«ابتکار» از تلاش مجلس برای ممانعت از دست به دست شدن پست‌های اجرایی بین پابه سن گذاشتگان گزارش می‌دهد

قانونی برای جوانگرایی و گردش نخبگان
معصومه معظمی
نزدیک به چهل سال است که نسل‌های اول و دوم انقلاب و کسانی که در روی کارآمدن جمهوری اسلامی تا حدی سهم و نقش داشته‌اند، پست‌های اجرایی کشور را اشغال کرده‌ و از میزی به میز دیگر منتقل می‌شوند و مدیریت کلان کشور را در دست دارند. بدون اینکه حتی کوچکترین گردش نخبگان در سیستم مدیریتی کشور رخ دهد، مسئولیت‌ها بین این افراد که حالا دیگر سن و سالی دارند و حتی از سن بازنشستگی بسیاری از آنها گذشته است، دست به دست می‌شود. حتی برخی از آنها حاضر نیستند برای گرفتن مسئولیت جدید پست قبلی خود را رها کنند و به ابوالمشاغل معروفند و چقدر تعداد این ابوالمشاغل‌ها در حال ازدیاد است! از طرفی نیروهای جوان و متخصص و تحصیل کرده‌ای هم هستند که در این آشفته بازار حتی رویای پست‌های اجرایی را در سر نمی‌پرورانند چرا که با بازگشت به کار دوباره نیروهای بازنشسته، حتی امکان عرض اندام ندارند. ایرادی جدی که سال‌ها مورد انتقاد بود تا اینکه بالاخره برای اولین بار قانون«ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان» در جلسه علنی ۲۰اردیبهشت سال ۱۳۹۵ مجلس به تصویب رسید.
گفتنی است قانون فوق ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۵ به تایید شورای نگهبان رسید و بالاخره تلاش شد به واسطه این قانون راه برای اشتغال جوانان هموار شود. ولی به دلیل تبصره‌ها و استثناهای زیادی که داشت؛ عملا این قانون از کارافتاده و بی خاصیت شد؛ تا اینکه باز نمایندگان در جلسه علنی ۲ مرداد ۱۳۹۷ طرح اصلاح قانون ممنوعیت به کارگیری بازنشستگان را با اصلاحاتی به تصویب رسانده و دایره بکارگیری بی‌ضابطه بازنشستگان در دستگاه‏های اجرایی را محدود کردند. پس از آن مصوبه مجلس برای تایید به شورای نگهبان رفت و اخیرا عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان از تایید کلیات این قانون خبر داد و گفت که ایرادی هم به آن وارد است و به همین دلیل آن را به مجلس ارجاع داده‌اند.


ارجاع قانون منع به کارگیری بازنشستگان به مجلس به منظور تامین نظر شورای نگهبان
بنابراین شورای نگهبان در این باره نامه‌ای به علی لاریجانی، رئیس مجلس نوشت و تاکید کرد: «مصوبه از این جهت که مشخص نیست آیا اختیارات فرماندهی معظم کل قوا را محدود به دستگاه متبوع می‌کند یا خیر و نیز از این جهت که رابطه آن با اجازات خاصه مقام معظم رهبری مدظله العالی روشن نیست، ابهام دارد.» پس از آن مصوبه مجلس به منظور تامین نظر شورای نگهبان توسط رئیس مجلس به کمیسیون اجتماعی ارجاع شد. این کمیسیون هم طبق اظهارات محمدبادامچی، نایب رئیس کمیسیون اجتماعی پس از بررسی، ایرادات را رفع کرده است. او در این باره اظهار کرد که برای رفع ایرادات شورای نگهبان درباره این قانون، مقرر شد به کارگیری مجدد بازنشستگان نیروهای مسلح منوط به کسب اجازه از رهبری باشد. نایب رئیس کمیسیون اجتماعی همچنین تاکید کرد:‌ «طبق این اصلاحیه به کارگیری بازنشستگان در وزارت اطلاعات تا سقف یک درصد از مجموع نیروهای شاغل رسمی این وزارتخانه در هر رده مدیریتی صرفاً در وزارتخانه مذکور مجاز است. همچنین طبق این اصلاح در بردارندگان اجازات خاصه مقام معظم رهبری، جانبازان بالای پنجاه درصد، آزادگان بالای سه سال اسارت و فرزندان شهداء از شمول این قانون مستثنی هستند.»
استثنا آفت جان قانون است
این در حالی است که محمدجواد فتحی، نماینده مردم تهران در مجلس معتقد است استثنا در قانون معنا ندارد و آفت قانون است. او در انتقاد از استثناهای قائل شده برای برخی موارد در قانون فوق به «ابتکار» گفت: «چه دلیلی دارد که ایثارگران بالای 50 درصد را ازاین قانون استثنا کنیم در حالی که ایثارگران با این درصد بالای جانبازی استحقاق این را دارند که بیشتر استراحت کنند نه اینکه بعد از سن بازنشستگی باز هم کار کنند.» قاسم میرزایی نیکو، عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور هم با اشاره به ایراد شورای نگهبان درباره استثنا کردن نیروهای نظامی که زیر نظر رهبری هستند، به «ابتکار» گفت: « استثناهای مدنظر شورای نگهبان درباره این است که وظایف رهبری و کارهایی که می‌تواند انجام دهد، روشن شود. ما هم قبلا گفته بودیم که رهبری در انتصابها دستشان باز است و به عنوان فرمانده کل قوا اختیاراتی دارند.»نماینده مردم دماوند در مجلس افزود: « ایراد شورای نگهبان همچنین در این باره بود که امور مربوط به نیروهای مسلح را به ستاد نیروهای کل قوا بسپاریم و این مورد را هم از استثناها به حساب آورده است.»
نیروهای نظامی بعد از بازنشستگی در سازمان خود به کارگرفته می‌شوند
عبدالرضا هاشم زایی، دیگر عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور و نماینده مردم تهران در مجلس هم در این باره به «ابتکار» گفت: «ما با این مورد استثنای شورای نگهبان مشکلی نداریم چون گفته شده که در جای خودشان به کارگیری شوند و اگر پس از بازنشستگی نخواهند معاون یک وزارت‌خانه اقتصادی یا جای دیگری شوند از نظر ما ایرادی ندارد.»
بجز پست‌های انتخابی نباید استثنایی قائل شد
ولی فتحی همچنان با وجود استثناها در این باره مخالف است و تاکید دارد: «به نظرم به غیر از پست‌های انتخابی توسط مردم، هیچ استثنایی نباید وجود داشته باشد. ملت ما مردم بالنده و در حال پیشرفتی هستند و جوانانمان هرلحظه در حال علم اندوزی هستند و می‌توانند جایگزین های خوبی برای مدیران فعلی باشند.» این نماینده اصلاح‌طلب و حقوق‌خوانده مردم تهران در مجلس دهم با تاکید بر اینکه قانون منع به کارگیری بازنشستگان قانون خوب و قابل دفاعی است، تاکید کرد: «باید فرصت لازم را برای جوانان فراهم کنیم. همین افرادی که امروز از کرسی‌های مدیریتی خود دست برنمی دارند و بعد از 40 یا 50 سال کار اجرایی به این پست‌ها چسبیده‌اند، خودشان زمانی که این پست‌ها را گرفتند جوانان خامی بودند که هیچ علم و تجربه‌ای برای پستی که اشتغال کرده‌اند، نداشتند و بالاخره در طول زمان تجربه کسب کردند و توانستند این‌همه سال کار کنند.»
ابهام‌زدایی از وضعیت شهردار تهران با استفساریه
موضوعی که درباره قانون منع به کارگیری بازنشستگان بیش از سایر موارد در رسانه‌ها سوال ایجاد کرده است وضعیت افشانی شهردار تهران است که در سن بازنشستگی قرار دارد و چون خود را بازخرید کرده است سوال‌ها و ابهام‌هایی درباره او مطرح است. هاشم‌زایی در پاسخ به «ابتکار» درباره وضعیت شهردار تهران گفت: «شهردار تهران بازنشسته نیست بلکه بازخرید شده است و اگر موضوع او ابهام داشته باشد در این باره از مجلس سوال می‌شود که آیا این قانون شامل حال بازخریدها هم می شود یا نه و در این باره استفساریه داده می‌شود.» میرزایی نیکو هم در این باره به «ابتکار» گفت: « مصوبه‌ای در کمیسیون شوراها دراین باره که شهردار تهران همتراز وزرا باشد و این استثنا شامل حال او هم بشود به تصویب نرسیده است.
ولی باید محاسبه شود علاوه بر 35 سال خدمت افشانی و درصد جانبازی و ایثارگری که دارد و اینکه خود را بازخرید کرده است، باید بررسی شود این قانون شامل او هم می‌شود یا نه که در این باره در قالب استفساریه از مجلس سوال می‌شود و مجلس پاسخ می‌دهد.» بنابراین نمایندگان گفت‌وگو کننده با «ابتکار» بر این عقیده‌اند که اگر قانون منع به کارگیری بازنشستگان برای مدیریت‌های کلان نظام شامل حال بازنشستگان و بازخرید شده‌ها بشود، بهتر است چرا که فضا را برای به کارگیری جوانان باز می‌کند.