نقال هزار داستان با دو تار خراسانی

 «محمد رحمانیان»، در شمارِ مولفان عرصه تئاتر معاصر شناخته می‌شود. او 37سال ا‌ست موج مخاطبان را با آثارش به سالن‌های نمایش می‌کشاند و البته هر بار هم کاری متفاوت را برای آن‌ها به صحنه می‌برد. از شنبه این هفته، او و تیم تئاتری‌اش با اثری تحت عنوان «چند مسافر»، مهمان مشهدی‌ها شده‌اند. حضور این چهره نامدار به موازات اجرای چند نمایش خوب دیگر در مشهد، شهریور خوشی را برای تئاتر‌دوستان رقم زده‌ و نوید اتفاقات خوب دیگری در این عرصه هنری است.  سراغ این کارگردان و نویسنده توانمند تئاتر کشورمان رفتیم و از او درباره کیفیت اجرا، آن هم 880کیلومتر دورتر از پایتخت پرسیدیم. «چند مسافر»؛ روایتی از «انسان معاصر، مذهب و اسطوره» رحمانیان همان ابتدای صحبت مان، از انگیزه‌ اجرای این اثر در مشهد می‌گوید: راستش را بخواهید، این نمایش را برای مشهد و به نیت این شهر نوشتم، آن هم در آذر 1385. حتی یک اجرا هم در جشنواره تئاتر رضوی داشتیم اما بعد دیگر به صحنه نرفت تا یک ماه پیش که آن را در تهران اجرا کردیم.او این نمایش و روایت اش را در امتداد آثار پیشین خود می‌داند که به موضوع «انسان معاصر، مذهب و اسطوره» می‌پردازند و می‌گوید: چند نمایش دیگر را هم با همین مضمون نوشتم و اجرا کردم؛ از جمله «پل»، «اسب‌ها»، «عَشقه» و «روز حسین(ع)». شماری از نمایش‌نامه‌هایی که در سال‌های اخیر نوشته‌ و روی صحنه برده‌ام، از همین منظر به مذهب می‌پردازند. در واقع به مفاهیمی همچون مذهب و ایمان، در مقام یک «نیاز» نگاه کرده‌ام و این که آیا انسان قرن 21 با مردمانی که مثلا در قرن 16 می‌زیسته‌اند، در میزان وابستگی‌ به این نیاز تفاوت‌ داشته‌اند یا نه؟ این پرسشی است که من در سال‌های اخیر و در عمده نمایش نامه‌هایی که نوشته‌ام به آن پرداخته ام. این هنرمند تاکید می‌کند: همیشه دوست داشتم مجالی برای اجرای این نمایش نامه دست بدهد و بیشتر از آن مشتاق بودم که این اثر را در مشهد به صحنه ببرم چرا که زادگاه این اثر همین شهر است. سال 85 برای نگارش این نمایش نامه یک ماه در مشهد زندگی کردم، روایت‌های آدم‌های این شهر و زائرانش را دنبال و درباره آن‌ها تحقیق کردم تا برسم به آن زبانی که روایتگر چنین قصه‌ای باشد. حالا هم بسیار خوشحالم که بالاخره این اتفاق در مشهد رخ داد چون این شهر به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین  پایگاه‌های تئاتر کشورمان شناخته می‌شود. اصلا همین سالن معروف به هلال احمر که کار در آن اجرا می‌شود، 90سال قدمت دارد و هویت این هنر را در شهر حکایت می‌کند. یعنی سال‌ها پیش‌ تئاتر آن‌قدر در مشهد مشتاق داشته که سالنی به این ابعاد، احداث شده است. رحمانیان اجرای موفق نمایش «ترانه‌های قدیمی» در سال 93 و در مشهد را بهانه‌ای می‌داند که او را ترغیب به تکرار این تجربه کرده است. این کارگردان تئاتر تاکید می‌کند: از قضا تجربه اجرای نمایش در شهرستان‌ها برای من، به مراتب بهتر بوده و در مقایسه با تهران گرفتاری‌های کمتری را تجربه کرده‌ام. این میزان همدلی و همکاری که در شهرستان‌های مختلف نظیر مشهد، شیراز، رشت و... برای اجرای یک تئاتر دیده‌ام، به نوعی جالب و عجیب است. اشتیاق تماشاگران، تشویق‌های آن‌ها در طول نمایش، حضور پرشور و پرشمارشان در سالن تئاتر و استقبال‌های گرم‌شان در پشت صحنه، اتفاقات خوبی هستند که رحمانیان از آن‌ها به عنوان تجربه ‌اولین شب اجرای «چند مسافر» در مشهد یاد می‌کند.    تجربه  خوب و البته دشوار کار با خوانندگان درتئاتر رحمانیان از آن دست کارگردان‌هایی است که در آثار تئاترش، رگه‌هایی از سینما را هم می‌شود دید. خودش در این خصوص می‌گوید: سینما زاده تکنیک‌های تئاتر است. در واقع آن چه ما در سینما داریم، بازگردان شده فنی و دو بعدی از تصاویر سه بعدی تئاتر هستند. بنابراین این دو حوزه را غریبه نمی‌دانم. تجربه آن در تئاترهای قدیمی و مدرن جهان نیز وجود دارد و به بیان بهتر ظرفیتی هنری است که نباید خود را از آن دور کنیم. حضور خواننده‌ای چون «رضا یزدانی» بر صحنه تئاتری که رحمانیان آن را نویسندگی و کارگردانی کرده، یکی از جنبه‌های جذاب تئاتر «چند مسافر» است. البته این اتفاق تازه‌ای برای وی نیست و پیش از این خوانندگان و گروه‌های موسیقی مختلفی برای دیگر آثارش، با وی همکاری داشته‌اند. این نمایش‌نویس و کارگردان تئاتر در این باره بیان می‌کند: این یک سنت تئاتری قدیمی است و «موسیقی- نمایش» میراث اولین تئاترهایی است که در جهان اجرا شده از مصر بگیرید تا یونان و روم. در نمایش‌های قدیمی ایرانی هم این تجربه وجود داشته است و من تلاش کرده‌ام به آن نگاهی تازه‌تر داشته باشم. او البته اجرای همزمان تئاتر به موازات موسیقی را دشوار می‌داند و می‌گوید: تیم موسیقی طبیعتا مشکلات خودش را روی صحنه دارد و عملا زبان مشترکی هم در این حوزه نداریم اما به هر صورت با هر کدام از خوانندگان و تیم‌های موسیقی که کار کرده‌ام، نتیجه مطلوب بوده است. «رضا یزدانی» خواننده‌ای حرفه‌ای است که تا امروز چندین کار را باهم به صحنه برده ایم و در مجموع همکاری جذابی بوده است البته اذعان می‌کنم که کار دشواری را انجام دادیم. رحمانیان برایمان می‌گوید که پیشنهادهای متعددی برای تمدید نمایش «چند مسافر» دریافت کرده اما با توجه به تقویم کاری بازیگران و خواننده این اثر، فعلا امکان این اتفاق وجود ندارد. حرف پایانی این هنرمند، ابراز خرسندی از حضور خود و تیم تئاترش در مشهد است و ادامه می‌دهد: باور دارم، مشهد به میزان هنرمندانی که به سینما و تئاتر کشور هدیه داده،   برای پذیرایی از اجراهای مختلف و تولید آثار ارزشمند در این عرصه‌ها ظرفیت دارد. امیدوارم تئاتر مشهد همچنان با همان انرژی همیشگی خود، در عرصه‌های مختلف بدرخشد. نمایش «چند مسافر» رحمانیان با بازی مهتاب نصیرپور(همسر رحمانیان)،  علی عمرانی، افشین هاشمی و جمعی دیگر از هنرمندان امشب و فردا نیز در سالن هلال احمر مشهد روی صحنه می‌رود و تهیه بلیت آن از سایت mashhadgisheh.com   امکان پذیر است.