نسخه تصویری نمایش «اعتراف» به کارگردانی شهاب حسینی در سراسر ایران توزیع شده است تئاتر روی ترازوی سوپرمارکت‌ها

سیدحسین رسولی
برای اولین بار شاهد هستیم که دی‌وی‌دی‌های نمایش «اعتراف» به نویسندگی «برد میرمن» و دومین تجربه‌ کارگردانی شهاب حسینی و بازیگری علی نصیریان، شهاب حسینی، صالح میرزا آقایی، نیما رئیسی، مهدی بجستانی و... در سوپرمارکت‌ها توزیع شده است.
تا آنجا که ما یادمان می‌آید این اتفاق برای اولین بار است که در سوپرمارکت‌ها رخ می‌دهد. پیش از این شرکت‌های فرهنگی فیلم‌تئاترهای مختلفی را در فروشگاه‌های فرهنگی پخش می‌کردند. البته نمونه‌های دیگری هم تک و توک وجود داشته است. در گذشته نسخه سینمایی نمایش «مرگ یزدگرد» به نویسندگی و کارگردانی بهرام بیضایی در فروشگاه‌ها و حتی لب خیابان در بساط دستفروش‌ها بود که فروش بالایی هم در بین قشر فرهیخته جامعه داشت؛ ولی مجوز قانونی نداشت و به تبع آن پولی نصیب تهیه‌کننده و مولف نمی‌ٰرسید. بیضایی «مرگ یزدگرد» را در سال ۱۳۵۸ نوشت و اجرا کرد؛ در سال ۱۳۶۰ آن را به فیلم درآورد تولید صداوسیما بود و کاملا مانند یک اجرای تئاتری با کمی تفاوت‌ بود.
شیوا مسعودی: اتفاق بسیار خوبی است


شیوا مسعودی کارگردان، پژوهشگر و استاد دانشگاه در همین رابطه به روزنامه «ابتکار» می‌گوید: «به نظرم، نه تنها اتفاق بدی نیست بلکه اتفاق مثبتی برای تئاتر افتاده است؛ امیدوارم مردم استقبال کنند. چرا بد باشد؟! خیلی هم خوب است که فیلم‌تئاترها در کنار دیگر محصولات فرهنگی در دسترس علاقه‌مندان قرار بگیرد. خود من هم در گذشته نمایش‌هایی داشته‌ام که توسط «بتهوون» پخش شده است. البته فیلم‌تئاترها معمولا در کتاب‌فروشی‌ها و فروشگاه‌های فرهنگی عرضه می‌شدند.» مسعودی ادامه می‌دهد که: «پخش فیلم‌تئاترها در سوپرمارکت‌ها اصلا بد نیست. امیدوار هستم که مردم استقبال کنند ولی اگر هم استقبالی نشان بدهند بیشتر به خاطر سلبریتی‌ها و بازیگرهای چهره‌ای مانند شهاب حسینی است که باز هم برای تئاتر خوب است. در واقع، منظورم این است که مردم تئاتر را به خاطر اسم بازیگرها می‌خرند. پخش دی‌وی‌دی‌های تئاتر در عرصه کار فرهنگی برای مردم بسیار خوب است».
اعتراف‌گیری از «اعتراف»
نمایش «اعتراف» در تابستان سال ۱۳۹۶ بود که در سالن اصلی تئاتر شهر روی صحنه رفت باعث استقبال بی‌نظیری شده بود. در همان روزها،‌محمدحسین توتونچیان، مدیر سایت فروش نمایش «اعتراف» در گفت‌وگویی با ایسنا می‌گوید: «در حال حاضر (ظهر 21تیرماه) پیش‌فروش بلیت‌های «اعتراف» تا 16 مردادماه تکمیل شده است و اگر نمایش در سالنی اجرا می‌شد که امکان تعیین قیمت بلیت در اختیار تهیه‌کننده بود، رقم فروش بالایی به دست می‌آمد. در نمایشی مثل «می‌سی‌سی‌پی...» به دلیل اینکه در تالار وحدت اجرا می‌شد و قوانین اداره کل هنرهای نمایش برای تعیین بلیت شامل حالش نبود، تهیه‌کننده اجازه داشت قیمتی را که براساس منافع کار وجود دارد روی بلیت‌ها بگذارد، اما متاسفانه در نمایش «اعتراف» اجازه داده نشد تا بلیت‌ها به قیمت واقعی به فروش برسند که اگر اینطور می‌شد بین 90 تا 100 هزارتومان باید بلیت‌ها را قیمت‌گذاری می‌کردیم و در آن صورت باز هم اطمینان دارم استقبال زیادی صورت می‌گرفت». این نمایش در آن زمان در کنار آثار پر فروشی مانند «می‌سی‌سی‌پی نشسته می‌میرد» به کارگردانی همایون غنی‌زاده و «بنگاه تئاترال» اثر هادی مرزبان روی صحنه رفت. خبرهایی که در آن روزگار مخابره می‌شد هم جالب توجه بود. مثلا عنوان شد که بلیت نمایش «اعتراف» به کارگردانی شهاب حسینی با قیمت یک‌ میلیون تومان به بازار سیاه رسید. در درگاه خبررسانی‌ها خواندیم که در یکی‌ از سایت‌های مطرح خرید و فروش اینترنتی تعدادی از بلیت‌های این نمایش با قیمتی گزاف به فروش گذاشته شده بود.
به اعتبار سلبریتی‌ها یا صحنه تئاتر؟
نمایشنامه اعتراف برگرفته از سریالی است آمریکایی که توسط خود نویسنده یعنی «برد میرمن» در سال 2010 کارگردانی شده است. سریالی ده‌ قسمتی که هر قسمت آن بین هفت‌ تا ده دقیقه بود. نمایش در مورد قاتلی مزدور است که یک ‌شب برای اعتراف به کلیسا می‌آید. در روند ماجرا متوجه می‌شویم که این قاتل پسر کشیش است و برای انتقام از پدری که در کودکی او را رها کرده و موجب کشته شدن مادرش شده آمده است. البته برخلاف هیجان و حواشی پر از سر و صدای نمایش «اعتراف» انتقادهایی هم به کیفیت پایین برخی لحظات این نمایش در رسانه‌ها عنوان شد. مثلا در سایت ایران تئاتر نوشته شد که: «این صحنه تئاتر است که به ‌اصطلاح به «سلبریتی‌ها» اعتبار می‌بخشد و نه حضور آنان به تئاتر.» جمله‌هایی این چنینی به خاطر شوک شدید از فروش سنگین نمایش‌هایی با حضور سلبریتی‌هاست. تئاتر خصوصی باعث خیزش تئاتر تجاری در ایران شده است که حضور سلبریتی‌ها به آن اعتبار می‌دهد و گردش مالی شدیدی هم دارد. تئاتری‌های قدیمی در گذشته با چنین صحنه‌هایی روبه‌رو نشده بودند. گردش مالی تئاتر هم بسیار پایین بود به جز استثناهایی مانند بهرام بیضایی و علی رفیعی که فروش‌های بالایی داشتند. البته در گذشته نمایش‌هایی مانند «فنز» به نویسندگی و کارگردانی محمد رحمانیان و بازی پرویز پرستویی، ترانه علیدوستی، احمد مهرانفر و اشکان خطیبی روی صحنه بود که هم سلبریتی‌ داشت و هم تماشاگر فراوانی را هم مشغول به خود کرد اما کسی اعتراضی به این نمایش نکرد؟ دلیلش هم امری ساده است. پدیده‌ای به نام تئاتر خصوصی به منصه ظهور نرسیده بود و بیشتر چنین تئاترهایی هم با کیفیت بالایی روی صحنه می‌رفتند. البته نباید از حق گذشت که شهاب حسینی در سالن اصلی تئاتر شهر روی صحنه رفت؛ نه در یک سالن خصوصی بی هویت! و دیگر اینکه کیفیت نمایش او هر چه باشد از خیلی از تئاترهای حرفه‌ای با کلی ادعا بالاتر هم بود.