روزنامه جهان صنعت
1397/05/28
شوک توقف ناگهانی یارانه ارزی به صنایع
گروه صنعت - دو هفته پیش دولت با ارائه بسته جدید ارزی توسط بانک مرکزی رسما تورم دلار و سایر ارزها را پذیرفت و به صادرکنندگان اجازه داد ارز حاصل از صادرات خود را با نرخ واقعی که در بازار ثانویه ارز کشف میشود تبدیل به ریال کنند و در دو هفته گذشته دلار آمریکا با نرخ میانگین حدود ۹۰۰۰ تومان در این بازار بین واردکننده و صادرکننده معامله شده است. حال سوال اینجاست وقتی تورم دلار به طور واضح توسط دولت پذیرفته میشود و صادرکننده تنها در این نرخ‌ها حاضر شده دلار خود را به ریال تبدیل کند چطور دولت به خود این اجازه را می‌دهد که صنعت فولاد را مجبور کند محصول خود را بر مبنای دلار ۴۲۰۰ تومانی در بازار داخلی عرضه کند!؟در واقع تورم واقعیتی انکار‌ناپذیر است که در هفت ماه گذشته اقتصاد کشور با آن مواجه شده و همگام با افزایش نرخ ارز نهاده‌های تولید هم افزایش پیدا کرده، دستمزد نیروی انسانی رشد کرده، نرخ‌های حمل و نقل تغییر کرده و عملا تولیدکننده در فضای تورمی در حال ادامه تولید است و الزام او به فروش محصول بدون لحاظ کردن اثرات ناشی از تورم، جفا در حق تولیدکننده و سهامداری است که در این شرکت‌ها سرمایه‌گذاری کرده است.
در همین راستا شرکت‌های فولادی در اعتراض به ادامه سیاست ارزان‌فروشی محصولات فولادی و معدنی در بازار رسمی کالا، در نامه‌ای به وزیر امور اقتصادی و دارایی، خواستار پاسخگویی نسبت به سودرسانی به دلالان شدند.
تولیدکنندگان به صادرات بپردازند!
این در حالی است که معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت با رد توقف صادرات معدنی، گفت: تولیدکنندگان فولاد و سایر فلزات در صورت عرضه در بورس می‌توانند صادرات داشته باشد.
در این رابطه روابط عمومی وزارت صنعت، معدن و تجارت به نقل از جعفر سرقینی اعلام کرد تصمیم وزارت صنعت، معدن و تجارت فقط برای فلزات و آن هم مشروط بوده است.
وی تاکید کرد: این تصمیم با هدف ساماندهی صادرات و تنظیم بازار داخلی بوده و ارتباطی با سایر مواد معدنی ندارد.معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت خاطرنشان کرد: هر تولیدکننده فولاد و سایر فلزات در صورت عرضه سهمیه داخلی در بورس می‌تواند بدون هیچ مشکلی به صادرات بپردازد.
افول چراغ‌های تولید
یک کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه با بسته جدید ارزی، صنعت ایران باید به نرخ روز بخرد و به نرخ روز بفروشد، تاکید کرد: کسانی که آفتاب کارخانه‌ها را به عمر ندیده‌اند صنایعی را که طی ۲۰ سال ایجاد شده طی سه ماه دارند تعطیل می‌کنند.
محمد‌حسین ادیب با انتقاد از سیاست ارزی جدید دولت، تاکید کرد: با قطع سوبسید ارزی به واحدهای تولیدی، احتمال تعطیلی بسیاری از آنها در سه ماه آینده وجود دارد. صنعت ایران از سال 1380 تا ١٣٩١ به شدت رشد کرد اما رشد صنعت ناشی از یارانه انرژی بود. در سال 1380 قیمت نفت ١٧ دلار بود و در سال 1390 قیمت نفت به 100 دلار رسید اما قیمت انرژی برای تولید صنعتی در ایران بسیار کمتر از افزایش قیمت نفت افزایش یافت. تقریبا انرژی به قیمت رایگان، در اختیار صنعت قرار می‌گرفت.سه صنعت در ایران در این دوره بر اساس یارانه انرژی به شدت رشد کرد؛ فولاد، پتروشیمی و سیمان.
در این سه صنعت انرژی وزن اصلی را داشت و وقتی انرژی مفت عرضه می‌شد به شدت این سه صنعت توسعه یافت. ارزش تولید پتروشیمی در این فاصله از یک میلیارد دلار به 20 میلیارد دلار افزایش یافت.
اما صنایع پتروشیمی و فولاد که انرژی را مفت دریافت می‌کردند محصولات خود را نیمه‌رایگان در داخل توزیع می‌کردند لذا یک دسته صنایع چهارم در ایران رشد کرد؛ صنایعی که پتروشیمی و فولاد مفت را می‌گرفتند و با مقداری قطعات وارداتی همراه و آن را به محصول نهایی تبدیل می‌کردند.
صنایع خانگی مثل صنعت تولید یخچال و صنعت خودرو در این زمره بودند. یخچال چیزی بیش از پتروشیمی و فولاد نبود که به آن 60 درصد قطعات وارداتی اضافه می‌شد.
یخچال، تلویزیون، خودرو و... صنایعی بود که در سایه پتروشیمی و فولاد ارزان به اضافه 40 تا 60 درصد قطعات وارداتی تولید می‌شد، تقریبا 80 درصد صنایع ایران غیر از سه صنعت پتروشیمی، فولاد و سیمان، شامل این گروه می‌شدند.
به مرور از سال 90 به بعد پتروشیمی و فولاد با وجودی که همچنان با یارانه تولید می‌کردند اما قیمت فروش محصولات خود را در داخل به قیمت‌های جهانی رساندند.
صنعت داخلی پتروشیمی و فولاد را به قیمت بازار جهانی دریافت می‌کند لذا این صنعت باید تعطیل می‌شد اما یارانه ارزی یا ارز مبادله‌ای جایگزین پتروشیمی و فولاد مفت شد. صنعت تا قبل از آبان 96، حدود 800 تومان یارانه ارزی دریافت می‌کرد. به عبارت صریح‌تر هر دلار را 800 تومان ارزان‌تر خریداری می‌کرد.
اکنون دلار سوبسید‌دار به صنعت متوقف شده است. اکنون نه از پتروشیمی و فولاد مفت خبری هست و نه از 800 تومان ارز مبادله‌ای ارزان.
80 درصد صنایع ایران غیر از پتروشیمی و فولاد و سیمان، اگر بخواهند پتروشیمی و فولاد را به قیمت جهانی بخرند و دلار را هم به قیمت آزاد خریداری کنند در پایان مهر‌ماه تعطیل خواهند بود.
نتیجه بسته ارزی جدید دولت که مستلزم قطع ارز یارانه‌ای به صنعت است، تعطیل شدن این قبیل صنایع طی سه ماه است.
قطع سوبسید ارزی به صنعت به بیکار شدن چند صد هزار نفر طی سه ماه منجر میشود.
من فرد بی‌اطلاعی در حوزه صنعت نیستم. در 70 درصد صنایع کشور حداقل یک بار مشاوره یا سخنرانی داشته‌ام. کسانی که آفتاب کارخانه‌ها را به عمر ندیده‌اند صنایعی را که طی 20 سال ایجاد شده طی سه ماه دارند تعطیل می‌کنند.متوقف کردن ناگهانی یارانه ارزی به صنعت باید تدریجی باشد. قطع ناگهانی آن فقط به تعطیل شدن صنعت می‌انجامد.
نفوذ رانت‌های کلان به تولید
محمدقلی یوسفی، عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد علامه طباطبایی در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» در خصوص سیاست‌های ارزی دولت در مواجهه با تولید گفت: سیاسیون کشور به دنبال برنامه کوتاه‌مدت و مقطعی بوده‌اند. با وجود صرف میلیاردها دلار از درآمدهای نفتی شاهدیم که اقتصاد کشور توسعه پیدا نکرده و از نظر سیاسی و اجتماعی هم به عقب برگشته‌ایم بنابراین کشور در وضعیتی است که متاسفانه بخش عظیمی از جامعه در فقر و عقب‌ماندگی و وضعیت وخیم اجتماعی و فرهنگی قرار دارند.
اقتصاد ایران در چهار دهه گذشته از یک اقتصاد نسبتا تولیدی به یک اقتصاد تجاری تبدیل شده، به‌نحوی که امروز عملا در داخل کشور اقتصاد تولیدی نداریم.
یوسفی ادامه داد: ما به عنوان یک کشور صادرکننده نفت و البته مصرف‌کننده، واردکننده کالا هستیم. کشور ما وابستگی زیادی به واردات کالا از کشورهای مختلف دارد و این وابستگی به واردات کالا در همه زمینه‌ها از کالاهای معمولی مانند مواد خوراکی گرفته تا کالاهای واسطه‌ای و کالاهای استراتژیک مثل دارو و تکنولوژی وجود دارد.
تا زمانی که کشور تولید ندارد و جمعیت رو به افزایش است ناچاریم که کالای مورد نیاز کشور را از خارج وارد کنیم و همین امر تقاضای ما برای ارز را افزایش می‌دهد، اما به دلیل نیاز دولت به این ارز عرضه آن در بازار کم است که همین امر باعث افزایش قیمت دلار در بازار میشود.
یوسفی تاکید کرد: افرادی که به اشکال گوناگون نقدینگی بالایی را تصاحب کردند و از راه‌های مختلف به رانت‌های کلان دست پیدا کرده‌اند، آن را تبدیل به ارز کرده و از کشور خارج می‌کنند؛ بنابراین با توجه به تمام این متغیرها افزایش قیمت دلار در بازار ربطی به رشد اقتصاد در آمریکا ندارد.
این استاد دانشگاه تاکید داشت: ناتوانی تیم اقتصادی دولت در تدوین سیاست‌هایی که متناسب با شرایط کشور باشد عامل کلیدی ایجاد بحران در اقتصاد کشور است.
به گفته یوسفی، مسوولان فقط اهداف نامعینی مانند رشد را مطرح می‌کنند، اما خودشان نمی‌دانند رشد چه معنایی می‌دهد و برای چیست؟ اگرچه از نظر مفهومی، رشد دارای بار ارزشی مثبت است، اما در اقتصاد رشد فقط تغییر یک عدد را نشان می‌دهد که میانگین جبری هزاران کالا و فعالیت با ویژگی‌های جمع‌نشدنی نیست و به هیچ‌وجه رفاه، افزایش سطح درآمد یا پیشرفت تکنولوژیکی یا مشارکت مردمی را نشان نمی‌دهد.
سقوط نرخ سنگ‌آهن صادراتی
رکود در تمام بخش‌های تولید و صنایع کشور به دلیل حضور رانت نفوذ کرده است تا جایی که در چهار ماهه نخست سال‌جاری بیش از حدود 5/3 میلیون تن سنگ‌آهن از ایران صادر شده است. بر اساس آمار گمرک ایران از تجارت خارجی چهار ماهه نخست سال‌جاری، در این مدت سه میلیون و ۴۴۱ هزار تن انواع سنگ‌آهن به ارزش ۱۰۶ میلیون و ۱۹۸ هزار دلار از ایران صادر شده است. سنگ‌آهن ایران در این مدت به ۹ کشور دنیا صادر شده که بزرگ‌ترین مشتری ایران از این حیث، چین است که بیش از ۹۲ درصد از سنگ‌آهن صادراتی ایران را خریده است. صادرات ایران در سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته با کاهش چشمگیری همراه بوده است؛ به طوری که تا پایان تیرماه سال گذشته پنج میلیون و ۶۷۵ هزار تن انواع سنگ‌آهن از ایران صادر شده بود. ارزش صادرات سنگ‌آهن ایران نیز در سال گذشته بیش از ۳۱۱ میلیون و ۶۰۹ هزار دلار بوده است. به این ترتیب ارزش هر تن سنگ‌آهن صادراتی ایران در چهارماهه نخست سال‌جاری حدود ۳۱ دلار و ارزش سنگ‌آهن صادراتی ایران در مدت مشابه سال گذشته حدود ۵۵ دلار بوده است.به این ترتیب می‌توان گفت که در سال‌جاری هم قیمت سنگ‌آهن صادراتی ایران با کاهش مواجه شده و هم صادرات این ماده معدنی کاهش یافته است.
سایر اخبار این روزنامه
عراق توان پرداخت غرامت جنگی به ایران را دارد
رییس اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران مطرح کرد
تدارک استیضاح وزیران
توقف عرضه‌ها در بورس کالا
کنگره علیه رییس‌جمهور
جنگ نفتی ایران و آمریکا پایانی ندارد
رد لایحه اصلاح قانون مبارزه با پولشویی در
گزارش «جهان صنعت» از نبود امکانات آموزشی در روستاهای محروم خلخال
چوپان دروغگو؟!
ابهام در کارآمدی وعده‌های وزیر صنعت؛
آغاز هجدهمین دوره بازی‌های آسیایی- جاکارتا
شوک توقف ناگهانی یارانه ارزی به صنایع
سیاست بد و مسیر نادرست
معاون سازمان بنادر و دریانوردی در نشست خبری:
ضرورت مراقبت از اعتماد عمومی
پاکستان و آزمونی دیگر
روزنامه اسراییلی هاآرتص مدعی شد
دولت با فولاد بازی می‌کند
