بین کودتا و تحریم هیچ فرقی نیست

ندا آکیش
خبرنگار
«جنگ اقتصادی» آنکارا - واشنگتن که با توئیت روز جمعه دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا مبنی بر دو برابر شدن تعرفه واردات فلزات از ترکیه رسماً کلید خورد، از نظر رجب طیب اردوغان نه تنها چیزی از کودتای نافرجام 15 ژوئیه ترکیه کم ندارد بلکه به همان اندازه برای این کشور خطرناک است.
به گزارش «ایران» به نقل از فایننشال تایمز، حوالی ساعت 13 (به وقت گرینویچ) روز جمعه بود که در صفحه توئیتر دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا این پیام منتشر شد: «من همین حالا و با علم بر اینکه ارزش پول آنها [ترکیه] لیره در مقابل دلار بسیار قدرتمند ما رو به کاهش سریع است، تعرفه فلزات و آلومینیوم ترکیه را دوبرابر می‌کنم! تعرفه آلومینیوم اکنون 20 درصد و تعرفه فلزات 50 درصد است. در حال حاضر روابط ما با ترکیه خوب نیست.» این پیام توئیتری که تنها چند ساعت پس از سقوط بی‌سابقه 20 درصدی ارزش لیره در مقابل دلار و سخنرانی تلویزیونی رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در واکنش به این سقوط ارزش پول ملی، منتشر شد؛ در واقع تأیید وقوع «جنگ اقتصادی» بین دو متحد ناتو از سوی واشنگتن بود. اردوغان چند ساعت قبل از انتشار این توئیت، در سخنرانی تلویزیونی از وقوع «جنگ اقتصادی» بین ترکیه و امریکا خبر داده و از مردم کشورش خواسته بود، ارزهای خارجی و طلاهای خود را به لیره ترکیه تبدیل کنند.


تشبیه جنگ اقتصادی به کودتای نافرجام
به گزارش «ایران» به نقل از روزنامه حریت، اردوغان در این سخنرانی ضمن مقایسه این جنگ اقتصادی با کودتای نافرجام 15 ژوئیه 2016 و همسنگ دانستن خطر و تهدید این دو رویداد، گفت: با همان روحیه و اراده که در مقابل کودتای 15 ژوئیه از کشورمان دفاع کردیم در مقابل این جنگ اقتصادی هم دفاع می‌کنیم. او افزود: بین بمباران مردم ما با هواپیماهای جنگی در روز کودتا و حمله به اقتصاد کشورمان هیچ فرقی وجود ندارد.اردوغان در این سخنرانی از مردم کشورش خواست، برای مقابله با این جنگ دلارها و طلاهای زیر بالش خود را به صرافی‌ها و طلافروشی‌ها ببرند و به لیره تبدیل کنند. او به ترکیه‌ای‌ها گفت، به صورت ملی پاسخ این جنگ اقتصادی را بدهند. رئیس جمهوری ترکیه گفت: «دلار مُلار نمی‌تواند سد راه ما شود. با کسی رودربایستی نداریم و نخواهیم داشت. به کسانی که به تهدیدها نگاه می‌کنند و از خوشحالی دست هایشان را به هم می‌مالند می‌گوییم بی‌خودی هوا برتان ندارد. نمی‌توانید این ملت را به زانو درآورید.»
راهکارهای داماد اردوغان برای گذر از بحران
برات آلبایراک، وزیر دارایی و خزانه‌ داری ترکیه و داماد اردوغان نیز در یک کنفرانس خبری در واکنش به اقدام ترامپ در دو برابر کردن تعرفه واردات فلزات و آلومینیوم ترکیه گفت: اقتصاد و رفاه مردم ترکیه به صورت مستقیم هدف قرار گرفته است اما ما در این مبارزه پیروز خواهیم شد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از شبکه تلویزیونی تی آر تی ترکیه، وی همچنین به راهکارهایی که دولت برای عبور از این بحران در دستور کار قرار داده اشاره کرد و گفت: ترکیه با بخش بانکداری قدرتمند، انضباط در تخصیص بودجه، بازار داخلی پویا و زیربنای مستحکم بخش تولید این اقدامات را بی‌اثر خواهد کرد و با همراهی مردم با قدرت بیشتری از این روند خارج خواهد شد.
وی افزود: هیچ‌کس تردیدی نداشته باشد که سیاست‌های متوازن اقتصادی، رشد با ثبات و پایدار و توزیع عادلانه‌تر درآمدها امکان دستیابی به اهدافمان را فراهم خواهد کرد.
به گزارش حریت، تمرکز بر صنعت توریسم نیز یکی از سیاست‌های ترکیه برای رویارویی با جنگ اقتصادی کنونی است زیرا هم اردوغان در تازه‌ ترین گفت‌و‌گوی خود با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه بر ورود 6 میلیون گردشگر روس به ترکیه در سال‌جاری میلادی تأکید کرد و هم نومان، کورتولموش، وزیر فرهنگ و توریسم این کشور چندی پیش با تأکید بر این رقم گفته بود: ما یارانه‌هایی را به تور اپراتورهای روسیه و کشورهای مشترک المنافع پرداخت می‌کنیم که برای فصل‌های کم مسافر ۹ هزار دلار به ازای هر پرواز و برای فصل‌های پر مسافر سه هزار دلار است که قبلاً این مبلغ شش هزار دلار بود و اکنون برای حمایت از سفر گردشگران افزایش یافته است.
آزمون دشوار اقتصادی اردوغان
این راهکارهای ارائه شده در حالی است که بنا بر گزارش فایننشال تایمز، ترکیه در 15 سال اخیر یعنی از ابتدای قدرت اردوغان تاکنون تجربه چنین بحران مالی جدی‌ای را نداشته و این نخستین و جدی‌ترین آزمون اقتصادی شخص اردوغان به حساب می‌آید. در گذشته هرجا که ترکیه دچار بحران اقتصادی می‌شد، واشنگتن به‌عنوان یک متحد قدرتمند به کمک آنکارا می‌آمد وباعث می‌شد ثبات اقتصادی خود را بازیابد. اما حالا که دو کشور ساز ناسازگاری کوک کرده‌اند، شرایط فرق می‌کند. اگرچه قدمت تنش‌های بین امریکا و ترکیه به سال 2016 و کودتای نافرجام 15 ژوئیه و خودداری واشنگتن از استرداد فتح‌الله گولن، متهم اصلی کودتا (به زعم آنکارا) برمی‌گردد اما در حال حاضر یک کشیش امریکایی که در ترکیه در حبس خانگی است و اجازه خروج از این کشور را ندارد، دو متحد ناتو را این گونه به جان هم انداخته است.

روایـــــت

بنفشه غلامی
دبیر گروه جهان
واژه 5 حرفی «تحریم» در کمتر از یک سال گذشته 5 بار از سوی دونالد ترامپ برای 5 کشوری که او آنها را دشمن یا رقیب خود می‌داند به کار رفته است. همان طور که واژه «تعرفه» را نیز 5 بار برای 4 کشور و اتحادیه اروپا که اغلب آنها متحدان سنتی امریکا بودند، به کار برده است. اما در میان اسامی این دو فهرست یک اسم مشترک است: ترکیه.
اگر روسیه، کره شمالی، کوبا و ایران کشورهایی بودند که هدف حربه تحریمی رئیس جمهوری امریکا قرار گرفتند و چین، کانادا، مکزیک و اتحادیه اروپا در فهرست جنگ تعرفه‌ها جای گرفتند، ترکیه به عنوان کشوری که همپیمان سنتی امریکا در خاورمیانه و عضو ناتو است، شامل هر دو حربه شده است که جای تأمل دارد. البته دو کشور از زمان کودتای 28 جولای دو سال قبل ترکیه وارد چالش‌هایی شده‌ بودند. آنکارا در این مدت بارها امریکا را متهم کرده بود در این رخداد شریک و سهیم بوده است. زیرا از استرداد فتح‌الله گولن، مردی که ترکیه او را متهم به تشکیل دولت موازی در این کشور کرده و او را مسبب وقوع کودتا می‌داند خودداری کرده است. اما این تنها موضوع اختلاف آنها نبوده‌است. اردوغان سال گذشته و حتی تا همین چندی پیش امریکا را متهم می‌کرد با حمایت‌هایش از کردهای سوریه باعث تقویت کردهای داخل ترکیه نیز می‌شود. با این حال فارغ از چرایی تحریم‌ها و تعرفه‌هایی که دونالد ترامپ علیه ترکیه اعمال کرده‌است، سیاست مقابله‌جویانه‌ای که رئیس‌جمهوری امریکا درقبال ترکیه در پیش گرفته‌است، حتی می‌تواند مورد استقبال شخص اردوغان هم باشد. مردم ترکیه از عرق ملی قوی برخوردارند. در یک سال گذشته انتقادات داخلی نسبت به سیاست‌های دولت ترکیه رو به افزایش بوده است و نماد آن در انتخابات
50 روز قبل که حاکی از ریزش آرای اردوغان بود، رقم خورد. اما اکنون این رویداد باعث همبستگی بیشتر مردم ترکیه که برای فروش دلار و طلاهای خود صف کشیده‌اند و خروج اردوغان از زیر فشارهای داخلی شده است.
علاوه بر این،این سیاست‌‌ها بومرنگی است که آسیب‌های آن در نهایت می‌تواند به چشم امریکا نیز برود. شاید در نگاه نخست به نظر برسد ترکیه بدلیل سیاست توأمان دونالد ترامپ متحمل بحران اقتصادی جدی شود. اما همان طور که دیروز اردوغان در مقاله‌ای در نیویورک تایمز با به رخ کشیدن همکاری‌های آنکارا و واشنگتن در 6 دهه گذشته اشاره کرد، این سیاست‌ها در نهایت ترکیه را وادار می‌کند گزینه روی آوردن به متحدانی جدید را بررسی کند. این همان نکته‌ای است که پیشتر محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران نیز به آن اشاره کرده و با تأکید بر اینکه «دونالد ترامپ بیماری تحریم دارد»، گفت: امریکا باید دست از عادت خود برای تحریم و تهدید بکشد وگرنه جهان - فراتر از محکومیت‌های کلامی – متحد خواهد شد تا این کشور را ملزم به این کار کند.