روزنامه همدلی
1397/05/27
«همدلی» از کشمکش دوباره بر سر بورسیه‌های جنجالی، این بار به‌عنوان هیات علمی گزارش می‌دهد
بازگشت یادگاری‌های محمودآسو محمدی- زخمی که خوب درمان نشود، دوباره سَر باز خواهد کرد؛ اولین بار معاون وزیر علوم و رئیس سازمان امور دانشجویان ۴ خرداد۹۳ در یک نشست خبری تخلف اعزام دانشجویان به بورس داخل و خارج از کشور را مطرح کرد. مجتبی صدیقی، مدعی شد که در بین سال‌های 88 تا 92، 3هزار دانشجو به صورت غیرقانونی و با استفاده از رانت بورسیه شده‌اند. رضا فرجی دانا در روز استیضاح خود این رقم را 703 نفر اعلام کرد و محمدرضا رضوان طلب آمار بورسیه‌های غیرقانونی دولت دهم را ۳هزارو۷۰۲ نفر اعلام کرد. حالا خبر آمده است که این بورسیه‌هایی که در دوره احمدی‌نژاد جنجالی شدند با حکم دادگاه از ابتدای سال تحصیلی استخدام رسمی دانشگاه‌ها می‌شوند. گفته شده در صورتی که روسای دانشگاه‌ها از این حکم قابل تامل، تخطی کنند انفصال از خدمت در انتظار آنان خواهد بود.
بورس تحصیلی به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
بورس تحصیلی، کمک هزینه‌ای است که دانشگاه‌ها و مراکز علمی یا موسسات خیریه به دانشجویان مستعد اعطا می‌کنند و به دریافت‌کننده بورس تحصیلی «بورسیه» می‌گویند. این بورس‌ها معمولاً برای دوره‌های تحصیلات تکمیلی( کارشناسی ارشد و دکترا) در نظر گرفته میشود. بر این اساس، نفرات اول تا سوم دانش‌آموختگان دورهٔ کارشناسی ارشد، دانشجویان نمونه کشوری در دورهٔ کارشناسی ارشد برابر با آیین‌نامه انتخاب دانشجویان نمونه با تایید معاونت دانشجویی وزارت علوم و یا معاونت آموزشی وزارت بهداشت، داشتن کتب تالیفی یا ترجمه شده در زمینه‌های علمی، دارا بودن دست‌کم یک مقاله چاپ شده در مجله‌های علمی-پژوهشی داخل یا خارج از کشور در زمینه‌های علمی، دارا بودن گواهی مجری بودن در انجام طرح‌های تحقیقاتی کاربردی پایان‌یافته مورد نیاز کشور و نیز مخترعان و مکتشفان که اختراعات و اکتشافات آنان در سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی به ثبت رسیده باشد، برگزیدگان رتبه‌های اول تا سوم جشنواره‌های خوازمی، فارابی و رازی، ارائه‌دهندگان پیشنهاد سبک‌های هنری کاربردی با تایید از مراجع ذیربط و مربیان آموزشی و پژوهشی می‌توانند در فراخوان بورس تحصیل خارج از ایران ثبت‌نام کنند.
ماجرا چه بود؟
اما در سال‌های اخیر این موضوع به یکی از چالش‌برانگیزترین بحث‌های روز تبدیل شد تا جایی که جنجال بورسیه‌های غیر قانونی در دولت دهم مدت‌ها محل نزاع دولت و مجلس بود. به نحوی که برخی یکی از دلایل استیضاح و عزل «رضا فرجی دانا» از سمت وزیر علوم را نه رویدادهای سیاسی بلکه بحث بورسیه‌های غیر قانونی دانستند. در ادامه همان موضوع محمدرضا رضوان طلب اعلام کرده بود: هزار و۸۸۴ مورد از بورس خارج به داخل تبدیل وضعیت شدند. ۲۲۸نفر معدل کارشناسی زیر ۱۴داشتند که این رقم براساس آیین نامه‌ها می‌بایست بالای14 باشد. معدل کارشناسی ارشد ۳۰۵ نفر از تبدیل به داخل کنندگان زیر۱۶ بوده‌است. در مقابل نام ۲۳۵ نفر هیچ عددی به عنوان معدل ذکر نشده است. شرط سنی۳۳ سال درباره۳۲۵ نفر رعایت نشده است. ۱۸۳نفرهم در پرونده خود سند محضری برای تعهد خدمت نسپرده‌اند. بعداً ادعای تخلف دانشجویان بورسیه به سمت عدم شرکت در آزمون نیز سوق پیدا کرد.
وزیری که قربانی بورسیه‌ها شد
اگر چه حتی رضا فرجی دانا در جلسه استیضاح خود این موضوع را صریحاً رد کرد و گفت: «لفظ تخلف ۳هزار تا را نگویید زیرا همه این سه هزار نفر که تخلف نکرده‌اند، بلکه در این تعداد تخلفاتی صورت گرفته که ما با هر تخلفی قاطعانه برخورد می‌کنیم.» یک سال پس از اتهام وارده و پس از بررسی‌هایی که توسط کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی صورت گرفت، محمد پورمختار، رئیس کمیسیون اصل نود طی نامه‌ای به وزارت علوم به صورت رسمی اعلام کرد که جز ۳۶مورد که مندرجات خود را خلاف واقع درج کرده‌اند سایر بورسیه‌های اعطا شده قانونی و طبق روال بورسیه است. نحوه بیان اعطای بورسیه به عده‌ای حتی واکنش مقام معظم رهبری را برانگیخت و ایشان طی سخنانی با انتقاد از این موضوع بیان کردند: «یکی از غلط‌‌ترین کارهایی که در این یکی دو سال اخیر اتّفاق افتاد، این مسئلهٔ بورسیه‌ها بود» و سپس ادامه داد در این ماجرا به خیلی‌ها ظلم شد و این کار هم خلاف قانون بود و هم خلاف تدبیر.
تایید و تکذیب‌های بورسیه‌های غیر قانونی ادامه داشت و هر روز ارقام جدیدی از این افراد که گفته می‌شد از رانت استفاده کردند بر تارنمای رسانه‌ها نقش بست تا در دوم آبان ۹۳ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران با انتشار اطلاعیه‌ای از لغو بورس دکترای ۸۴۰ نفر خبر داده و اعلام کرده که احتمال لغو بورس هزارو۲۴۱ نفر دیگر نیز وجود دارد. لغو بورسیه به این معنی است که آنها باید هزینه تحصیل در دانشگاه را خودشان بپردازند و پولی هم که تاکنون از محل بورسیه گرفته‌اند را به دولت پس بدهند
در راه هیات علمی
از سوی دیگر کشمکش‌ها بر سر بازگشت تعدادی از بورسیه‌های جنجالی به دانشگاه‌ها بالا گرفته است. چند روزی میشود که خبرهایی درباره بازگشت بورسیه‌های جنجالی به دانشگاه‌ها با عنوان هیات علمی به گوش می‌رسد؛ موضوعی که البته منصور غلامی، وزیر علوم آن را تایید کرده و «ایران» گفته: دو مورد از این بورسیه‌ها بر این باورند که باید در همان دانشگاهی که می‌خواهند عضو هیات علمی شوند، دانشگاه هم گفته من دیگر نیاز به هیات علمی در این رشته ندارم ولی اینها اصرار دارند که به همان دانشگاه بروند. آنها به دیوان عدالت اداری هم شکایت کردند.»
غلامرضا ظریفیان، استاد دانشگاه تهران هم در این باره می‌گوید: «تعدادی از فارغ‌التحصیلان بورسیه‌های غیر قانونی می‌خواهند عضو هیات علمی دانشگاه‌های مادر شوند. چند نفری هستند که به دانشگاه تربیت مدرس آمده‌اند و اصرار دارند که در این دانشگاه ادامه خدمت دهند. موضوع در دانشگاه بررسی شد و البته دانشگاه هم مخالفت خود را اعلام کرده است اما این افراد به دیوان عدالت اداری شکایت کرده‌اند و خواهان حضور در این دانشگاه و البته دیگر دانشگاه‌های مادر هستند.»
وی می‌افزاید: بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی تصمیم‌گیری درباره بورسیه‌ها و موضوعاتی مشابه آن، امر علمی - آموزشی است و قضایی نیست که دیوان عدالت اداری به آن ورود کند. همچنین برخی از این بورسیه‌ها با حکم دیوان عدالت اداری عضو هیات علمی می‌شوند. یعنی حتی مقررات جذب و مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی را نادیده می‌گیرند. بعضاً در آرایی که صادر میشود، دانشگاه‌ها را مجبور به حکم استخدامی قطعی و بدون طی مراحل جذب می‌کنند.
ظریفیان در ادامه می‌گوید: پرونده بورسیه‌های جنجالی چند سال قبل بسته شده بود. این افراد از امتیاز ویژه‌ای استفاده کردند اما دوباره می‌خواهند با اجبار در دانشگاهی وارد شوند که صلاحیت حضور در آن دانشگاه را ندارند.
معدل دوازده‌ای‌ها در هیات علمی
رئیس مرکز جذب اعضای هیات علمی وزارت علوم هم به عضویت معدل دوازده‌ای‌ها در هیات علمی با حکم قضایی واکنش نشان داد. حجت‌الاسلام محمدرضا رضوان‌طلب درباره احکام صادره از سوی دیوان عدالت اداری مبنی بر برقراری برخی از بورسیه‌های لغو شده و همچنین موظف شدن دانشگاه‌ها به استخدام برخی از این افراد در هیات علمی گفت: این که دیوان عدالت اداری در این امر ورود کرده حتماً جز وظایفش بوده است و دخالتی در کار آنها نداریم.
او در پاسخ به این سوال که با توجه به این که طبق ماده ۶۳۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی براینکه دیوان عدالت اداری نمی‌تواند در امور علمی ورود کند، چطور در این امر ورود کرده است، به ایلنا می‌گوید: این نکته را ما همیشه در لوایح عنوان می‌کنیم ولی برای ورود به یک پرونده، ما همواره در دفاعیه ذکر می‌کنیم که آیا آن دادگاه و شعبه خاص صلاحیت ورود به موضوع مورد نظر را دارد یا نه، این تشخیص و این صلاحیت از نظر قانونی به عهده قاضی مربوطه است و به طور مثال قاضی در حکم ذکر می‌کند، صلاحیت این شعبه از نظر ما محرز است و دیگر نظر ما مورد توجه قرار نمی‌گیرد، در صورتی که ما در دفاعیه موارد را ذکر کرده بودیم. طبیعتاً ما برای این امر استدلال‌های خودمان را داریم و آنها هم برای خودشان یکسری توجیهات دارند، اما حرف ما مانع ورود آنها نمی‌شود.
صدور حکم در اختیار ما نیست
رضوان طلب توضیح می‌دهد: در خصوص عضویت معدل دوازده‌ای‌ها در هیات علمی با حکم قضایی می‌گوید: از نظر ما کسی که قرار است تایید شود باید فرآیندهای جذب را طی کند، ما هم استدلال‌های خودمان را در این خصوص به دادگاه ارائه می‌کنیم. طبق مصوبه ۶۳۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی و همچنین ماده۶۴ مقررات آیین دادرسی دیوان عدالت اداری پذیرفت که ورود به مسائلی که تخصصی است، جز از راه کمیته‌های تخصصی آن ممکن نیست و ما این را در لوایح می‌آوریم اما اینکه در آخر حکم چگونه صادر شود، در اختیار ما نیست.»
تهدید رئیس دانشگاه تربیت مدرس!
در این میان محمود صادقی نماینده مجلس هم در واکنشی به این ماجرا در توییترش نوشت: «فرزند وزیر علوم دولت احمدی‌نژاد در آخرین روزهای دولت دهم باشتاب، بورسیه میشود. پس از فارغ التحصیلی اصرار بر استخدام به عنوان عضو هیات علمی می‌کند تا اینکه رئیس دانشگاه تربیت مدرس احضار شده و مورد تهدید واقع میشود که در صورت استنکاف از جذب وی، حکم انفصال ازخدمتش صادرمی‌شود. او همچنین نوشته: «برخی مامورین سازمان بازرسی، مستقردر وزارت علوم جز بورسیه هستند شاید بدین جهت است که گزارش سازمان بازرسی درباره بورسیه تاکنون
اعلام نشده است.»
با این حال باید به نکته توجه کرد که جذب این افراد، جز تضییع حقوق کسانی که صلاحیت و لیاقت تکیه زدن بر کرسی هیات علمی دانشگاه‌ها را دارند، نیست. از این جهت مسئولان مربوطه باید نسبت به این موضوع حساسیت خود را نشان داده و نگذارند این حق به راحتی ضایع شود و راه برای رانت و رانتخواران باز شود.
سایر اخبار این روزنامه
برای 26 مردادماه که سالروز بازگشت اولین آزادگان جنگ هشت ساله به میهن است اسیرانِ تا همیشه
«همدلی» از کشمکش دوباره بر سر بورسیه‌های جنجالی، این بار به‌عنوان هیات علمی گزارش می‌دهد
خبر تلخ است؛ فرمانروای سینمای ایران چشمش را فرو بست عزت مرداز بس که جان ندارد
علی دهقان نبودنت آدم را می ترساند
کاش در سیاست هم «عزت» داشتیم
تاملی بر کنوانسیون حقوقی دریای کاسپین
خبر تلخ است؛ فرمانروای سینمای ایران چشمش را فرو بست عزت مرداز بس که جان ندارد
خبر تلخ است؛ فرمانروای سینمای ایران چشمش را فرو بست عزت مرداز بس که جان ندارد
