در سمینار «اقتصاد و سرمایه‌گذاری در گردشگری» مطرح شد

نخستین نمایشگاه بین‌المللی «اقتصاد و سرمایه‌گذاری در گردشگری» در محل دائمی نمایشگاه‌های بزرگ بازار بزرگ ایران در حال برگزاری است و در قالب آن علاوه بر حضور و فعالیت غرفه‌های مرتبط با صنعت گردشگری، کارگاه‌ها و سمینارهای تخصصی نیز برگزار می‌شود ‌.
در این راستا سمینار تخصصی «سیاست‌های توسعه‌ای سفر و گردشگری با رویکرد شهر گردشگر» توسط مرکز گردشگری علمی-فرهنگی دانشجویان ایران (وابسته به جهاد دانشگاهی) با همکاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و حضور دکتر غلامحیدر ابراهیم‌ بای‌سلامی (استاد دانشگاه و عضو شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری)، دکتر زهرا سعیدی مبارکه(نماینده و سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی) و دکتر حمید هاشمی (استاد دانشگاه و معاون سابق پژوهش و فناوری سازمان جهاد دانشگاهی تهران) و جمعی از دانش‌پژوهان حوزه گردشگری برگزار شد‌.
رحیم یعقوب‌زاده، رییس مرکز گردشگری علمی- فرهنگی دانشجویان ایران در این سمینار با اشاره به برنامه‌ها و اهداف مرکز برای ارتقا و توسعه این صنعت در حوزه دانشگاهی گفت: گفت‌وگو در خصوص موضوعات خاص و ویژه مربوط به گردشگری با حضور اساتید، دانشجویان و صاحب‌نظران به منظور ارائه راهبردهای کاربردی در این حوزه امری ضروری است و از این رو در مرکز گردشگری علمی – فرهنگی دانشجویان ایران، تلاش می‌شود با برپایی سمینارهای تخصصی در این حوزه، تاثیرات متغیرهای مستقل چهارگانه «اقتصاد»، «فرهنگ»، «امنیت» و «سیاست» بر حوزه گردشگری به صورت موردی و مساله‌محورانه به بحث گذاشته شود و نتایج و مباحث هر یک از نشست‌ها به صورت گزارش مستقل به اطلاع مدیران و مسوولان و نیز علاقه‌مندان برسد‌.
باید گردشگری را محور توسعه قرار دهیم


حمید هاشمی، معاون سابق پژوهش و فناوری سازمان جهاد دانشگاهی نیز در این سمینار با بیان اینکه مشکل اصلی ما این است که نتوانستیم بین سه الگوی اسلامی، ملی و علمی جهانی برای توسعه گردشگری اتحاد برقرار کنیم، عنوان کرد: در صورت وحدت این محورها، این مساله و مسائل بعدی به صورت سلسله‌وار حل می‌شوند‌.
او افزود: برای گردشگری نیازمند الگوهای مشخصی هستیم‌. زمانی امنیت را الگوی توسعه قرار دادیم و خوشبختانه به جایگاه خوبی در امنیت رسیدیم‌. زمانی آموزش و پرورش، زمانی نیروی انسانی، زمانی کشاورزی و الان نیازمند این هستیم که گردشگری را محور توسعه قرار دهیم. بر همین اساس در سیاست‌های کلی باید حوزه گردشگری مورد توجه قرار گیرد‌.
هاشمی ادامه داد: حفظ محیط‌زیست در نگاه شهر گردشگر باید مورد توجه قرار گیرد‌. اگر بخواهیم اقتصاد را در بالاترین حد خود در نظر بگیریم، باید بخشی از منافع آن در محیط‌زیست سرمایه‌گذاری شود‌. در گردشگری هم همین طور است‌.
او در عین حال گفت: در گردشگری باید مشارکت اجتماعی صورت گیرد‌. خوشبختانه صنعت گردشگری تنها صنعتی است که تمامی مردم را در سنین، قومیت‌ها و جنس‌های مختلف در نظر گرفته و حتی تمایز فرهنگی و قومیتی خود تبدیل به جاذبه‌ای برای گردشگری شده است‌.
هاشمی تاکید کرد: سواد گردشگری و نشر آن در تمام سطوح جامعه یکی از سطوحی است که باید مورد تاکید قرار گیرد‌.
او یادآور شد: در عصر جدید افراد می‌خواهند فضای جدیدی را تجربه کنند‌. گردشگری این فرصت را به آنها می‌دهد، حتی در شکل جدید گردشگری، عاملی برای تحول انسان‌ها محسوب می‌شود، مانند آنچه امروز در گردشگری مذهبی و زیارتی مسلمانان در سفر حج وجود دارد‌.
معاون سابق پژوهش و فناوری سازمان جهاد دانشگاهی تهران تاکید کرد: رویکرد نهایی در گردشگری این است که فرد را به ابدیت و طول تاریخ وصل کند‌. از سوی دیگر گردشگری را به توسعه پایدار پیوند دهد‌. خلاقیت و نوآوری، بخش دیگری از گردشگری است و یکی از ویژگی‌های آن این است که تمامی مردم نبوغ و خلاقیت داشته باشند و در جذب گردشگر کمک کنند‌.
هنوز آدرس‌های مهم گردشگری مشخص نیست
دکتر غلام حیدر ابراهیم بای سلامی، عضو شورای عالی میراث و گردشگری کشور نیز با بیان اینکه تاکنون راهبردی برای گردشگری نداشته‌ایم، اظهار کرد: هنوز آدرس‌های مهم گردشگری در ایران مشخص نیستند‌. گردشگری پزشکی، فرهنگی، طبیعت‌گردی، گل، غذا و کودک وجود دارد که فاقد انسجام بوده و عملا هیچ بهره‌ای از آن نمی‌بریم‌.
او افزود: وقتی راهبرد نداشته باشیم، نه سرمایه‌گذار ایرانی و نه خارجی هیچ یک سرمایه‌گذاری نخواهند کرد و عملا توسعه‌ای نیز صورت نمی‌گیرد‌. حال باید پرسید چه کسانی باید سرمایه‌گذاری کنند؟ متاسفانه تیم اقتصادی دولت به این صنعت به عنوان صنعت اقتصادی نگاه نکرده و آن را فرهنگی در نظر می‌گیرد‌. دولت باید آن را اقتصادی دیده و فرابخشی در نظر گیرد و همزمان ۲۰ نهاد و دستگاه را در آن فعال کند‌.
ابراهیم بای سلامی با بیان اینکه در برنامه ششم توسعه حتی یک جمله در مورد گردشگری عنوان نشده بود، گفت: خوشبختانه مجلس و فراکسیون گردشگری به این موضوع پرداخته و طی جلسات مختلفی در ماده ۹۹ و ۱۰۰، گردشگری را لحاظ کرده و دولت را مجبور کردند سند راهبردی گردشگری را تدوین کند‌. اما هنوز هیچ عمل اجرایی از سوی دولت برای راه‌اندازی این سند دیده نشده است‌.
این استاد دانشگاه ادامه داد: استراتژی آینده باید برنامه‌ریزی متقنی باشد تا بتواند راهبردها را اعلام کند‌. کاملا مشخص است تیم اقتصادی دولت برای این موضوع راهبرد مناسب ندارد و در برنامه‌ریزی‌ها و بودجه، آن را در نظر نمی‌گیرد‌. با این وضع تکلیف سایر دستگاه‌ها مشخص است‌.
جای خالی کمیسیون گردشگری در مجلس
نماینده سابق مجلس یادآور شد: برای اصلاح ساختار گردشگری نیاز به گفتمان سیاسی، برنامه‌ریزی اداری و اقتصادی است، همان گونه که نفت، اقتصاد و بهداشت کمیسیون دارند باید گردشگری در مجلس کمیسیون داشته باشد تا بتوان برای آن برنامه‌ریزی کرد و بودجه اختصاص داد‌.
او گفت: در قانونی که مجلس شورای اسلامی در سال ۸۲ در نظر گرفت، سه تکلیف صنایع دستی، گردشگری و میراث فرهنگی را به یک سازمان داد و نتیجه آن این بود که یک ارتقای سیاسی برای سیاستگذاری و برنامه‌ریزی انجام شد، اما بعدها تنش‌هایی بین این سه حوزه به وجود آمد‌. خوشبختانه مجلس کنونی تصمیم گرفته است این سه حوزه را تبدیل به یک وزارتخانه کند، اما دولت برخورد خوبی با این قضیه ندارد‌. امیدواریم مجلس این طرح را تصویب و شورای نگهبان آن را تایید کند‌.
گردشگری؛ بهترین پاسخ برای ابرچالش اشتغال
عضو شورای عالی گردشگری عنوان کرد: در موضوع اشتغال که ابرچالش کشور ما محسوب می‌شود، گردشگری بهترین پاسخ است، چرا که هر هشتاد هزار دلار سرمایه‌گذاری، حدود ۴۱ نفر را مشغول به کار می‌کند. این در حالی است که در صنایع دیگر مانند صنعت فولاد و آهن این میزان سرمایه‌گذاری حدود۲۰ نفر را به کار می‌گیرد‌. ما هیچ راهی نداریم جز اینکه برای اشتغال از گردشگری استفاده کنیم‌. ابراهیم بای سلامی تاکید کرد: سالانه پنج میلیون گردشگر وارد ایران می‌شوند‌. از این پنج میلیون نفر تنها حدود ۳۰۰ هزار نفر آنها ارزآوری دارند و چهار میلیون نفر آنها افراد فقیر کشورهای همسایه هستند‌. در بسیاری از کشورها تعداد گردشگر اهمیت ندارد، بلکه بهره اقتصادی از این گردشگران مهم است و باید در برنامه‌ریزی‌های خود، این مساله را در نظر بگیریم‌. او یادآور شد: در بسیاری از کشورها که کمبود آب وجود دارد، توسعه گردشگری موجب شده از آب کمتر استفاده کنند‌. میزان مصرف آب در کشور اسپانیا که میزان ورود گردشگر از میزان جمعیت آن بیشتر است، این مورد جواب داده و در کشاورزی آب کمتری مصرف شده است‌.
او افزود: دولت اگر در جذب سرمایه‌های سرگردان مانند سکه، دلار و مسکن برای حوزه گردشگری استفاده می‌کرد، امروز توسعه بسیار خوبی در حوزه گردشگری داشته و زمینه مشارکت ملی را برای آن فراهم می‌کردیم‌.
آینده اقتصاد جهان بر عهده گردشگری است
در این سمینار همچنین زهرا سعیدی مبارکه، نماینده و سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه آینده اقتصاد جهان بر عهده گردشگری است، اظهار کرد: شرایط خاص سیاسی و اقتصادی ایران که هر روز تحریم‌های جدیدی در برابر ملت ایران می‌گذارند، ایجاب می‌کند به فکر راه چاره بوده و یکی از این راه‌ها، تکیه بر ظرفیت‌های بومی و اقتصاد مقاومتی و از آن جمله گردشگری است‌.
سعیدی گفت: ما در مجلس شورای اسلامی به دنبال این هستیم که گردشگری را تبدیل به وزارتخانه کنیم تا بتوانیم ضمن برنامه‌ریزی و نظارت بر عملکرد آن، از مسوولان آن مطالبه‌گری و سوال کنیم‌.
نایب‌رییس فراکسیون جوانان مجلس شورای اسلامی ادامه داد: باید بتوانیم بعد نرم‌افزاری و تفکر شهری را در مجلس و دولت پیاده کنیم تا بتوانیم از ظرفیت‌های گردشگری نهایت استفاده را بکنیم‌. اگر نگاهی به کشورهای همسایه بیندازیم، می‌بینیم این کشورها درصد بسیاری از درآمد خود را از گردشگری به دست می‌آورند و ما نیز باید ببینیم در کجا توانمند هستیم و آن را گسترش دهیم و واقعیت این است که در یکسری جاها توانمند هستیم و در جاهای دیگر هنوز توانمندی لازم را نداریم‌. در هر دو جا باید برنامه خاص خود را داشته باشیم و بخش‌های توانمند را توسعه دهیم و در نقاط دیگر سرمایه‌گذاری لازم انجام شود‌. او در ادامه به عملکرد مجلس در مورد گردشگری پرداخت و عنوان کرد: تعیین تکلیف بناهای تحت تکفل، روستاهای توریستی و توسعه آنها، تعیین رابطه نهادهای مختلف در زمینه گردشگری و شفافیت درآمد در حوزه‌های گردشگری بود که این مساله اخیر در برنامه ششم توسعه مورد تاکید قرار گرفت‌.
به نقل از روابط‌عمومی مرکز گردشگری علمی-فرهنگی دانشجویان ایران(ISTTA)، سعیدی با بیان اینکه اگر بخواهیم به یک نتیجه خوب برسیم باید از پشتوانه مردمی برخوردار باشیم عنوان کرد: به هر حال اگر اشتغال و ارزآوری را بخواهیم، گردشگری حرف اول را می‌زند و به راحتی می‌توانیم گردشگری در حیطه سلامت را به یک فرصت مناسب تبدیل کنیم‌. مجلس شورای اسلامی به دنبال رفع موانع در این حوزه بوده و در حال بسترسازی است‌. ما باید بتوانیم سهم‌های مهمی را در حوزه گردشگری داشته باشیم تا بتوانیم به رفاه و توسعه شهری برسیم‌.