روزنامه قانون
1397/06/07
حـال زارِ بورس
روز گذشته شاخص کل بازده نقدی و قیمتی بورس تهران، ۳۵۴۰ واحد افت کرد و به رقم ۱۳۶ هزار و ۷۶۵ واحد رسیدشاخص کل هم وزن با ۳۶ واحد رشد، به رقم ۲۱ هزار و ۱۲۷ واحد رسید
ارزش معاملات فرابورس تا رقم ۳۰۵ میلیارد تومان بالا رفت و حجم معاملات عدد ۶۹۱ میلیون سهم و اوراق مالی را دید
شاخص بورس در ماه‌هاي گذشته تحت تاثير بازار سهام نوسانات بسياري به خود ديده است. در روزهاي اخير نيز با وجود افزايش قيمت‌ها تحت تاثير رشد قيمت ارزهاي خارجي اما بسياري از سهم‌ها از جمله فرآورده‌هاي نفتي به شدت با افت قيمت و صف‌هاي فروش طولاني روبه‌رو شدند. از طرفي استيضاح و بركناري وزير اقتصاد و همچنين پاسخ‌هاي روز گذشته رييس جمهور نيز از عواملي بود ند كه اين روزها بر بازار سهام تاثير ويژه‌اي داشتند. افت فزاینده قیمت‌ها در حالی در بازار سهام اتفاق افتاد که در روزهای گذشته صف‌های خرید پایدار در گروه‌های مختلف از جمله پتروشیمی‌ها و فلزات اساسی و نفتی‌ها در بازار سهام تشكيل شده بود.
تغييرات شاخص كل
روز گذشته شاخص کل بازده نقدی و قیمتی بورس اوراق بهادار تهران، ۳۵۴۰ واحد افت کرد و به رقم ۱۳۶هزار و ۷۶۵ واحد رسید، اما در عین حال شاخص کل هم وزن با ۳۶ واحد رشد به رقم ۲۱ هزار و ۱۲۷ واحد رسید. شاخص آزاد شناور نیز ۳۶۰۸ واحد افت کرد و تا رقم ۱۴۵ هزار و ۷۱۵ واحدی پایین آمد. شاخص بازار اول و دوم نیز هر یک به ترتیب ۲۹۱۸ و ۵۳۹۵ واحد افت کردند. نمادهای معاملاتی شرکت‌های پالایش نفت بندرعباس، فولاد مبارکه اصفهان و پالایش نفت اصفهان هر یک به ترتیب ۳۷۰، ۳۵۷ و ۳۰۲ واحد تاثیر کاهنده روی شاخص‌های بازار داشتند اما در عین حال گروه مپنا، سایپا و تایدواتر خاورمیانه هر یک به ترتیب با ۸۸، ۳۶ و ۲۵ واحد تاثیر افزاینده سعی کردند نگذارند شاخص‌های بازار بیش از این افت کند.
ارزش معاملات فرابوس
در گروه فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای روند قیمت‌ها به شدت کاهشی بود، به طوری که صف‌های فروش پایدار برای تعداد زیادی از سهم‌های این گروه به وجود آمد. همچنین در تعداد زیادی از سهم‌های این گروه که بدون محدودیت نوسان باز بودند، شاهد بیش از ۹ درصد کاهش قیمت بودیم. وضعیت قیمت گروه فلزات اساسی نیز عمدتا کاهشی بود و در گروه فرآورده‌های نفتی نیز با کاهش شدید قیمت‌ها و صف‌های فروش مواجه بودیم. اما خودروهایی هر چند در شرایط چندان مساعدی از بابت رشد قیمت نبودند، ولی تقریبا نیمی از آن‌ها توانستند مقداری رشد کنند. ارزش معاملات بورس تهران به رقم حدود ۶۰۰ میلیارد تومان رسید و حجم معاملات به عدد ۲.۱ میلیارد سهم اوراق مالی دست پیدا کرد. آیفکس نیز ۲۸ واحد افت کرد و به رقم ۱۵۵۰ واحدی رسید. ارزش معاملات فرابورس ایران نیز تا رقم ۳۰۵ میلیارد تومان بالا رفت و حجم معاملات عدد ۶۹۱ میلیون سهم و اوراق مالی را دید.
بازار به ظاهر مثبت
در خصوص نوسانات وضعيت بورس و تحليل آن حسين محمودي اصل، استاد دانشگاه و كارشناس بورس به «قانون» مي‌گويد: بورس به عنوان تنها بازاري كه تاثيرش بر تورم منفي است بايد مورد توجه باشد.بورس تنها بازاري است كه هر چقدر نقدينگي جذب كند باعث مي‌شود كه تورم كمتر شود. بقيه بازارها از جمله مسكن، طلا، ارز و سكه معمولا بر نرخ تورم رقمي اضافه و يك هم‌افزايي قيمت‌ها ايجاد مي‌كند. در چنين شرايطي اما بورس به طور مناسبي سر و سامان نگرفته كه يكي از دلايل آن عملكرد بد حقوقي‌ها بوده است. البته شاخص بورس رشد مناسبي داشت اما اين شاخص با توجه به تغييراتي كه در محاسبه شاخص در سال گذشته ديديم، اندكي متفاوت است. ما گاه بازار را منفي مي‌بينيم ولي شاخص به لطف چند نماد كه حجم تاثيرگذاري بالايي در محاسبه شاخص دارند، مثبت ديده مي‌شود؛ در حالي كه در اصل بازار منفي است.
هجوم بورسي‌ها به بازار طلا
محمودي اصل ادامه مي‌دهد: اما در دوره‌هاي گذشته عملكرد بازار، شركت‌ها و بورسي‌ها باعث شده بود كه استقبال نسبت به گذشته كمتر شود. برخي سهامداران خرد از بازار خارج شدند و همين سهامداران اولين مقصدشان بازار طلا است؛ يعني اولين نفراتي كه معمولا در بازار سكه و طلا فعاليت مي‌كنند آن‌هايي هستند كه از بازار سهام خارج مي‌شوندزيرا اين‌ها افرادي هستند كه دما و التهاب و افزايش قيمت‌ها را سريع‌تر حس مي‌كنند. متاسفانه دولت به مديريت مناسب اين فضا نپرداخت و سهامداران متضرر شدند و به بازار ارز و طلا رفتند. دليل عمده آن اين هست كه نظارت مناسبي بر حقوقي‌ها و عملكرد آن‌ها نيست. برخي افراد كه خودشان در شركت‌هاي حقوقي فعاليت مي‌كنند، براساس خريد به كدهاي حقوقي اطرافيان براساس پيش‌بيني و برنامه آينده شركت حقوقي و شخصيت حقوقي سهام خريداري مي‌كنند و پس از آن از گروه حقوقي حمايت كرده و بعد از رسيدن به اهداف قيمتي، حمايت را بي‌خيال مي‌شوند و بعد از مدتي دوباره در قيمت‌هاي پايين‌تر با كدهاي حقيقي وارد مي‌شوند و دوباره اين سناريو تكرار مي‌شود و پول‌هاي بسيار نامشروع و بادآورده‌اي را تصاحب مي‌كنند. در اين حالت سهامداران خرد متضرر مي‌شوند. ما سرمايه و سهامداران خرد را داشتيم ولي اكنون افزايش‌هاي جديد وجود دارد. در هر بازاري اگر موفقيتي حاصل شود معمولا افراد بسياري به آن موفقيت وصل مي‌شود اما وقتي شكستي حاصل شود، همه ارتباط خودشان را تكذيب مي‌كنند. بنابراين در بورس وقتي بازار خوب است هم در اخبار به عنوان گزينه اول مي‌آيد و هم دولت در مورد آن صحبت مي‌كند ولي وقتي بازار منفي است از كسي خبري نيست و اين سهامداران خرد واقعا ضربات سنگيني متحمل مي‌شوند.
لزوم تدوين استراتژي
اين استاد دانشگاه بيان مي‌كند: ملاحظه كرديد در ميان خودروسازان چه افتضاحاتي به بارآوردند. در مجمع سهم را يك ميليارد و 600 ميليون مي‌خرند و 15 درصد قيمت را افزايش مي‌دهند و بعد از مجمع ،شرايط را به امان حقوقي‌ها مي‌گذارند. اين سياست در كنارش كدهاي مختلفي خريداري مي‌شود و خيانت بسيار فاجعه‌باري كه حتما نياز است در مجلس همه نهادهاي نظارتي ورود كنند، به بار مي‌آيد. اما برگرديم به اين موضوع كه ما چطور مي‌توانيم با اين وضعيت اول اينكه ارزيابي كنيم ودوم برايش استراتژي داشته باشيم. اكنون افزايش قيمت‌هاي سهام ناشي از تعديل همه چيز است. وقتي افزايش قيمت صورت مي‌گيرد همه چيز تعديل مي‌شود وقتي قيمت خانه بالا مي‌رود، سكه و دلار نيز افزايش قيمت پيدا مي‌كند. همچنين قيمت كالاها نيز بيشتر مي‌شود و طبيعي است كه قيمت سهم هم بالا برود. به عبارتي افزايش قيمت‌هاي فعلي ناشي از عملكرد شايسته شركت‌ها نيست بلكه ناشي از افزايش نرخ ارز و نرخ تسعير ارز است. بنابراين نبايد اين طور تعبير شود كه وضع شركت‌هاي ما خوب شده است. درواقع قيمت‌ها بر اساس بازارهاي مختلف و موازي تعديل مي‌شوند؛ بنابراين اين فقط خوب نيست. درست است افزايش سودي صورت مي‌گيرد ولي اين افزايش سودها همه ناشي از همان نرخ تسعير ارز است نه اينكه ناشي از افزايش توليد باشد. اين اگر مربوط به افزايش ميزان سود و حجم توليد و افزايش حاشيه سود بود، قابل دفاع بود اما متأسفانه بيشتر اين‌ها ناشي از تعديل نرخ است. افزايش سود از محل تسعير نرخ ارز و تعديل نرخ‌هاست يعني چه؟ اين نشان مي‌دهد كه شركت‌ها هزينه‌هاي‌شان معادل آن چون همه چيز گران شده، گران‌تر مي‌شود و در كل فرآيند خوبي نيست.
راه نجات
اين كارشناس بورس مي‌افزايد: راه نجات اقتصاد ما توليد است. ضربان توليد هم در بورس پيدا مي‌شود و نياز است كه به اين بازار حتما توجه معقول و شايسته‌اي شود. شرايط بازار بورس در حال حاضر به اين مي‌ماند كه به طور مثال الان وزير راه بگويد كه ديديد مسكن چقدر رشد كرد! در حالي كه اين رشد به طور قطع به زيان توليد و مردم است. شرايط در بازار سرمايه نيز به همين شكل است. در چنين شرايطي به نظر مي‌رسد بازار بورس از جمله بازارهايي بوده كه در آشفتگي‌ها و نوسانات اقتصاد كشور در روزهاي گذشته تا حد زيادي به حال خود رها شده است. به گفته كارشناسان بورس، آنچه بيش از هر چيزي ضربات مهلكي به اين بازار و سهامداران خرد وارد مي‌كند، موضوع شاخص‌سازي‌ها توسط سهامداران كلاني است كه نبض اين بازار را در دست دارند. با تمام اين اوصاف اما از آنجايي كه بازار سرمايه به عنوان آينه تمام نماي اقتصاد يك كشور شناخته مي‌شود، ضرورت ورود مسئولان به اين بازار و رسيدگي به وضعيت آن و جلوگيري از تخلفات دراين بازار به شدت احساس مي‌شود؛ بازاري كه اين روزها اوضاعي بسيار نابسامان و در كل حال نزاري را تجربه مي‌كند.
