روزنامه آفتاب یزد
1397/05/27
واکنش سازمان انرژی اتمی به گزارش «چرا نیروگاه اتمی بوشهر به داد صنعت برق نمی‌رسد»
آفتاب یزد- گروه سیاسی: در پی درج گزارشی، سازمان انرژی اتمی توضیحاتی را به دفتر روزنامه ارسال نموده که بدین شرح است:روزنامه آفتاب یزد در شماره 5225 مورخ 26 تیرماه 1397، با چاپ مطلبی با عنوان – چرا نیروگاه اتمی بوشهر به داد صنعت برق نمی‌رسد؟ - به بیان موضوعاتی در رابطه با این نیروگاه پرداخته که نشان می‌دهد چهار سال بعد از راه‌اندازی تجاری این نیروگاه و تولید بیش از سی میلیارد کیلووات ساعت برق، حتی در سطح ارباب رسانه، هنوز تصورات غیرواقعی و اطلاعات نادرست، منشاء قضاوت و اظهارنظر در مورد نیروگاه اتمی بوشهر می‌باشد. هدف از مطلب حاضر، پاسخگویی به نوشته یاد شده نیست بلکه می‌خواهیم به این بهانه برخی واقعیات مطرح و گزارش مختصری از اقدامات و تلاش‌های همکاران خدوم نیروگاه اتمی بوشهر ارائه شود.
احداث نیروگاه اتمی بوشهر شامل دو واحد 1294 مگاواتی، در سال 1354 آغاز شد. با پیروزی انقلاب اسلامی و شروع جنگ تحمیلی، عملیات اجرایی احداث این نیروگاه متوقف و دو واحد نیمه ساخته با کوهی از مشکلات حقوقی و قراردادی و تجهیزات باقیمانده در کارخانجات و بنادر آلمان غربی، روی دست ایران ماند. با وجود تمامی تلاش‌های صورت گرفته، پیمانکار آلمانی حاضر به ادامه کار و اتمام قرارداد نشد و نیروگاه حدود بیست سال به همان صورت نیمه تمام باقی ماند. هر ناظر بی‌طرفی تصدیق می‌کند، نوشتن این بیست و چند سال به حساب پیمانکار روس و طرح این ادعا که ساخت این نیروگاه 40 سال طول کشیده منطبق با واقعیت نبوده و با هیچ منطقی سازگار نیست. سرانجام بعد از گفت‌وگوهای فراوان و براساس توافق بین دولتین ایران و روسیه عملا از سال 1377 عملیات اجرایی تکمیل تنها یکی از واحدها به ظرفیت 1000 مگاوات، توسط روسیه شروع شد. در احداث تاسیسات هسته‌ای به ویژه نیروگاه‌های بزرگ، رعایت الزامات بهره‌برداری ایمن، از همان ابتدای شروع کار و همزمان با انتخاب ساختگاه و سپس در مراحل طراحی، ساخت ساختمان‌ها و تجهیزات، نصب و راه‌اندازی و بهره‌برداری ضروری است. به دلیل رعایت این الزامات در کنار تغییر فناوری نیروگاه بوشهر از غربی به شرقی و با توجه به لزوم طراحی و ساخت بسیاری از تجهیزات برای جایگزینی تجهیزات به جای مانده در آلمان و در اثر نیاز به تعویض بسیار تجهیزات موجود در ساختگاه به دلیل قرار داشتن طولانی مدت در شرایط آب و هوایی بوشهر و از همه مهم‌تر اعمال تحریم‌ها علیه ایران در اوایل دهه 80 شمسی و با در نظر گرفتن فشار آمریکا به برخی از کشورهای تامین کننده تجهیزات برای عدم همکاری با ایران و در نهایت تاخیر در تامین منابع مالی برای انجام تعهدات کارفرما، تکمیل واحد یکم نیروگاه اتمی بوشهر با مشکلات فراوانی مواجه بود و بسیاری از کارشناسان، تکمیل این واحد را غیرممکن می‌دانستند. با این وجود در نهایت، پس از طی مسیری پر از فراز و نشیب، واحد یکم نیروگاه اتمی بوشهر برای نخستین بار در مهرماه سال 1390 به شبکه سراسری برق کشور متصل و پس از انجام تست‌های متعدد فنی و ایمنی در شهریور 1392 وارد مرحله بهره‌برداری تجاری شد. بیان این نکته اهمیت دارد که تمام هزینه‌های احداث نیروگاه از محل منابع بودجه عمومی یا اعتبارات اسنادی گشایش شده توسط بانک مرکزی تامین و پرداخت شده و جزئیات پرداخت‌ها در اسناد مالی مربوطه ثبت و توسط نهادهای نظارتی نیز مورد رسیدگی قرار گرفته است. براساس این مستندات، ادعای دریافت بیش از 5 میلیارد دلار از ایران توسط پیمانکار روس برای احداث واحد یکم نیروگاه اتمی بوشهر درست نبوده و قیمت تمام شده این واحد براساس اسناد مالی موجود، بسیار کمتر از این میزان است. واحد یکم نیروگاه اتمی بوشهر از ابتدای بهره‌برداری توانسته با ظرفیت 1000 مگاوات، برق تولید کند (در برخی موارد تا 1030 مگاوات) و در سال 1396 بیش از 6800 میلیون کیلووات ساعت برق تحویل شبکه برق کشور داده و از این منظر، حتی از بسیاری از نیروگاه‌های اتمی دنیا نیز ضریب تولید و عملکرد بهتری داشته است. از طرف دیگر، اگر قرار بود این میزان برق با استفاده از نیروگاه‌های فسیلی تامین شود، نیاز به 12 میلیون بشکه معادل نفت خام بود که انتشار بیش از 6 میلیون تن انواع آلاینده را نیز در پی داشت. به طور خلاصه، طی سال‌های بهره‌برداری از واحد یکم بیش از 30 میلیارد کیلووات ساعت برق تولید و در مجموع حدود 47 میلیون بشکه معادل نفت خام صرفه‌جویی و از انتشار 27 میلیون تن آلاینده‌های زیست محیطی جلوگیری شده است. بیان این نکته ضروری است که متاسفانه به دلیل ساختار اقتصادی حاکم بر حوزه انرژی کشور، هیچ‌وقت در ارزیابی عملکرد نیروگاه اتمی بوشهر، تبعات مثبت زیست محیطی و صرفه‌جویی حاصل از عدم مصرف سوخت فسیلی در دایره محاسبات قرار نگرفته است. تردیدی در این نیست که حوزه انرژی کشور و به ویژه صنعت برق با مشکلات جدی مواجه است. برون رفت از این شرایط مستلزم ریشه‌یابی دقیق مشکلات و پیدا کردن راهکارهای مناسب برای حل آنها است. اگر در معرفی ریشه‌های مشکلات، آدرس غلط داده شود، هر چه بیشتر تلاش کنیم، مشکلات عمیق‌تر خواهد شد. مدت زمان طولانی است که موضوع عدم تعادل درآمدها و هزینه‌های صنعت برق به پرچالش‌ترین و بزرگترین تهدید برای این صنعت زیربنایی تبدیل شده است. درحال حاضر هزینه‌های تامین برق به مراتب بیشتر از درآمدهای حاصل از فروش این کالای حیاتی است. طبعا برای کاهش فاصله روزافزون بین هزینه تامین و قیمت فروش هم با افزایش کارآیی و بهره‌وری باید هزینه تامین را کاهش داد و هم قیمت‌ها را تا یک سطح معقول و منطقی افزایش داد. در این میان، بدون تردید بزرگ‌نمایی هزینه‌های انجام شده برای احداث واحد یکم و هزینه‌های در دست انجام برای واحدهای 2 و 3 نیروگاه اتمی بوشهر و مرتبط کردن مشکلات مالی صنعت برق با این هزینه‌ها، دادن آدرس غلط برای ریشه یابی مشکلات مالی صنعت برق می‌باشد. مقرون به صرفه بودن یا نبودن یک فناوری خاص برای تولید برق، نیازمند یک مطالعه دقیق اقتصادی برای طول عمر مفید آن فناوری است. به‌عنوان مثال برای فناوری برقه هسته ای، هزینه‌های سرمایه‌گذاری اولیه و تمام هزینه‌های بهره‌برداری و نگهداری اعم از هزینه‌های سوخت، نیروی انسانی و قطعات یدکی و میزان تولید انرژی این نیروگاه باید در طول چهل تا شصت سال عمر مفید یک نیروگاه هسته‌ای برآورد شده و از روی آن متوسط قیمت تمام شده هر کیلو وات ساعت انرژی تولیدی این نیروگاه محاسبه و سپس با هزینه تمام شده سایر فناوری‌ها مانند نیروگاه‌های چرخه ترکیبی یا خورشیدی مقایسه شود. با توجه به این واقعیت اگر فردی با ارائه فقط بخشی از این هزینه‌ها مانند هزینه ساخت یک نیروگاه هسته‌ای و مقایسه آن با هزینه ساخت یک نیروگاه دیگر، نتیجه‌گیری کند که برق هسته‌ای گران است یا ناشی از عدم اطلاع او از اصول اولیه محاسبه قیمت تمام شده برق تولیدی یک نیروگاه بوده یا تلاشی غیر حرفه‌ای برای تثبیت یک باور غلط در ذهن مخاطب با استفاده از عدم اطلاع مخاطب در خصوص نحوه محاسبه قیمت تمام شده برق است.
تعیین قمیت تمام شده، یکی از مولفه‌های مهم در برنامه‌ریزی بلندمدت توسعه برق به شمار می‌آید. یادآور میشود بحث برنامه‌ریزی بلندمدت برق و تعیین سهم بهینه فناوری‌های مختلف در تامین نیاز انرژی برق کشور سابقه‌ای بیش از پنجاه ساله دارد. متاسفانه به دلیل موانع گوناگون که بررسی آنها مجال جداگانه‌ای را طلب می‌کند، تاکنون تلاش‌های انجام شده هیچ گاه به نتیجه مورد وفاق عموم دست‌اندرکاران نرسیده یا نتایج حاصله به هدف‌گذاری و اقدامات مشخصی منجر نشده است. یکی از دلایل اصلی این امر وجود منابع عظیم نفت و گاز در کشور است و عرضه آنها با بهای ناچیز برای رفع نیازهای بخش انرژی است که هرگز اجازه رقابت به سایر منابع را نداده است. سهم ناچیز نیروگاه‌های تجدیدپذیر در شبکه برق کشور نشانه روشنی از این وضعیت است.
با وجود نبود یک مطالعه جامع، مطالعات پراکنده در سال‌های پیشین برای مقایسه هزینه تمام شده برق تولیدی نیروگاه‌های اتمی و مقایسه آن با سایر گزینه‌ها با فرض قیمت FOB خلیج فارس برای سوخت‌های فسیلی نشان داده که در افق بیست‌ساله، داشتن حدود 8000 مگاوات برق هسته‌ای در سبد انرژی کشور برای تامین بار پایه شبکه سراسری دارای توجیه اقتصادی است. از طرفی، براساس تجربه‌های بین‌المللی، داشتن چهار راکتور اتمی در یک ساختگاه می‌تواند نقش مهمی در بهینه کردن هزینه‌های تولید برق داشته باشد. در نتیجه با اخذ مجوزهای لازم، قرارداد احداث واحدهای 2 و 3 در ساختگاه بوشهر با کشور روسیه با مبلغی به میزان 8/8 میلیارد یورو (معادن حدود 10 میلیارد دلار) منعقد و از ابتدای سال 2017 (دی ماه 1395) عملیات اجرایی شروع شد. ظرفیت هر کدام از واحدها 1057 مگاوات بوده و پس از دوره ساخت ده ساله - که یک سال و نیم آن سپری شده است- نیروگاه اتمی بوشهر با داشتن سه راکتور، ظرفیتی برابر با 3114 مگاوات خواهد داشت. افرادی که کمترین آشنایی را با اجرای پروژه‌های بزرگی مانند احداث نیروگاه‌ها دارند به خوبی می‌دانند که پرداخت به پیمانکاران این پروژه‌ها براساس رویه‌های مشخصی انجام میشود که حداقل آن، کنترل پرداخت‌ها با پیشرفت فیزیکی طرح‌ها است. بنابراین القای این شبهه که مبلغ کل قرارداد به صورت ارزی در همان ابتدای کار به پیمانکار پرداخت شده و اگر این رقم برای اصلاح شبکه برق استفاده می‌شد تمام کمبودهای برق مرتفع و در تابستان امسال شبکه برق کشور با کمبود مواجه نبود، مصداق بارزی از فریب افکار عمومی است. مگر آنکه این موضوع را هم ناشی از ناآگاهی نویسنده محترم مقاله مورخ 26 تیرماه 1397 روزنامه آفتاب یزد، شماره 5225 بدانیم.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
مهدی مالمیر روزنامه نگار
فساد فقط مربوط به نهادهای اجرایی نیست
فریدون مجلسی کارشناس بین‌الملل
علی شمس اردکانی رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی
«آفتابه لگن هفت دست، شام و ناهار هیچی» حکایت مدیران ایرانی است
دروغ است پسرم گاوداری ندارد محمدرضا باهنر و احمدی‌نژاد هم به کمپین «فرزندت کجاست» پیوستند
عواملی که باعث میشود روزنامه‌ها در ایران در مورد برخی موضوعات مثل فساد در توزیع کاغذ و آگهی اتحاد نداشته باشند چیست؟
سنگلج در سوگ عزت
با عزت رفت
توافق اولیه ترامپ و پوتین درباره خروج ایران از سوریه
افتتاح شماره حساب ارزی برای کمک به فقرا
وعده‌های سرخرمن در مورد معوقات بانکی
دادگاه مفسدان اقتصادی علنی و از شبکه‌های صدا و سیما پخش خواهد شد
صعود ارزش لیر
فرار مردم ونزوئلا به کشورهای همسایه
تجربه حمایت اروپا از کوبا در برابر تحریم‌های آمریکا
واکنش سازمان انرژی اتمی به گزارش «چرا نیروگاه اتمی بوشهر به داد صنعت برق نمی‌رسد»
