روزنامه آفتاب یزد
1397/05/29
تلاش مجدد برای احیای پایتخت
آفتاب یزد-گروه اجتماعی: طرح تشکیل دوچرخه‌های شهری از نظر بسیاری از مسئولان ترافیکی و محیط زیستی به عنوان یکی از راه‌های موثر در کاهش استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی‌و خصوصی شهری محسوب شده و اجرای این طرح را گامی‌در جهت رسیدن به شهری عاری از ترافیک و آلودگی هوا می‌دانند. در بسیاری از کشورهای دنیا نیز اقداماتی در جهت ترویج فرهنگ دوچرخه‌سواری، قوانین استفاده از آن و ایجاد بسترهای لازم برای تسهیل تردد این دوچرخه‌ها در سطح شهر انجام شده است. کشورهایی مانند آلمان، ژاپن، هلند و سوئد نیز از پیشگامان در طراحی پارکینگ‌های مناسب و خلاقانه دوچرخه‌ها در سطح شهر هستند. در ایران نیز به تدریج شاهد جایگزینی دوچرخه به جای آلاینده‌زاهایی چون اتومبیل‌ها بوده‌ایم، چنانچه نمونه‌های موفقی نیز در جزیره کیش و شهر اصفهان سال‌ها در حال اجرا شدن است و با استقبال زیاد مردم آن مناطق روبه‌رو شده است. از این رو از آنجا که چند سالی است پرونده تهران به عنوان آلوده‌ترین شهر ایران روی میز مسئولان کشوری و شهری قرار گرفته، این مسئولان با ارائه راه حل‌هایی چون ترویج استفاده از دوچرخه سواری شهروندان کمر همت به کاهش حجم تردد خودروهای سبک و سنگین در پایتخت بسته‌اند. اما تاکنون چنین پروژه‌هایی به دلایل متعدد با شکست مواجه شده و به سرانجام نرسیده است. یکی از زیرساخت‌های مهم برای ترویج فرهنگ استفاده از دوچرخه توسط شهروندان، ایجاد مسیرهای مختص دوچرخه سواری است که در تهران کمبود آن به شدت احساس میشود و خود عاملی بزرگ برای به نتیجه نرسیدن این طرح‌ها است. چراکه معابر پایتخت در طول شبانه‌روز شاهد حجم بالای وسایل حمل و نقل عمومی‌و شخصی بوده و حتی پیاده‌روهای آن نیز در سیطره انبوه موتورسوارانی است که برای بالا بردن سرعت در رسیدن به مقصد و فرار از چراغ‌قرمز چهار راه‌ها و ترافیک اتومبیل و اتوبوس‌ها این پیاده‌رو‌ها را به عنوان مسیر میان‌بر خود مورد استفاده قرار می‌دهند. پس با این شرایط عملا مسیری برای تردد دوچرخه‌سواران در سطح شهر وجود نداشته و باعث میشود این افراد پس از مدتی عطای دوچرخه‌سواری را به لقایش بخشیده و دوباره وسایل حمل و نقل عمومی‌و شخصی را برگزینند و علاوه بر بالا بردن آلودگی هوا و هزینه‌های شهرداری در تامین وسایل حمل و نقل عمومی، خسارت سنگینی هم از قِبَل دوچرخه‌هایی که عملا بدون استفاده می‌مانند بر دوش تامین کننده‌های آن برجا بگذارند. همچنین در کنار شلوغی و نبود پیست دوچرخه‌سواری در تهران پستی‌ها و بلندی‌های این شهر نیز حکایتی است دیگر که شهروندان را در استفاده از دوچرخه دچار مشکل می‌کند. حالا پس از چندین بار که طرح‌های دوچرخه‌سواری در پایتخت به اشکال گوناگون اجرا و با شکست مواجه شده، استارت طرحی با عنوان دوچرخه‌های هوشمند اشتراکی در پایتخت سر و صدای زیادی در بین کارشناسان ترافیکی ایجاد کرده است. برخی در مقام مخالفت با این طرح به پا خاسته و با اشاره به طرحی که پیشتر توسط معاونت قبلی شهرداری تهران اجرا شده معتقدند که نتیجه مطلوبی جهت کاهش ترافیک و آلودگی هوا نداشته و محکوم به شکست خواهد بود زیرا حتی راه رفتن در خیابان‌های تهران خطرناک و به دلیل آلودگی هوا مضر خواهد بود چه رسد به دوچرخه‌سواری؛ همچنین در طرح گذشته دوچرخه‌سواری، به سرقت رفتن تعداد زیادی از دوچرخه‌ها خسارت بالایی را به بار آورد. پس اگر همه جنبه‌های این اقدام در نظر گرفته نشود احتمال به تاریخ پیوستن این طرح برای همیشه نیز بالا می‌رود.البته در طرح جدید اختصاص بیمه به شهروندانی که خواهان استفاده از این نوع دوچرخه‌ها هستند و برخی ویژگی‌های آن چون نصب جی‌پی‌اس در بدنه آن و پایین آمدن احتمال دزدی آنها و نامحدود بودن پارک و استفاده از دوچرخه‌های جدید نیز مثبت بوده و امیدواری نسبت به، به نتیجه رسیدن آن را اندکی بالا می‌برد.
ویژگی‌های دوچرخه هوشمند اشتراکی
قاسمی، مجری طرح دوچرخه‌های هوشمند اشتراکی با اشاره به ویژگی‌های دوچرخه‌های اشتراکی هوشمند گفته است: «لاستیک این دوچرخه‌ها با تکنولوژی‌های خاص ایجاد شده به گونه‌ای که پنچر نمی‌شود و این دوچرخه دیسکی است و به همین دلیل امکان پاره‌شدن زنجیر چرخ وجود ندارد.» این مجری طرح دوچرخه‌های هوشمند اشتراکی با بیان اینکه این دوچرخه‌ها دارای قفل هوشمند هستند و در بدنه آن دو جی پی اس نصب شده است، گفت: «به همین دلیل امکان رصد مداوم این دوچرخه‌ها وجود دارد و اتاق کنترلی پیش‌بینی شده که از طریق جی پی اس دوچرخه‌ها را مدام رصد می‌کند به همین دلیل احتمال سرقت این دوچرخه‌ها بسیار کم است.» قاسمی‌در مورد چگونگی استفاده از این دوچرخه‌های هوشمند اشتراکی، بیان کرد: «شهروندان می‌توانند اپلیکیشن بیدود را نصب کرده و با ثبت نام در این اپلیکیشن صاحب همه دوچرخه‌های پایتخت می‌شوند و می‌توانند با ثبت نام و درخواست دوچرخه به قفل دوچرخه‌ها دسترسی یابند و گوشی خود را هنگام استفاده روی بارکد قرار داده و قفل دوچرخه باز میشود و بعد از آنکه به مقصد رسیدند دوچرخه را قفل کرده و نفر بعد از آن استفاده می‌کند.» مجری طرح دوچرخه‌های هوشمند اشتراکی با بیان اینکه یکی از ایرادات طرح‌های قبلی دوچرخه در پایتخت این بود که باید دوچرخه را از خانه دوچرخه با ارائه کارت ملی تحویل گرفته و بعد دوچرخه را در همان خانه دوچرخه پس می‌دادند، گفت: «این طرح شکست خورد، چرا که مردم محدود شده بودند، اما حالا در این طرح دوچرخه‌های هوشمند اشتراکی مردم می‌توانند بعد از استفاده از دوچرخه در هر کجای شهر این دوچرخه‌ها را رها کنند و بعد از ۲۴ ساعت اگر دوچرخه مورد استفاده دیگر قرار نگرفت تیم لجستیک نسبت به جمع‌آوری دوچرخه‌ها اقدام می‌کند.» قاسمی‌با بیان اینکه این طرح در ۲۱۷ شهر دنیا اجرایی شده است، اظهار کرد: «ما نمی‌توانیم منتظر آن شویم که یک روز آلودگی هوا و ترافیک رفع شود، بلکه باید با فرهنگ‌سازی مردم را تشویق کنیم تا با استفاده از دوچرخه کمتر از خودرو شخصی استفاده کنند.» وی با بیان اینکه برآورد اولیه نشان می‌دهد که با توجه به شرایط شهر تهران نیازمند ۲۵۰ هزار
دوچرخه هستیم، گفت: «راکبان دوچرخه به طور کامل بیمه هستند و هنگام ثبت نام نیز عنوان شده که استفاده‌کنندگان از دوچرخه بیمه هستند، اما دقت داشته باشید که استفاده از این دوچرخه‌های هوشمند اشتراکی دارای قوانین و مقررات است به گونه‌ای که اجازه ورود به بزرگراه‌ها را ندارند و برای گروه سنی ۱۶ تا ۷۵ سال در نظر گرفته شده است و در شرایط برفی و بارانی نیز از این دوچرخه‌ها نباید استفاده کرد، چرا که ممکن است خطراتی داشته باشد.» قاسمی‌با بیان اینکه در حال حاضر در چهار خیابان انقلاب، بلوار کشاورز، بهشتی و مطهری ۲۹ پارکینگ دوچرخه در نظر گرفته شده است، ادامه داد: «این پارکینگ‌ها تنها با یک خط نارنجی و بدون حصار مشخص شده و شهروندان می‌توانند به صورت شبانه‌روزی به این دوچرخه‌ها دسترسی داشته و پس از استفاده آن را در هر گوشه شهر رها کنند.»
نسل بعد دوچرخه‌های مناسب تهران
بابایوسفی مجری دیگر طرح این دوچرخه‌های هوشمند اشتراکی نیز گفته است: «تحقیقات بازاری نشان می‌دهد که سرعت ترافیک در شریان‌های یک و دو پایتخت در ساعات اوج ترافیک یعنی ۶ تا ۹ صبح و ۱۶ تا ۱۸، ۱۶ تا ۲۲ کیلومتر است. این در حالی است که میانگین سرعت دوچرخه نیز ۱۶ تا ۲۰ کیلومتر است.» وی با بیان اینکه استفاده از دوچرخه علاوه بر اینکه موجب کاهش آلودگی هوا و ترافیک میشود، گفت: «به سلامت جامعه کمک می‌کند، چرا که ۲۰ دقیقه دوچرخه‌سواری معادل یک ساعت پیاده‌روی است و شهروندان می‌توانند سبک زندگی خود را تغییر دهند.» بابایوسفی با بیان اینکه تهران همیشه به عنوان شهر الگو در نظر گرفته شده و در صورت موفقیت این طرح در تهران قطعا شاهد اتفاقات خوبی در کشور خواهیم بود، در مورد سربالایی‌های تهران گفت: «تهران پستی و بلندی زیادی دارد، اما مسیرهای شرق به غرب مسطح هستند و می‌توان پوشش خوبی داده شود.» وی با بیان اینکه در نظر داریم برای پستی و بلندی شهر تهران دوچرخه هوشمند را رونمایی کنیم، گفت: «نسل بعدی دوچرخه‌ها قطعا دوچرخه‌های بعدی خواهند بود که برای مسیرهای شمال به جنوب مناسب است.»
تدابیر شورا به کمک طرح‌های جدید می‌آیند
محمود میرلوحی، عضو شورای شهر تهران با پیش‌بینی مثبت طرح جدید دوچرخه‌سواری در تهران به آفتاب یزد گفت: «به دلیل توپوگرافی تهران و اینکه تقریبا از میانه شهر تا شمال آن شیب قابل توجهی دارد معمولا دوچرخه در این شهرها به دلیل اینکه اگر در رفت آسان باشند اما در برگشت سخت خواهد بود، انرژی زیادی را از شهروندان می‌گیرد. لذا ممکن است با دوچرخه‌های برقی تا حدودی این مشکل رفع شود. معابر تهران از گذشته تاکنون برای حرکت پیاده و دوچرخه سخت بوده است. بر این اساس اجرای این طرح
در همه مناطق تهران بعید به نظر می‌رسد ولو آنکه مسئله سهولت حرکت و انرژی حل شود.
به هر حال معابر شهر متناسب دوچرخه سواری ساخته نشده‌اند. در برخی شهرها سطح شهر هموار بوده و معابر به اندازه کافی عریض است و امکان اختصاصی کردن مسیر برای دوچرخه‌ها امکان پذیر است اما
ویژگی تهران متفاوت بوده و اگر تصمیم بر اجرای طرح دوچرخه‌سواری بگیریم در مسیر و مناطق خاصی خواهد بود نه همه خیابان‌ها و معابر پایتخت. لذا اینکه در گذشته چنین طرحی موفق نبوده دلیلی بر اینکه الان هم موفق نخواهد بود، نیست.» او افزود: «شاید با مجموعه شرایطی که در تهران وجود دارد و تعداد خودروها به نقطه اوج خود رسیده و بیش از این امکان افزایش آن وجود ندارد اگر کار اساسی انجام شده و فرهنگ‌سازی شود این بار طرح دوچرخه‌سواری جواب دهد. به هر تقدیر در آینده باید عملا اقبال مردم را نسبت به این طرح ببینیم. من اعتقاد دارم که این طرح جواب خواهد داد یا حداقل بتوان در برخی مناطق این کار را انجام داد. به شرط اینکه شرکت مجری این کار بتواند دوچرخه‌ها را تامین کرده و آنها را در نقاط مختلف شهر و در دسترس مردم قرار دهد. همچنین جنبه‌های دیگری که در این طرح اعلام شده مانند بیمه شهروندان دوچرخه‌سوار و هزینه‌ها اگر خوب و جامع باشد امیدواریم این بار جواب دهد.» میرلوحی با اشاره به معضل آلودگی هوای تهران که می‌تواند در موفق شدن یا موفق نشدن این طرح تاثیر داشته باشد نیز اظهار کرد: «در حال حاضر چهار میلیون خودرو در تهران وجود دارد که شورای شهر در این خصوص روی مجموعه تدابیری کار می‌کند. به عبارتی باید حمل و نقل عمومی‌ما به سطح 50 درصد یعنی 30 درصد مترو و 20 درصد اتوبوس برسد. الان جزو اولویت‌های شورا و مدیریت شهری تکمیل خطوط موجود، خرید دو هزار واگن و مسافرگیری مترو از دو میلیون و نیم فعلی به هفت میلیون نفر است؛ در آن صورت تدابیری بازدارنده وجود خواهد داشت. این تدابیر به گونه‌ای هستند که حرکت خودرو در شهر تهران را محدود کرده و سلسله محدودیت‌هایی را هم برای پارک کردن و عبور خودرو شخصی و تک مسافر از معابر ایجاد می‌کند. این موارد جزو تدابیری هستند که چون هنوز اجرایی نشده شاید تصور موفق بودن طرح دوچرخه‌سواری در پایتخت را سخت کند.» او می‌گوید: «قطعا در آینده به جایی می‌رسیم که مردم تمایلی به آوردن خودرو خود به سطح شهر نداشته باشند و از طریق حمل و نقل عمومی‌تردد کنند. ممکن است این دوچرخه‌ها هم بیشتر از محل سکونت مردم به این ایستگاه‌ها کاربرد داشته باشند و در همه محلات موثر واقع شوند. در حال حاضر موقعیت اجرای تدابیر شورا نبوده و معابر پایتخت تبدیل به پارکینگ اتومبیل‌ها شده‌اند. به همین دلیل ممکن است طرح‌هایی چون دوچرخه‌سواری با تانی پیش رود. یکی از علل شکست طرح‌های گذشته هم وجود انبوه ماشین‌های در حال عبور و مرور شخصی و عمومی‌در سطح شهر بوده است.»
به هرحال باید دید در آینده نه چندان دور شرایط بد ترافیکی پایتخت، میزان آلودگی بالای هوا به خصوص در فصل زمستان و معابر نامناسب با شیب‌های تند آن تا چه میزان بر تصمیم شهروندان در استفاده از این دوچرخه‌ها و موفقیت این طرح اثر خواهد گذاشت و مسئولان این طرح با آگاهی از این شرایط چه تدابیری جهت پیشبرد آن به سوی موفقیت و اقبال مردم اتخاذ خواهند کرد.
سایر اخبار این روزنامه
سید علیرضا کریمی سردبیر
محمدباقر جعفری دانش آموخته جامعه شناسی
محمد قلی یوسفی استاد دانشگاه علامه طباطبایی
یک روز هم در کوچه ما عروسی میشود آقای ساشا!
به جهانگیری توصیه شده بود استعفا دهد
بگویید غلط کردیم
عزل یا جا به‌جایی
یک حزب خاص برنده اصلی اقتصاد کشور طی سه دهه اخیر بوده‌اند
تلاش مجدد برای احیای پایتخت
وضعیت مالی شهرداری بحرانی است
ابطال طرح ترافیک خبرنگاری بعضی آقازاده‌ها
پیشنهاد تهاتر به جای پرداخت مالیات
لزوم تبیین نوآورانه معارف اسلامی‌و مقابله با تهاجمات فکری وتبلیغی
