2 روی ناهمخوان بورس

گروه اقتصاد
h.habibi@khorasannews.com
در حالی بازدهی شاخص کل بورس تهران و فرابورس ایران طی امسال به حدود 40 درصد رسیده است که دقت در سهم گروه ها و صنایع مختلف نشان می دهد بازار دو روی ناهمگون دارد. اگر شما در قسمت برنده بازار سرمایه، گذاری کرده باشید، الان سود معقولی برده اید و اگر بر قسمت دیگر آن تمرکز کرده باشید، احتمالا در نهایت توانسته باشید از ضرر بگریزید. سهم های صادراتی و ارزمحور، رشد قابل توجهی را ثبت کرده اند در حالی که عمده گروه های تولیدی که بازار فروش داخلی دارند، عقبگرد داشته اند. در ادامه مطلب ضمن مرور بازدهی صنایع و گروه های مختلف در دوره های زمانی متفاوت در گذشته، مخصوصا دو هفته اخیر، نمایی روشن تر از دو روی بازار سرمایه ارائه خواهیم کرد. فایده این تحلیل برای سرمایه گذاران این است که درگیر هیجان نشوند و یاد بگیرند که شاخص کل و صعود آن می تواند همراه با زیان برخی بورسی ها باشد. این بررسی ها همچنین در انتخاب سبد مناسب دارایی کمکتان خواهد کرد. این تحلیل پیام روشنی از وضعیت اقتصاد کشور هم دارد که اگرچه موضوع صفحه سرمایه گذاری نیست اما توجه به آن، خالی از لطف نخواهد بود.
معدنی هایی که گویا به گنج رسیدند در یک سال اخیر بیشترین بازدهی بین گروه های مختلف بورسی مربوط به گروه کانه های فلزی یا همان معدنی ها بود؛ 173 درصد! این گروه که در یک سال اخیر هم از رشد نرخ های جهانی نفع برده و هم از رشد دلار، در دو هفته اخیر و بعد از جهش ارز در کانون توجهات بوده است. چنان چه جدول 1 نشان می دهد، اکثر نمادهای این گروه در دو هفته اخیر سود بالای 20 درصد داشته اند. نماد بازارپایه ای واحیا (صنایع و معادن احیای سپاهان) با بازدهی 262 درصدی از ابتدای امسال و بازدهی 68.5 درصدی در دو هفته اخیر پیشتاز این گروه بوده است.   فلزات اساسی و بازدهی 150 درصدی زنجیره بعدی تولید فلزات، یعنی گروه فلزات اساسی هم در یک سال گذشته با حدود 150 درصد بازدهی در رتبه بعدی قرار دارند. شرکت های این گروه معمولا گندله و آهن اسفنجی را که توسط معدنی ها (معدنی های آهنی) تولید می شود به محصولاتی مثل مقاطع (تیرآهن و نبشی) و همچنین انواع ورق سرد و گرم ، بیلت و میلگرد تبدیل می کنند. غیر آهنی ها هم محصولاتی مشابه از مس و روی و ... تولید و عرضه می کنند. حتما در جریان افزایش قیمت این محصولات طی یک سال اخیر هستید. بنابراین نیاز به توضیح نیست. علاوه بر افزایش قیمت محصولات این گروه در داخل، رشد دلار، چشم انداز فروش صادراتی گروه را هم به شدت افزایش داده است. چنان چه جدول زیر نشان می دهد، برخی نمادهای این گروه هم در دو هفته اخیر به صورتی خیره کننده رشد کردند. بهترین رشد در دو هفته اخیر مربوط به فبیرا (صنایع بسته بندی ایران) و همچنین فولاد کاوه بوده است. از ابتدای امسال هم فبیرا و فایرا (آلومینیوم ایران) و ذوب آهن اصفهان با بیش از 100 درصد، بازدهی های خیره کننده ای داشته اند. جدول 2 فهرست برخی شرکت های این گروه و بازدهی آن ها را از ابتدای امسال و طی دو هفته اخیر تا چهارشنبه گذشته نشان می دهد.    پتروشیمی ها؛ فعلا هم فال و هم تماشا! اما گروه پتروشیمی که همیشه به داشتن رانت مواد اولیه معروف بوده است، شرایط ویژه ای دارد. اگرچه بقیه شرکت های پیشرو بازار در این روزها هم به نحوی درگیر رانت و خام فروشی هستند اما پتروشیمی ها در این زمینه مشهورترند و حداقل بیشتر موردتوجه رسانه ها هستند. وضعیت خاص پتروشیمی ها از آن جا نشئت می گیرد که در ابتدای امسال دولت مصوب کرد، خوراک را برای این واحدها با نرخ 3800 تومان محاسبه کرده است و تحویل می دهد. از سوی دیگر طبق سیاست جدید ارزی، شرکت های این گروه می توانند محصولات را هم با نرخ آزاد بفروشند (به بیان دیگر دلار حاصل از صادرات را به نرخ آزاد تسعیر کنند). بنابراین فعلا این گروه هم فال است و هم تماشا! البته احتمال آزادشدن نرخ محصولات هم بالاست اما با توجه به شناختی که از دولت در تصمیم گیری داریم، ممکن است این تصمیم مدت ها طول بکشد و حتی به امسال نرسد. اگرچه ریسک کاهش فروش به سبب تحریم ها متوجه این گروه هم هست اما اولا راه های دورزدن تحریم برای این صنعت (همانند فولاد و معدنی ها و فلزات) بسیار است؛ چرا که محموله ها خرد و خریداران هم بسیار متنوع اند. ثانیا قطعا منافع حاصل از رشد دلار بسیار بیشتر از کاهش احتمالی فروش خواهد بود. طبق جدول 3 در این گروه نیز نمادهای شغدیر، پارسان، جم و پارس بازدهی قابل توجهی طی امسال و همچنین در دو هفته اخیر داشته اند.     گروه هایی که سخت درگیر زیان اند؛ از خودرو تا مسکن و تولیدی ها اما آن چه گفته شد فقط یک روی بازار سرمایه است. اگر به سه گروه بالا، گروه فراورده های نفتی (پالایشگاه ها) را که در یک سال اخیر حدود 130 درصد بازدهی داشته است، اضافه کنیم، روی خوش بازار سرمایه را به طور کامل نشان داده ایم. روی دیگر اما گروه هایی هستند که بازدهی معمولی 5 تا 20 درصد داشته اند (مثل گروه های قند و شکر، چرم و چوب) و گروه های بسیار دیگری هم درگیر زیان هستند. خودرویی ها، گروه مسکن، گروه زراعت، تولیدکنندگان کاشی و سرامیک، لاستیک، سیمان، دارو، کاغذ بانک ها، فنی و مهندسی ها، منسوجات، حمل و نقل و تولیدکنندگان محصولات فلزی گروه هایی هستند که در یک سال اخیر در مجموع زیان ده بوده اند. نمودار زیر بازدهی این گروه ها در یک سال اخیر را در کنار نمادها و گروه های پیشرو و پربازده نشان می دهد. حرف آخر؛ بر اساس هیجانات و گروه ها خرید نکنید آن چه واضح است این که عمده شرکت های دارای رانت (رانت مواد اولیه یا رانت ارزی) بازدهی های فوق العاده کسب کرده اند و شرکت های تولیدکننده محصولات نهایی دچار زیان بوده اند. البته از آن جا که گروه دوم یعنی شرکت های رانتی بسیار بزرگ هستند، تاثیر بسیار بزرگ تری بر شاخص کل دارند و عملا باعث شده اند، زیان گروه دوم دیده نشود. بنابراین اگر خواستید این روزها وارد بورس شوید، حواستان باشد که: *  اگرچه شاخص کل رشد می کند اما تعداد شرکت هایی که در حال رشد و سوددهی هستند زیاد نیست. همان هایی که در جداول فوق هستند به اضافه دیگر هم گروهی هایشان. البته رشد در سه گروه پیشتاز فوق هم یکدست نبوده است. مثلا در پتروشیمی، بسیاری از شرکت ها که محصولات نهایی تولید می کنند هیچ رشد محسوسی نداشته اند. *  این بدان معنی نیست که شرکت های گروه های سه گانه فوق باز هم سود خواهند داد. اگرچه در صورت ثبات دلار بالای هفت هزار تومان و ثبات فروش با وجود تحریم ها، سود تحلیل این شرکت ها قابلیت رشد دارد اما اوضاع بسیار هیجانی  و مخاطرات و نبود اطمینان ها هم بسیار زیاد است. *  شاید برخی گروه هایی که تاکنون ضررده بوده اند (مثل مسکن، دارو، قند و شکر،  حمل نقل و لبنیات) بر اثر تحولات داخلی و رشد تورم در آینده چشم انداز مناسبی داشته باشند. مخصوصا این که اکنون در کف قیمتی هستند. بررسی برخی نمادهای این گروه ها خالی از لطف نخواهد بود. *  به طور کلی، هرگز با تحلیل گروهی دست به خرید نزنید. بعد از تحلیل گروه و انتخاب گروه مناسب حتما سراغ تک سهم ها بروید و وضعیت آن ها را بررسی کنید. ممکن است در یک گروه، وضعیت سهم‌های مختلف، کاملا متفاوت باشد. مثلا در گروه دارویی که در مجموع 11 درصد زیان تحمیل کرده، ریشمک (تولید و صادرات ریشمک) که یک شرکت دلاری است و به تازگی پا به فرابورس گذاشته، وضعیت فوق‌العاده‌ای دارد.