر کشوری از جمله دخالت در سوریه یا چالش با آمریکا یا ورود به شمال عراق را بر اساس میزان مقاومت اقتصاد کشورش در برابر عکس‌العمل کشورهای مذکور سامان می‌دهد. به عبارت اگر ناتوانی اقتصادی این کشور حل چالش را پیش روی آنکارا قرار می‌دهد، به سرعت سیاست چالش به سیاست مذاکره و گفت‌وگو تبدیل میشود. ترکیه همین سیاست را در برابر شلیک موشک به جنگنده روسی که منجر به سرنگونی آن شد، آزموده است. بعد از اتخاذ سیاست خصمانه روسیه، آنکارا به سرعت مشی مذاکره و تجدید روابط دوستان را در دستور کار خود قرار داد. چنین سنجشی در ایران محلی از اِعراب ندارد. زیرا درک درست و مشترکی حاکم نیست. در ایران از یک‌سو اجرای سیاست‌های تعدیل و خصوصی‌سازی اجرا میشود که حتی یک دانشجوی سال اول اقتصاد هم می‌داند این سیاست بدون ارتباط اساسی با تجارت نظام بین‌الملل قابلیت تحقق ندارد، و از طرف دیگر مشی تندروهای ایران در تقابل با نظام جهانی دست بالا را در سیاست‌های داخلی و خارجی دارد. در این باره سیاستمداران ترکیه به درستی می‌دانند که در صورت ادامه بحران در روابط این کشور با نظام جهانی، به تدریج نظام تولید نرمال و متوازن اقتصادی در داخل ترکیه از میان می‌رود و این کشور مجبور است با عقب‌گرد و ارتجاع، با تکیه بر گروه‌های خاص و ویژه‌خوار اقدام به اداره اقتصاد کشور کند که در میان‌مدت و کوتاه‌مدت اضمحلال اقتصاد این کشور را به دنبال خواهد داشت. در ایران اما هنوز اقتصاد مبتنی بر رقابت نیروهای توانمند شکل نگرفته و کاسبان تحریم، از ترس آشکار شدن شدت و عمق توسعه همه‌جانبه در شرایط رفع تحریم‌ها و اضمحلال بازارهای سیاه، اجازه نمی‌دهند در داخل یک اقتصاد قدرتمند و با مدیریت یگانه و واحد شکل بگیرد. استیضاح‌های انجام شده در مجلس ایران این وضعیت را به خوبی می‌نمایاند.
4- کاسبان تحریم، با ایجاد تنش‌های مداوم به‌ویژه در سیاست خارجی، امکان ایجاد آرامش و توسعه متوازن را از ایران می‌گیرند. به عبارت دیگر اجازه نمی‌دهند شاخص آرامش منطقهای و جهانی، خود را در اقتصاد ایران بازنمایی کند. در این باره نیاز به یک اجماع ملی در حوزه نخبگان سیاسی در راس هیات حاکمه سیاسی به شدت احساس میشود. برای دستیابی به چنین دستاورد بزرگی، بسیاری از نخبگان سیاسی به درستی می‌دانند که حتی چین با چرخش در سیاست‌های کلان خود، از تقابل امنیتی -نظامی با نظام جهانی به تعامل و رقابت با آن چرخش ایجاد کرد و توانست از این طریق زمان لازم را برای احیای اقتصاد به منظور سیر کردن جمعیت یک میلیارد و 500میلیون نفری این کشور به دست بیاورد. ایران در شرایط حاضر در پناه سیاست‌های کلان خود که گاهی به ویژه‌خواری گروه‌های خاص منتهی شده است، هرگز نمی‌تواند به چنین پروژه‌‌ای برسد، و استمرار چنین وضعیتی خود بزرگ‌ترین خطر برای چارچوب ارضی کشور است. زیرا سیاست‌ها، دائم بنابر مقتضیات منافع یک گروه خاص در حال تغییر است؛ تا جایی که وزیر یک ساله اقتصاد که در آثار عملکردش نمونه‌های خوبی از پیشرفت وجود دارد، استیضاح و برکنار میشود.
آقای عباس نصر که زمانی مدیر بخش سیاسی استانداری اصفهان بود، تعریف می‌کرد که در سال‌های ابتدایی دهه 60، وزیر خارجه چین به اصفهان آمد، و او وزیر را در اصفهان همراهی می‌کرد تا آثار تاریخی را ببیند. وقت خدا حافظی وزیر چینی به او گفته بود: برای همیشه خداحافظ. و او گفته بود چرا برای همیشه؟ وزیر گفته بود چون اگر 6ماه دیگر بیایم شما نیستید، مدیریت شما بی‌ثبات است. یقینا، اگر جمهوری اسلامی ایران سیاست‌های کلان را و موکداً در حوزه خارجی مشخص و از منظر نهادی، ثبیت نکند، بی‌تردید در آینده نه چندان دوری از کشور پوپولیست هوگو چاوز، در حوزه تورم و بی‌ارزشی پول ملی گوی سبقت را خواهد ربود.
سایر اخبار این روزنامه
«همدلی» رخدادهای برجسته بین المللی درباره ایران را از نگاه وزیرامورخارجه بررسی می‌کند
گزارش «همدلی» از ارزیابی وضعیت صنعتی به نام «خودرو » در ایران که قدمتی 50 ساله دارد
نخستین کنسرت خیابانی را معتمدی برگزار کرد
«همدلی» از اعتراض مردمی و همراهی مسئولان برای بر هم زدن عروسی یک دختر 9 ساله در مشهد گزارش می دهد
«همدلی» تحلیل های موجود داخلی و خارجی در مورد موج دوم تحریم های تحمیلی علیه ایران را ارزیابی کرد
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار رئیس جمهور و اعضای هیات دولت: دولت باید اقتصاد را مدیریت کند
16 سال می‌گذرد از روز پروازِ دردناک فرهاد مهراد پروازی که دوستدارانش باور ندارند
فروزان آصف نخعی تفاوت های سیاست‌گذاری های ایران با ترکیه و چین
بازتاب نگاه «میر»
به مناسبت اعیاد سعید قربان و غدیرخم؛ موافقت رهبر معظم انقلاب با عفو یا تخفیف مجازات تعدادی از محکومان
فرمانده کل ارتش تاکید کرد آسمان ایران در حصار امنیت قرارگاه پدافند هوایی ارتش
علیرضا سلیمی نماینده مجلس: منابع رسمی درباره ارائه خدمات جنسی به زائران مشهد، گزارش دهند
