پايان مرد صلح و عدالت

اگر از ايراني‌ها بپرسيد كدام يك از دبيركل‌هاي سازمان ملل را مي‌شناسيد، شايد اكثر آنها يك پاسخ بدهند، كوفي عنان؛ مشخص نيست كه كوفي عنان چرا حتي در سطح عوام نيز در ايران شناخته است. شايد از او بيش از خاطره بد، خاطرات خوبي برجاي گذاشته باشد. حالا چه بخواهيم و چه نخواهيم او به تاريخ پيوسته است. روز گذشته خبر مرگ كوفي عنان بسياري را ناراحت كرد. آقاي عنان به مدت دو دوره، بين‌ سال‌هاي ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۶ دبيركل سازمان ملل و اولين ديپلمات سياهپوستي بود كه از يك كشور آفريقايي به اين مقام رسيد.
كوفي عنان متولد ۸ آوريل ۱۹۳۸ در غنا بود. در كشورش نخست در رشته اقتصاد تحصيل كرد، سپس وارد يك موسسه مطالعات بين‌المللي در ژنو سوييس شد. در دانشكده مديريت اسلون، وابسته به دانشگاه MIT امريكا، كارشناسي ارشد خواند. از سال ۱۹۶۲ با سازمان بهداشت جهاني وابسته به سازمان ملل به همكاري پرداخت. دوره‌اي به كشورش غنا بازگشت اما از اوايل دهه ۱۹۸۰ دوباره به فعاليت در تشكيلات سازمان ملل برگشت. دراين دوره به عنوان ديپلمات و كميسر سازمان ملل وقت خود را بيش از هر جاي ديگر در آديس‌آبابا، قاهره و ژنو گذراند.
او در سال ۲۰۰۱ براي كمك به تقويت نقش سازمان ملل برنده جايزه نوبل صلح شد. دوره دبيركلي كوفي‌عنان در سازمان ملل با بحران‌هايي جهاني چون شيوع ايدز و همچنين اشغال عراق از طرف نيروهاي امريكايي و بريتانيايي و متحدان‌شان همراه بود.
كوفي عنان، كه اهل غنا بود، نخست به عنوان يكي از كاركنان سازمان بهداشت جهاني به سازمان ملل پيوست. پس از آن مقام‌هايي در كميسارياي عالي پناهندگان و دفتر دبيركل سازمان ملل داشت و سپس در مقام‌هاي مختلف دستيار دبيركل بود.


آقاي عنان در دوره نسل‌كشي رواندا و همچنين جنگ بوسني مسوول صلح‌بانان سازمان ملل بود و به همين خاطر هدف انتقادهاي زيادي قرار گرفت. او سرانجام در حالي جانشين پطروس غالي شد كه سازمان ملل در آستانه ورشكستگي بود. كوفي عنان به تعديل نيرو در سازمان ملل پرداخت و هزار نفر از نيروي انساني اين سازمان در مقر نيويورك را كم كرد.
او كه به خاطر نقشش در اجازه مداخله در جنگ بوسني مناسبات خوبي با دولت امريكا داشت، از امريكا خواست بدهي خود به سازمان ملل را بپردازد.حمله دولت جورج بوش پسر به عراق با بهانه مداخله پيشگيرانه و سلا‌ح‌هاي كشتار جمعي دولت صدام حسين، باعث شد كه كوفي عنان رابطه قبلي را با دولت امريكا نداشته باشد. كمي بعد او درگير رسوايي مالي نفت در برابر غذا شد. در جريان كمك‌هاي سازمان ملل به عراق در دوران تحريم نفتي پيش از سقوط صدام فساد مالي رخ داده بود، و مشخصا پسر كوفي عنان هم درگير اين رسوايي بود. او پس از پايان دوره دبيركلي در سازمان ملل مدتي به عنوان فرستاده ويژه اين سازمان در امور سوريه كار كرد. چند ماه بعد به دليل ناكامي در اين ماموريت جاي خود را به استفان دي‌ميستورا داد. كوفي عنان همچنين رياست كميسيون سازمان ملل براي رسيدگي به بحران ميانمار را نيز بر عهده داشت. اخيرا كوفي عنان براي درمان بيماري خود به ژنو سوييس رفت كه در نهايت پس از يك دوره كوتاه بيماري روز گذشته در سن 80 سالگي درگذشت. محمدجوادظريف وزير خارجه كشورمان، در پيامي توييتري با ابراز تاسف عميق از درگذشت دوست ديرينه خود «كوفي عنان» دبيركل اسبق سازمان ملل متحد، از وي به عنوان رهبري بي‌نظير و قهرمان صلح، عدالت و حاكميت قانون ياد كرد.