روحاني سخن نگفت

عليرضا كيانپور
 
حسن روحاني بالاخره قدم به «بهارستان» گذاشت و به سوالات 82 نماينده عمدتا اصولگراي مجلس پاسخ گفت. هرچند پاسخ‌هايش نه‌تنها آن 82 نماينده مخالف دولت، بلكه آن‌چنان كه از تعداد آراي نهايي پيداست، حتي اكثريت نمايندگان حامي‌اش را نيز قانع نكرد تا آنجا كه به‌گفته جلال ميرزايي رييس كميته سياسي فراكسيون اميد مجلس، روحاني عملا حرفي نزد. اين گفته البته با لحن و ادبياتي متفاوت از زبان اصولگراياني همچون محمد دهقاني نايب‌رييس فراكسيون نمايندگان ولايي و همچنين غلامعلي جعفرزاده ايمن‌آبادي نايب‌رييس فراكسيون مستقلين ولايي نيز تكرار شد و اين 3 نماينده، باوجود تفاوت طرز ديدگاه و نگرش سياسي با يكديگر همگي به «اعتماد» گفتند كه انتظارشان از سخنان روحاني برآورده نشده و تو گويي كه آقاي رييس‌جمهور اصلا سخن نگفته است.
4 راي منفي از 5 فقره


نكته‌اي كه شايد به‌نحوي عيان‌تر در نحوه راي دادن نمايندگان نمود يافت، آنجا كه نمايندگان در 5 بار راي‌گيري پياپي درمورد 5 محور مختلفي كه در سوال از رييس‌جمهور مورد پرسش قرار گرفته بود، تنها در يك مورد قانع شده و در 4 فقره ديگر با آراي‌شان اعلام كردند كه توضيحات روحاني را قانع‌كننده تشخيص نداده‌اند. جالب آنكه در همان يك موردي هم كه راي موافقان از مخالفان بيشتر بود، تنها 7 راي فاصله وجود داشت. مهم‌تر اما راي نمايندگان درمورد 2 محور مهم «كاهش نرخ بيكاري» و «افزايش نرخ ارز» بود كه نمايندگان با بيش از 190 راي تاكيد كردند كه توضيحات رييس‌جمهور اقناع‌شان نكرده است.
به اين اعتبار، ابتدا نمايندگان با ۱۲۳ راي موافق و ۱۳۸ راي مخالف و ۶ راي ممتنع از مجموع ۲۷۱ نماينده حاضر در صحن، توضيحات رييس‌جمهور درمورد كنترل قاچاق را قانع‌كننده ندانسته و در ادامه، تنها نظر مثبت‌شان نسبت به توضيحات روحاني را به اين ترتيب درمورد پاسخ رييس‌جمهور درباره سوالي با محوريت «علت استمرار تحريم‌هاي بانكي» اعلام كردند كه با ۱۳۷ راي موافق، ۱۳۰ مخالف و ۳ راي ممتنع از مجموع ۲۷۱ نماينده حاضر در صحن پاسخ رييس‌جمهور را قانع‌كننده دانستند.
تا اينجاي كار البته هنوز رييس دولت تدبير و اميد از اين جلسه مجلس نااميد نشده بود؛ زماني كه بعد از 2 راي‌گيري درمورد 2 محور نخست، يك راي مثبت دربرابر يك راي منفي حكايت از فضايي متعادل داشت. از اينجا به بعد اما ورق كاملا عليه دولت برگشت و نمايندگان در 3 راي‌گيري آخر، ابتدا با ۷۴ راي موافق، ۱۹۰ راي مخالف و ۸ راي ممتنع از مجموع ۲۷۳ نماينده حاضر صحن، توضيحات رييس‌جمهور درباره كاهش نرخ بيكاري را غيرقابل پذيرش دانستند، سپس نمايندگان با ۱۱۶ راي موافق، ۱۵۰ راي مخالف و ۶ راي ممتنع از مجموع ۲۷۲ نماينده حاضر در صحن اعلام كردند كه از پاسخ روحاني درمورد ركود اقتصادي قانع نشده‌اند و درنهايت نيز با ۶۸ راي موافق، ۱۹۶ راي مخالف و ۸ راي ممتنع از مجموع ۲۷۲ نماينده حاضر درصحن، شديدترين مخالفت‌شان با سخنان رييس‌جمهور را درمورد افزايش نرخ ارز اعلام كردند.
راي منفي به راي علني
البته نمايندگان مجلس پيش از آغاز اين 5 راي‌گيري پياپي، موضوع مهم ديگري را نيز به راي گذاشتند. هنگامي كه حسن روحاني پس از بيان آخرين جملاتش، به‌همراه هياتي متشكل از وزرا و معاونانش صحن علني را ترك كرد، نامه‌اي از سوي گروهي از نمايندگان طراح سوال به دست هيات رييسه رسيد كه به‌گفته احمد اميرآبادي فراهاني عضو اصولگراي هيات رييسه مجلس، 22 نماينده خواستار راي‌گيري علني و استفاده از برگه كاغذ را مطرح كرده بودند. علي لاريجاني نيز با استناد به آيين‌نامه داخلي مجلس كه درصورت درخواست 10 نماينده براي راي‌گيري علني و البته موافقت اكثريت نمايندگان حاضر در صحن، بايد اين خواسته عملياتي شود، اين موضوع را به راي صحن گذاشت و درنهايت باوجود آنكه بسياري از نمايندگان حاضر در صحن درطول راي‌گيري، با فرياد و حركات دست، از اين خواسته حمايت مي‌كردند، درنهايت نتيجه راي‌گيري از اين حكايت داشت كه اكثريت مجلس نظر ديگري دارند و ترجيح مي‌دهند راي‌شان علني نشود.
5+1 اصولگرا درمقابل روحاني
جلسه سوال از رييس‌جمهور اما ابعاد جالب‌توجه ديگري هم داشت. حسن روحاني كه علاوه بر توضيحات مفصل در اين جلسه، دفترچه‌هايي را پيشاپيش آماده كرده بود كه در آن به صورت مشروح به هر 5 محور سوال نمايندگان پاسخ گفته بود، سخنانش را با اشاره به جلسه‌اش با مقام معظم رهبري آغاز و ابراز اميدواري كرد كه بتواند توصيه‌ها و نكاتي كه ايشان نسبت به اين جلسه به او گفته را دقيقا مراعات كند. اين درحالي بود كه پيش از آنكه رييس‌جمهور سخنانش را آغاز كند، مطابق آيين‌نامه نمايندگان سوال‌كننده در فرصت 30 دقيقه‌اي به تشريح سوالات خود پرداختند. آنجا كه ابتدا محمد دهقاني نقندر نايب‌رييس فراكسيون نمايندگان ولايي محور نخست يعني بحث افزايش نرخ ارز را مورد پرسش قرار داد، سپس محمدحسين فرهنگي ديگر عضو اين فراكسيون به تشريح محور مربوط به بحث ركود پرداخت، در ادامه سيدحسين نقوي حسيني سخنگوي فراكسيون نمايندگان ولايي از بيكاري و ناكارآمدي دولت در اجراي سياست‌هاي اشتغال‌زايي گفت و پس از آنكه حميدرضا فولادگر نماينده اصولگراي اصفهان و عضو اين فراكسيون نسبت به عدم اجراي احكام قوانين بهبود محيط كسب و كار و رفع موانع توليد انتقاداتي را مطرح كرد، كوروش كرم‌پور حقيقي نماينده فيروزآباد به بحث عدم كنترل قاچاق پرداخت تا عملا 21 دقيقه از اين فرصت 30دقيقه‌اي سپري شود و 9 دقيقه پاياني نيز محفوظ بماند تا مجتبي ذوالنور نماينده عضو جبهه پايداري قم و طراح اصلي اين طرح سوال، پس از ارايه بخش اول توضيحات رييس‌جمهور به مسائل سياست خارجي بپردازد و حرف آخر سوال‌كنندگان را بزند.
روحاني سخن نگفت!
روحاني كه پيش از اين، در نامه خود به علي لاريجاني رييس‌مجلس اين سوال را غيرقانوني دانسته و تاكيد كرده بود با اين حال با حضور در مجلس، دست به افشاگري خواهد زد اما جز پاسخ به ابهامات مطرح شده توسط سوال‌كنندگان و تكرار برخي صحبت‌هايي كه در آخرين گفت‌وگوي تلويزيوني‌اش نيز عنوان كرده بود، حرف تازه‌اي نزد. جالب آنكه رييس‌جمهور در همان گفت‌وگوي تلويزيوني هم بار ديگر اعلام كرده بود كه با حضور در مجلس با مردم صحبت خواهد كرد و از دست‌هاي پشت‌پرده‌اي كه منجر به وخامت حال و اوضاع اين روزهاي اقتصاد كشور شده‌اند، سخن خواهد گفت؛ سخناني كه هرگز گفته نشد و نتيجه اين شد كه علاوه بر مخالفانش در فراكسيون نمايندگان ولايي كه مطابق انتظار به او راي منفي دادند، بخشي از اعضاي دو فراكسيون اميد و مستقلين ولايي كه همواره خود را حامي دولت و شخص رييس‌جمهور معرفي كرده‌اند نيز راي مثبت ندهند. البته آمار دقيقي از اينكه چه كسي و از چه فراكسيوني راي مثبت داده و كدام نمايندگان راي منفي داده‌اند، در دست نيست اما جلال ميرزايي در اين رابطه به «اعتماد» گفته است كه نحوه پاسخگويي روحاني، او و اصلاح‌طلبان در فراكسيون اميد را قانع نكرده است. ميرزايي البته هرگز نگفت كه خود نيز به روحاني راي منفي داده اما تاكيد كرد كه چيزي حدود 30 تا 40 درصد اعضاي فراكسيون اميد حاضر به حمايت از رييس‌جمهور نشده‌اند. آنها مي‌گويند روحاني پس از انتخابات اخير رياست‌جمهوري هر روز بيش از پيش از حاميان گفتماني‌اش دور شده و به مطالبات
24 ميليون شهروندي كه به پشتوانه حمايت بزرگان اصلاحات از روحاني به او راي دادند، بي‌توجه بوده است. همزمان جعفرزاده ايمن‌آبادي نايب‌رييس فراكسيون مستقلين ولايي نيز به «اعتماد» گفته است كه فارغ از اعضاي فراكسيون متبوعش، حتي وقتي براي جلب حمايت به سراغ اصلاح‌طلبان و اميدي‌ها مي‌رفته، در بسياري مواقع با گارد بسته آنها روبرو مي‌شده است. در اين ميان اما احمد سالك نماينده اصولگراي اصفهان، محمدحسين فرهنگي نماينده اصولگراي تبريز و همچنين احمد اميرآبادي فراهاني نماينده اصولگراي قم هر سه به «اعتماد» گفتند آنچه موجب اين راي منفي به روحاني شد، نه لزوما توضيحات او در صحن، بلكه عملكرد دولتش در ماه‌هاي اخير بوده است.
... و حالا «وحدت»
نمايندگان مجلس نخستين‌بار در تيرماه سال 96 نخستين طرح سوال از رييس‌جمهور را كليد زدند و حالا پس از
14 ماه بالاخره موفق شدند رييس‌جمهور را براي پاسخگويي به صحن بياورند. مجتبي ذوالنور طراح اصلي اين طرح سوال كه پس از اتمام راي‌گيري همچون بسياري ديگر از نمايندگان اصولگرا قادر به پنهان كردن خوشحالي‌اش نبود و با حضور در اين‌سو و آن‌سوي مجلس هر كه از راه مي‌رسيد را فارغ از آنكه اصولگراست يا نه، در آغوش مي‌فشرد، پيش از اين از تعبير «زورآزمايي» براي توصيف اين طرح سوال استفاده كرده بود و حسينعلي حاجي‌دليگاني ديگر نماينده اصولگراي مجلس نيز همزمان با جمع‌آوري امضا براي استيضاح وزير صنعت، معدن و تجارت در جريان برگزاري جلسه ديروز، در توييتي نوشته بود كه اگر نمايندگان از توضيحات روحاني قانع نشوند، نوبت به استيضاح رييس‌جمهور خواهد رسيد. حسن روحاني اما در اين جلسه بيش از هر چيز از وحدت سخن گفت و نمايندگان مجلس نيز باوجود آنكه راي مثبت ندادند، پس از اتمام جلسه تاكيد كردند كه بايد با همكاري با دولت به جنگ مشكلات اقتصادي رفت.