مروری بر قدیمی‌ترین جشنواره سینمایی جهان؛

هفتادوپنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم «ونیز» از چند روز پیش آغاز به کار کرده و به مدت ۱۰ روز میزبان سینماگران منتخب از سراسر جهان خواهد بود. در این بین سه فیلم و دو داور نیز سهم ایران در این دوره جشنواره است.
در مراسم افتتاحیه جشنواره فیلم ونیز ۲۰۱۸ که چهارشنبه در لیدو شروع به کار کرد، فیلم «اولین مرد» آغازگر جشنواره شد. این فیلم که درباره نخستین فضانوردانی است که پا روی ماه گذاشتند، به کارگردانی دمین شازل، با اقبال تماشاگران روبه‌رو شد و حضار چند دقیقه ایستاده فیلم را تشویق کردند.
فیلم جدید شازل که با بازی رایان گاسلینگ در نقش نیل آرمسترانگ ساخته شده، برای نخستین بار دیشب دیده شد. این فیلم توسط یونیورسال در ماه اکتبر اکران می‌شود.
پیش از آغاز مراسم گی‌یرمو دل تورو رییس هیات داوران بخش رقابتی این دوره جشنواره، تاکید کرد از برابری جنسیتی حمایت می‌کند و نقش کارگردان‌های زن در سینمای امروز نادیده گرفته نخواهد شد.


وی یادآور شد هم‌اکنون ۵ فیلم در دست ساخت دارد که کارگردانی ۳ عنوان آنها را به کارگردان‌های زن سپرده است و این نشانه احترام وی به برابری جنسیتی است.
در عین حال دل‌تورو تاکید کرد جانبدارانه به فیلم «رم» ساخته آلفونسو کوارون هموطن مکزیکی‌اش نگاه نکند.
در مراسم افتتاحیه در عین حال ونسا ردگردیو بازیگر کهنه‌کار سینمایی جایزه شیر طلای این دوره جشنواره را برای یک عمر دستاورد هنری دریافت کرد. او در سخنانی که پیش از دریافت این جایزه برای خبرنگاران داشت گفت از شش سالگی اولین نقش خود را ایفا کرده و همواره با هنر همراه بوده است. او خطوطی از نخستین نقش‌آفرینی‌اش را برای خبرنگاران ادا کرد. این بازیگر در عین حال درباره اینکه هرگز جایزه‌ای از کشورش انگلستان دریافت نخواهد کرد گفت همواره برای خاندان سلطنتی احترام قائل است اما جایگاه خاندان سلطنتی از دولت جداست و نمی‌تواند از فردی مثل بلر که کشور را به جنگ عراق کشاند، حمایت و یا جایزه‌ای از آن دریافت کند.
برنده سال گذشته در راس داوران رقابتی
گیرمو دل تورو کارگردان مکزیکی که سال گذشته برای فیلم «شکل آب» تندیس شیر طلای جشنواره ونیز را به خانه برد و پس از آن با این فیلم برنده اسکار بهترین فیلم و کارگردانی نیز شد، هیات داوران بخش رقابتی هفتادوپنجمین دوره ونیز را هدایت می‌کند.
همچنین ‌سیلویا چانگ‌ بازیگر، کارگردان، فیلمنامه‌نویس و تهیه‌کننده تایوانی، ‌ترین دیرهولم‌ بازیگر زن دانمارکی، ‌نیکول گارسیا‌ بازیگر زن و کارگردان فرانسوی، ‌پائولو جنووزه‌ کارگردان و فیلمنامه‌نویس ایتالیایی، ‌مالگورزاتا سزوموسکا‌ کارگردان، فیلمنامه‌نویس و تهیه‌کننده لهستانی، ‌تایکا وای تی تی‌ نویسنده، کارگردان، تهیه‌کننده نیوزیلندی، ‌کریستف والتز‌ نویسنده اتریشی و ‌نائومی واتس‌ بازیگر زن انگلیسی دیگر اعضای هیات داوران بخش رقابتی اصلی جشنواره ونیز ۲۰۱۸ هستند.
۲۱ فیلم در جست‌وجوی شیر طلا
‌آلبرتو باربارا‌ دبیر جشنواره کن به همراه ‌پائولو براتا‌ رییس دوسالانه ونیز در یک نشست خبری در شهر رم فهرست پرستاره ۲۱ فیلم حاضر در بخش رقابتی این رویداد سینمایی را اعلام کردند؛ در میان این فیلم‌ها که برای تصاحب شیر طلای بهترین فیلم این رویداد سینمایی رقابت می‌کنند «مرد اول» به کارگردانی دمین شزل (آمریکا)،‌ «زندگی دوگانه» به کارگردانی اولیویه آسایاس (فرانسه)، «برادران سیسترز» به کارگردانی ژاک اودیار (فرانسه)، «تصنیف باستر اسکراگز» به کارگردانی برادران کوئن (آمریکا)، «روما» از «آلفونسو کواران» (مکزیک)،‌ «۲۲ ژوئیه» به کارگردانی پل گرینگرس (نروژ، ایسلند) و «غروب» به کارگردانی لازلو نمس (مجارستان، فرانسه) شاخص‌ترین آثار هستند.
فیلم ‌اورسن ولز‌ سهم ونیز شد
«روی دیگر باد» فیلم ناتمام ‌اورسن ولز‌ کارگردان بزرگ تاریخ سینما که پس از ۴۰ سال و به همت کمپانی «نتفلیکس» تکمیل شد و قرار بود در ابتدا در جشنواره کن امسال رونمایی شود اما به سبب اختلافات میان کن و کمپانی نتفلیکس از برنامه نمایش خارج شد و حالا این فیلم مهم در بخش غیررقابتی جشنواره ونیز برای اولین بار به روی پرده می‌رود.
همچنین «سایه» ساخته ‌ژانگ ییمو‌، «ستاره‌ای متولد شده است» به کارگردانی بردلی کوپر، «درخت زندگی» (نسخه طولانی) به کارگردانی ترنس مالیک، «مونروویا، ایندیانا» به کارگردانی فردریک وایزمن، «دارمای آمریکایی» به کارگردانی ارول موریس و «پپ کوچک، یک زندگی فوق‌العاده» به کارگردانی امیر کوستوریتسا از مهم‌ترین آثار حاضر در بخش‌های غیررقابتی امسال ونیز هستند.
معتمدآریا در میان داوران افق‌ها/ بحرانی داور فیلم‌های اول جشنواره
امسال فاطمه معتمدآریا بازیگر ایرانی و رامین بحرانی سینماگر ایرانی‌- آمریکایی به ترتیب به عنوان داوران بخش افق‌ها و فیلم‌های اول هفتادوپنجمین جشنواره فیلم ونیز انتخاب شده‌اند.
آتینا تسانگاری‌ کارگردان، فیلمنامه‌نویس و تهیه‌کننده زن یونانی، ‌مایکل آلماریدا‌ کارگردان آمریکایی، ‌فردریک بونو‌ منتقد فرانسوی، ‌محمد حفظی‌ فیلمنامه‌نویس و تهیه‌کننده مصری، ‌آلیسون مک لین‌ کارگردان و فیلمنامه‌نویس زن کانادایی و ‌آندرا پالائورا‌ کارگردان ایتالیایی در کنار معتمدآریا فهرست کامل داوران بخش افق‌های جشنواره فیلم ونیز را تشکیل می‌دهند.
شورش زنان از کن به ونیز رسید
پس از اینکه جشنواره کن امسال با انتقاداتی شدید نسبت به نادیده‌گرفتن حقوق سینماگران زنان به ویژه در انتخاب فیلم‌های بخش رقابتی رو‌به‌رو شد، جشنواره ونیز نیز پس از اعلام فیلم‌های بخش اصلی مورد هجمه‌ای مشابه قرار گرفت چون برای دومین سال پیاپی تنها یک فیلم از آثار بخش رقابتی ساخته کارگردانان زن بود.
‌آلبرتو باربارا‌ دبیر جشنواره‌ ونیز در واکنش به این انتقادها گفته که اگر قرار باشد تنها بر اساس نگاه جنسیتی به انتخاب فیلم‌های جشنواره دست بزند، ترجیح می‌دهد شغل خود را تغییر دهد.
برنامه نمایش فیلم‌های ایرانی در جشنواره ونیز
سه فیلم ایرانی «همچنان که می‌مُردم»، «راه پله» و «خشت و آینه» در مجموع ۱۵ نمایش عمومی و ویژه اهالی سینما و رسانه در هفتادوپنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز خواهند داشت.
«همچنان که می‌مُردم» به کارگردانی مصطفی سیاری، نماینده سینمای ایران در بخش افق‌های جشنواره ونیز‌ دو نمایش عمومی خود را روزهای شش و هفتم سپتامبر (۱۵،۱۶ شهریور) تجربه خواهد کرد و چهار نمایش ویژه اهالی سینما و رسانه نیز هم روز پنجم، ششم و هفتم سپتامبر (۱۴، ۱۵ و ۱۶ شهریور) خواهد بود.
نادر فلاح، الهام کردا، مجید آقاکریمی، وحید راد، محمد ربانی، علی مولایی و… بازیگران اصلی فیلم «همچنان که می‌مُردم» هستند و داستان فیلم درباره خانواده چهار نفره‌ای است که برای خاکسپاری پدر خود، طبق وصیت او راهی روستایی ناشناس می‌شوند و هیچ‌کدام از اعضای خانواده تا به حال چیزی از روستا نشنیده‌اند.
مصطفی سیاری کارگردان این فیلم در معرفی فیلمش در سایت جشنواره ونیز آورده است: «با در نظر گرفتن مخاطبان فیلم به عنوان افرادی هوشمند، می‌خواهیم این فیلم به زبان خود حرف بزند و
راوی باشد.
بر این اساس و برای اجتناب از سبک روایی طولانی تصمیم گرفتیم در این فیلم اطلاعات را به گونه‌ای در اختیار مخاطب قرار دهیم که ساختار و حال و هوای دراماتیک فیلم را به مخاطره نیندازد. همچنین تلاش کردیم تحت تاثیر لایه‌های زیرین فیلم نباشیم و تدوین و میزانسن اثر را نیز به خوبی با فیلمنامه و اتمسفر فیلم هماهنگ کرده‌ایم. روی هم رفته تلاش ما این بوده که موضوعی کلاسیک را از نگاه یک کارگردان و نویسنده که در سال ۲۰۱۸ زندگی می‌کنند به تصویر بکشیم. نکته مهم دیگر تلاش ما برای ایجاد لحظاتی جادویی و نه سوررئال در بخش‌هایی از فیلم بود و به همین دلیل و با توجه به ایجاد یک فضای ماورایی، بهینه‌ترین استفاده را از ویژگی‌هایی چون شخصیت‌ها، درام، میزانسن، تدوین، نور، زمان و گرافیک بردیم. مفهوم اصلی فیلمنامه حول محور رابطه میان شرایط و رویدادهای کودکی و تاثیر آن در دوران بزرگسالی است و تلاش در این راستا بوده که داستان را براساس فرهنگ و مناسبات ایرانی روایت کنیم تا مخاطب بتواند به راحتی آنها را در ذهنش سازماندهی و در ناخودآگاهش با آن احساس همدردی کند.»
اما «پاگرد» دیگر نماینده ایران در ونیز ۲۰۱۸ که در بخش کوتاه افق‌ها حضور دارد نیز روزهای هفتم و هشتم سپتامبر (۱۶ و ۱۷ شهریور) در مجموع دو نمایش عمومی و سه نمایش ویژه اهالی سینما و رسانه در ونیز خواهد داشت.
در توصیف این فیلم کوتاه «پاگرد» از زبان محسن بنی‌هاشمی کارگردان اثر در وب‌سایت جشنواره ونیز آمده است: «موضع فیلم «پاگرد» همواره برای من جذاب بوده است و شما می‌توانید نوعی عدم اطمینان و تعلیق را در آن احساس کنید درست شبیه زمانی که در خوابید و رویا می‌بینید. زمانی که چشم‌هایتان را باز می‌کنید و مطمئن نیستید که باید بالا روید و یا پایین. من مصمم به کار کردن روی این داستان بودم، چیزی میان واقعیت و تخیل.»
در فیلم کوتاه «پاگرد» بازیگرانی همچون‌ سارا بهرامی، توماج دانش‌بهزادی، فائزه یوسفی، کاملیا غزلی، غلام نیازی، بهراد زارعی‌نژاد، صدف عمویی و مصطفی زیرک ایفای نقش کرده‌اند.
همچنین فیلم «خشت و آینه» محصول سال ۱۹۶۴ (۱۳۴۳) به کارگردانی و نویسندگی ابراهیم گلستان که امسال نسخه ترمیم‌شده آن در بخش کلاسیک جشنواره ونیز حضور خواهد داشت، چهار نمایش در روزهای سوم و چهارم سپتامبر (۱۲ و ۱۳ شهریور) خواهد داشت.
مروری بر تاریخ جشنواره ونیز در یک نمایشگاه
مسوولان برگزاری جشنواره ونیز از برپایی یک نمایشگاه با موضوع تاریخ این رویداد سینمایی همزمان با برگزاری هفتادوپنجمین دوره آن خبر داده‌اند و این نمایشگاه قرار است در هتلDes Bains شهر ونیز و با استفاده از آرشیوهای تاریخی این رویداد سینمایی برگزار شود و ‌پائولو براتا‌ رییس دوسالانه ونیز وظیفه انتخاب آثار و سازماندهی این جشنواره را بر عهده دارد.
این نمایشگاه شامل عکس، فیلم، اسناد و به ویژه مواردی است که در طول تاریخ ۷۵ ساله جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز به عنوان قدیمی‌ترین جشنواره سینمایی جهان برای اولین بار رونمایی و منتشر می‌شوند.