روزنامه همدلی
1397/05/23
برای سالروز درگذشت حسینعلی وزیری تبار که سربه زیر و باشکوه نواخت آوای غریب آشنا
عباس ابوالفتحی- دم گرمش همیشه دلنشین بود. صدا و سکوتی که از نی جانش بر می آمد. استاد حسینعلی وزیری تبار. نوازنده شریف و فروتنی که ایامش غبار گرفته است. اگر روح الله خالقی در مراسم درگذشتش همین چند کلمه را هم نمی گفت شاید امروز سطری بیشتر راجع به او نمی دانستیم. نوازنده چیره‌دست «قره نی» یا همان کلمه غربی «کلارینت»، که مثل دیگر واژه‌های هم‌ولایتی‌شان، وقتی به سقف لهجه مان می خورند، بهت خوش رنگی می‌گیرند. جای خالی نداشته ای را پر می کنند که نمی دانیم چیست. کلارینت یک ساز بادی غربی است و همانطور که حضور موسیقی غرب در فرهنگ ما قدمت چندانی ندارد، کلارینت هم غریب بود.اروپایی ها ارباب دنیا شده و جایشان آن بالا بالاها بود. چیزهایی می دانستند که ما نمی دانستیم. هر چیزی هویتش از غرب احراز می شد مقامش هم می‌رفت همان بالا بالاها. موسیقی غرب از راه مارش های نظامی به ایران راه جست. در زمان فتحعلیشاه بود که مدرن کردن قشون، راه را برای ورود موسیقی غربی هموار کرد. اگر چه نفوذش در ذوقیات ایرانی‌ها بسیار کُند صورت گرفت اما با وجود مردان کم نظیری چون «حسینعلی وزیری» که به شایستگی در کار خود یگانه بودند، پرده های غربت نت های بیگانه هم کنار رفت.
حسینعلی وزیری تبار سال 1285 از خشت تهران افتاد. علاقه شدیدش به موسیقی «مبصر همایون»، پدرش را واداشت «سرهنگ نصرالله خان مین‌باشیان»، سرپرست مدرسه موزیک نظام را متقاعد کند تا اجازه بدهد «حسینعلی» در آنجا تحصیل کند. در آنجا بود که هنرجوی کوچک مدرسه نظام، با مبانی علمی موسیقی غرب آشنا شد. «قره» در زبان ترکی به معنای «سیاه» است که از بدنه کلارینت گرفته شده است. آشنایی با «ابراهیم خان منصوری»، نوازنده مشهور ویولون او را بر آن داشت تا ردیف آوازهای ایرانی را بیاموزد و با ساز خودش آنها را بنوازد. این ساز به جهت ذات بیگانه اش فاقد فواصل مخصوص آواز های ایرانی بود اما «حسینعلی» با کنترل بسیار دقیق و ریاضت مآبانه لب و نفس، توانست موسیقی ایرانی را از آن استخراج کند؛ کاری که از زمان خودش تا به امروز یکتایش کرده است. سال 1310 «سالار معزز» از میان هنرجویان منتخب شد تا آموزگاری مدرسه موسیقی اخوات ایران در عراق را به عهده بگیرد و در مقام معلمی نیز توانایی خودش را به اثبات رساند. پس از چند سال به تهران برگشت و در سال 1315 دیپلم خودش را از هنرستان عالی موسیقی دریافت کرد. این بار به شیراز رفت و هنر جویان متعددی تربیت کرد.
دلبستگی به شیراز زیبای آن زمان او را بر این داشت تا به صورت جدی تری موسیقی را دنبال کند. اولین کنسرت های خودش را در شیراز برگزار کرد. از میان هنرجویان زبده اش گروهی تشکیل داد و با آنها اقدام به ساختن قطعاتی شیوا کرد که ذوق عمومی را برانگیخت. او خودش هرگز ادعای آهنگساز بودن نداشت و ساخته هایش از حدود موسیقی ملی تجاوز نکرد. یکی از کارهایش تصنیفی است «در بیات اصفهان» با شعر «پاکنین». از دیگر کارهایش می توان به قطعه «به یاد تو» به مناسبت هفتصدمین سال وفات سعدی اشاره کرد اما معروف‌ترینشان «به یاد شیراز» است که با شعر حافظ ساخت و بارها در شیراز با استقبال پر شور مردم روبه رو شد. این آهنگ با اجرای «انجمن موسیقی» و سال ها بعد توسط ارکستر رادیو همراه با آواز بنان در مقیاس کشوری مشهور شد.
در سال 1320 دوباره به تهران بازگشت و هنرآموزی موسیقی را در آموزشگاه های آنجا به عهده گرفت. گاه نیز به عنوان تک نواز و گاه همنواز در ارکسترهای «انجمن موسیقی ملی» و «اداره موسیقی کشور» شرکت می جست و همچنین نوای خوش سازش از رادیو پخش می شد. در ارکستر ها نوای ساز وزیری تبار به قدری ظریف و روان بود که مثل لطیف ترین آهنگ های طبیعت به دل می نشست و روحیه و لطف به خصوصی به آنها می داد.
روح الله خالقی در «سرگذشت موسیقی» می نویسد: «در یکی از صفحه های مدرسه عالی موسیقی، حسینعلی وزیری تبار با قره نی همایون نواخته است که پس از سال ها هنوز کسی نتوانسته اجرای چنین آواز مشکلی را با چنین سازی از عهده بر آید».
وزیری تبار همچنین با نوازندگان بنام و مشهور زمان خودش از جمله ابوالحسن صبا، مرتضی محجوبی، حسین تهرانی، نصرالله زرین پنجه، جواد معروفی، غلامحسین بنان و عبدالعلی وزیری همکاری داشت و آثار زیبایی نیز به یادگار گذاشته است. آوای غریبی که با گرمای بر آمده از جان حسینعلی وزیری‌تبار آشنای گوش جان ایرانیان شد تا زمانی که عوارض چربی و اوره خون از پا درآوردش همچنان با شکوه و بی نقص اجرا شد. موسیقی ایران در پنجشنبه 23 مرداد 1337 با طنین زنده و گیرای «قره نی» وزیری تبار برای همیشه خداحافظی کرد.
سایر اخبار این روزنامه
همدلی از کشت محصولات آب بر در کشور گزارش می‌دهد هندوانه متهم کم‌آبی
امروز «علی حاتمی»، شاعر سینمای ایران برای هفتاد و چهارمین بار زاده میشود ابرمرد مشرقی
دیدار هزاران نفر از قشرهای مختلف مردم با رهبر معظم انقلاب اسلامی با زورگویان مذاکره نمی‌کنیم
«همدلی» افزایش 4 درصدی اجاره نشینی طی 5 سال گذشته و تاثیر آن بر زندگی شهروندان را بررسی کرد
برای سالروز درگذشت حسینعلی وزیری تبار که سربه زیر و باشکوه نواخت آوای غریب آشنا
از تحلیل روابط خارجی ایران و آمریکا تا ایرادها و اشکال‌های اصلاح‌طلبی در گفت‌وگوی اختصاصی فیاض زاهد با «همدلی»
سیدعبدالهادی آرامی چرا مجلس پرینتر ندارد؟
رئیس قوه قضاییه: با موافقت رهبری صرفاً برخی تشریفات رسیدگی به پرونده مفاسد اقتصادی حذف شد
کمالوندی: ماندن در برجام بهتر از نماندن در آن است
ظریف: تحریم‌های آمریکا باعث تغییر سیاست منطقه‌ای ایران نمی‌شود
بطحایی خبر داد؛ هفته آینده با استیضاح‌کنندگانم دیدار می‌کنم
وزیر خارجه ترکیه: از دیپلماسی استقبال می‌کنیم ولی زیر بار زور نمی‌رویم
