حرکت بروکسل در مسیر درست برجام

گروه سیاسی: واکنش‌ها به آغاز رسمی مرحله تحریم‌های آمریکا علیه ایران به سوژه‌ای داغ تبدیل شده است.اتحادیه اروپا گفته است که شرکت‌های این بلوک را برای ادامه کار در ایران تشویق خواهد کرد.
اقدام دولت دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا برای اعمال مجدد بخشی از تحریم‌ها پس از خروج او از توافق اتمی ایران و قدرت‌ها در ماه مه انجام می‌شود.بخش اول تحریم‌ها صبح سه شنبه شروع شد و بخش دیگر شامل صنعت نفت و بانک مرکزی اوایل نوامبر باز خواهد گشت.
مقابله اروپا با آمریکا
ترامپ سه شنبه در توییتر خود نوشت: «تحریم‌های ایران رسما اعمال شد.این تحریم‌ها شدیدترین تحریم‌هایی است که اعمال شده و تازه در ماه نوامبر باز هم تشدید خواهد شد.هر کس با ایران معامله کند، با آمریکا معامله نخواهد کرد.من به دنبال صلح جهانی هست، و کوتاه نمی‌آیم.»


اتحادیه اروپا این اقدام آمریکا را «عمیقا مایه تاسف» خوانده است.اروپایی‌ها رسما گفته اند که تلاش می‌کنند ، ایران از برجام خارج نشود تا تهران از منافع اقتصادی و بروکسل از منافع امنیتی بهره مند شوند.
بروکسل دیروز(چهارشنبه) در یک رویارویی بی‌سابقه از مقابله با تحریم‌های آمریکا علیه ایران سخن گفت.مشاور مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به شرکت‌های اروپایی هشدار داد که اگر از تحریم‌های آمریکا علیه ایران پیروی کنند، توسط اتحادیه اروپا تحریم خواهند شد.«ناتالی توچی» مشاور ویژه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در گفت‌وگو با رادیو بی‌بی‌سی اظهار داشت: آن دسته از شرکت‌های اروپایی که در پیروی از تحریم‌های ثانویه آمریکا، دست از تجارت با ایران بردارند، توسط اتحادیه اروپا تحریم خواهند شد. از سوی دیگر، «فرحان حق» سخنگوی آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل حمایت وی از توافق هسته‌ای را اعلام و تاکید کرد که ‌روابط دوجانبه میان کشورها به دولت‌های آنها بستگی دارد.سخنگوی گوترش افزود: «دبیرکل بارها درباره اهمیت برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به عنوان یک دستاورد دیپلماتیک کلیدی در سال‌های اخیر گفت‌وگو کرده است.وی معتقد است که این توافق ارزش ادامه حمایت را دارد و تمام طرف‌های آن باید به مفاد توافق پایبند باشند.توافقی وجود داشت که به مرحله اجرا رسید و دیدگاه دبیرکل درباره آن کاملا مشخص و روشن است.ما کماکان تا جایی که می‌توانیم از اجرای برجام حمایت می‌کنیم.توافقی که در آن آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز نقش دارد.
مسیر درست اما ناکافی اروپا
وزیر خارجه ایران می‌گوید تلاش اروپایی‌ها برای حفظ توافق اتمی «در حدی نیست که توقع داشتیم، اما معتقدیم در مسیر درست حرکت می‌کنند».ظریف در ارتباط با مذاکره احتمالی با دولت آمریکا نیز گفته چنین چیزی «تابو نیست» اما «هیچ طرفی نمی‌خواهد وارد یک روند وقت‌گیر و پرتنش و بی‌حاصل شود».
ظریف، در گفت‌وگویی با خبرگزاری ایرنا، که ۱۷ مرداد ماه منتشر شده، اظهار داشت بسته پیشنهادی اتحادیه اروپا برای حفظ برجام پس از خروج آمریکا «دارای خطوط کلی مشخصی است».به گفته آقای ظریف از جمله این خطوط «مسیر بانکی برای تبادلات مالی ایران» یا «فروش نفت ایران در سطح کنونی» است.
وی افزود: اقدامات دیگری هم در چارچوب حفظ برجام شامل فعال کردن شرکت‌های کوچک و متوسط و رایزنی‌هایی برای احیای قانون جلوگیری از اجرای تحریم‌ها (قانون انسداد تحریم‌ها) و صدور مجوز بانک سرمایه گذاری اروپا نیز صورت گرفته است.در جریان تلاش‌های گسترده‌ای هم که بنده در خلال سفر به سنگاپور برای امضای قرارداد مودت با «آ سه آن» داشتم به این نتیجه رسیدم اروپایی‌ها نه تنها در داخل اتحادیه اروپا برای حفظ برجام کار می‌کنند، بلکه خارج از اتحادیه هم کارهای گسترده ای انجام داده‌اند.
وزیر امور خارجه ایران ادامه داد: به عنوان مثال اروپایی‌ها جداگانه و تک به تک با کشورها صحبت کرده اند که خرید نفتشان را از ایران افزایش دهند یا از برخی کشورهایی که تاکنون خریدار نفت ایران نبوده اند، خواسته اند از ایران نفت بخرند، همچنین از کشورها خواسته اند تا از الگوی مشابه فعال‌سازی حساب‌های بانک مرکزی ایران در بانک‌های مرکزی اعضای اتحادیه اروپا که خود اتحادیه در حال عملیاتی کردن آن است، استفاده کنند.نتیجه مجموعه این اقدامات، انزوای آمریکا بوده است.
وی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی براینکه «این اقدامات چه سطحی از انتظارات ایران را در چارچوب منافعش محقق می‌سازد؟» گفت: اقدامات اروپایی‌ها هنوز در حدی نیست که توقع داشتیم، اما معتقدیم در مسیر درست حرکت می‌کنند.
ظریف افزود: برخی از تحریم‌هایی که از روز یکشنبه اجرایی شد، مانند تحریم اسکناس دلار، از جمله موضوعاتی بوده که آمریکایی‌ها همواره و حتی زمانی که عضو برجام بودند، با توجه به شرایط ویژه و میزان اسکناسی که در ایران مورد استفاده قرار می‌گرفته است، درباره آن مانع تراشی می‌کردند لذا از اروپایی‌ها انتظار اقدامات بیشتر داریم؛ با این وجود معتقدیم اقدامات خوبی برای حفظ برجام داشته‌اند.
وی تصریح کرد: برای نمونه ورود 5 فروند هواپیمای ATR به ایران نتیجه تلاش دولت‌های اروپایی و فشار آنها به آمریکا بود و توانستند مجوز صادرات تعداد موجود هواپیماهای ATR که قابل ارسال به ایران بود را بگیرند، این در حالی است که اولین اقدام آمریکایی‌ها درباره تحریم‌ها در حوزه هواپیما و باطل کردن مجوز فروش آن به ایران بود که نشان دهنده ماهیت ضد حقوق بشری این کشور علیه ایران است.
وی ادامه داد: در شرایطی که آمریکایی‌ها برای باطل شدن سایر مجوزها تا 6 اوت (15 مرداد) صبر کرده بودند اما برای تحریم هواپیما تا این تاریخ صبر نکردند و از همان روز اول اقدام به این کار کردند.همین موضوع کافی است تا جامعه جهانی متوجه شود میزان عناد دولت آمریکا با مردم ایران در چه حد است که موضوعی که کاملا جنبه انسان دوستانه دارد را زیر پا می‌گذارد و حفظ سلامتی مسافران هوایی ایران را نشانه می‌رود و بعد ادعای حمایت از مردم ایران را هم دارد.
ظریف اظهار داشت: مجموعه اینها نشان می‌دهد هرچند اقدامات اروپایی‌ها در حد انتظار ما نبوده است اما در جهت صحیح اقدام کردند و انصافا به تعهدات خود در چارچوب برجام متعهد بوده اند و تعهدات سیاسی خود را به روشنی اعلام کرده و آنها را پیگیری کرده اند اما برای عملیاتی کردن این تعهدات انتظارات بیشتری داریم و معتقدیم بخش مهمی از این تعهدات باید پیش از اجرایی شدن تحریم‌های نفتی و بانکی عملیاتی شود.
ظریف تاکید کرد: اروپا در مسیر درستی برای حفظ برجام گام برداشته است اما عملیاتی کردن اقداماتشان برای حفظ برجام بیش از زمانی که خودشان هم فکر می‌کردند، زمان بر بوده است که باید این را هرچه سریع تر اصلاح کنند. وی افزود: قبل از اینکه تحریم‌ها به مرحله عملیاتی برسد باید اطمینان حاصل کنیم هیچ تاثیری بر منافع ایران نمی‌گذارد.این مساله هم مهم است که اروپایی‌ها در حوزه تحریم‌های مربوط به فلزات گرانبها یا خودرو که اینک اجرایی شده است، اقدامات لازم را انجام دهند تا ایران بتواند از مزایای برجام بهره مند شود.
بی‌اعتماد به ترامپ
وزیر امور خارجه همچنین در پاسخ به این پرسش که «دولتمردان آمریکا در کنار تلاش‌هایی که برای متوقف کردن روند اجرای برجام دارند، پیام‌های مختلفی را برای مذاکره مستقیم و بی قید و شرط با ایران ارسال کرده اند.جریان‌های سیاسی داخل کشور خوانش‌های متفاوتی از چنین درخواستی دارند...برخی معتقدند مذاکره با آمریکا تابو نیست و نباید راه گفت وگو با این کشور را بست.نگاه شما به عنوان کسی که تجربه زیادی از مذاکره دوجانبه با مقام‌های آمریکایی درباره برجام داشته، چیست؟» گفت: ما همیشه از شعار فراتر رفته ایم و عمل کرده ایم.پیش از این، مذاکره با آمریکا را با اجازه مقامات عالی نظام شروع کردیم و بیشترین میزان مذاکره با آمریکا را داشتیم.مذاکراتی که در سالهای 92 تا همین اواخر و قبل از خروج آمریکا از برجام بین ایران و آمریکا صورت گرفته بی سابقه بوده است.وزیر خارجه آمریکا رکورد حضور خارج از آمریکا را در مذاکراتی که با ایران داشت، شکست.در تاریخ کوتاه آمریکا هیچ گاه وزیر خارجه ای از این کشور تا به این اندازه طولانی مدت برای یک مذاکره خارج از کشور نبوده است.
ظریف تاکید کرد: لذا مشکل، مذاکره نیست چنانکه طی ماه‌های گذشته مسئولان دیپلماتیک ایران پیش از خروج آمریکا از برجام با هیات دیپلماتیک این کشور مذاکره می‌کردند.
منتهی مشکل این است که نسبت به نتیجه مذاکره با آمریکا چه میزان اعتماد وجود دارد؟ موضوع تابو بودن مذاکره نیست موضوع این است که چه میزان می‌شود با اطمینان این مذاکره را تا حصول نتیجه پیش برد.به هر حال هیچ طرفی نمی‌خواهد وارد یک روند وقت گیر و پرتنش و بی حاصل شود.
رد شایعات مذاکره
وی همچنین در پاسخ به پرسش دیگری مبنی براینکه «با وجود جدال لفظی میان روسای جمهوری ایران و آمریکا طی روزهای گذشته شایعات زیادی پیرامون مذاکرات پنهانی ایران و آمریکا در محافل رسانه ای داخل و خارج مطرح شده است.حتی برخی به صراحت از دیدار شما با مایک پمپئو در حاشیه نشست «آسه آن» در سنگاپور سخن گفته اند، لطفا در این خصوص توضیح دهید؟» گفت: اگر این مذاکرات هم انجام شده باشد من خبر ندارم ولی بعید می‌دانم که این اندازه از موضوع بیگانه باشم.تمام اطلاعاتی که من دارم بر این بناست که گفت وگویی بین ایران و آمریکا نیست. 
وزیر امور خارجه ایران همچنین در پاسخ به پرسش دیگری مبنی براینکه «واکنش شما به پیشنهادات میانجیگری که از سوی برخی کشورها به ویژه سلطان نشین عمان مطرح می‌شود، چیست؟» توضیح داد: حتما پیام‌هایی از سوی کشورها برای میانجیگری مطرح می‌شود.سفارت سوئیس هم به عنوان کشور حافظ منافع آمریکا در ایران پیام‌هایی را همیشه و در طول 39 سال گذشته رد و بدل کرده و هنوز هم این کار را انجام می‌دهد. رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: وقتی دو کشور رابطه رسمی ندارند، طرح این پیشنهادها طبیعی است.حتما کشورهای منطقه مخصوصا آنها که از درایتی مانند عمان برخوردارند، دوست ندارند شرایط کنونی را ببینند و دوست دارند اقدامی کنند که مانع از شدت گرفتن بحران شوند.
وی تصریح کرد: حالا اگر کسی برود به آمریکایی‌ها بگوید که درایت پیشه کنند، حتما کسی با آنها مخالفت نخواهد کرد اما اینکه گفت وگوهای مستقیمی بین ایران و آمریکا جریان دارد یا اینکه پیام‌هایی در این زمینه رد و بدل شده است تا جایی که من اطلاع دارم چنین اتفاقی نیفتاده است و فکر می‌کنم اطلاعات من هم خیلی بد نباشد.