روزنامه جمهوری اسلامی
1397/05/17
پیوند صنعت و دانشگاه؛ ماهیت شکل‌گیری جهاد دانشگاهی
مجید زندیبراساس آخرین آمار 3 میلیون و 794 هزار و 420 دانشجو در 2 هزار و 569 دانشگاه کشور درحال آموزش و تحصیل هستند. نسبت این تعداد دانشجو به جمعیت کشور در کنار شمار انبوه فارغ التحصیلان دانشگاهی در کشورهای دنیا تقریبا بی‌نظیر است ؛اگر چه برخی همین تعداد دانشجو را نیز تهدید کنند می‌دانند.افرادی که همواره در کنار تحریم خارجی به دنبال پیدا کردن تهدید‌های داخلی نیز هستند؛درحالیکه امروزه تحریم و تهدید واقعی نه دانشجو و توسعه مراکز علمی، بلکه عدم استفاده از فرصت‌های پیش روی ملت‌ها در زمینه تولید محصولات و خود اتکایی براساس پژوهش‌های داخلی است.
در مسیر درست توسعه درست فرهنگی و اقتصادی، پیوند دانشگاه و صنعت یکی از بهترین فرصت‌ها ست که تنها در صورت عدم توجه اصولی به تحقیقات، آنگاه میتوان نگران بود آن هم به این دلیل که نتایج تحقیقات به همراه تحصیلکردگان از دست ما خارج شوند و دیگران آنها را به فرصت تبدیل کنند.
16 مرداد سی و هشتمین سالروز تشکیل نهاد انقلابی جهاد دانشگاهی بود. نهادی که با هدف تحقق بخشیدن به آرمانهای انقلاب فرهنگی و براساس فرامین امام خمینی(ره) در راستای قطع وابستگی علمی به بیگانگان در دل دانشگاهها شکل گرفت تا دانشجویان که در سال 1359 گرفتار جریان‌های مختلف سیاسی در بطن دانشگاه شده بودند، انرژی خود را صرف ساختن کشور نمایند.
کافیست به همین ماهیت شکل‌گیری جهاد دانشگاهی توجه کنیم و اکنون در آستانه 40 سالگی انقلاب اسلامی میزان موفقیت‌ها را بسنجیم.
خوشبختانه بخشی از ثمرات این شجره طیبه امروز با دستاوردهایی همچون تولید، تکثیر و انجماد سلول‌های بنیادی، شبیه‌سازی حیوانات، فرستنده‌های پرقدرت رادیویی، درمان بیماران با استفاده از سلول‌های بنیادی و... در جامعه به وضوح قابل رویت است به حدی که هر گاه از موفقیت‌های علمی در کشور خبری به گوش می‌رسد، ردپایی از حضور جهادگران جهاددانشگاهی هم قابل مشاهده است.
آن روزی که جهاد دانشگاهی در کنار جهاد سازندگی به فرمان امام خمینی تاسیس شد، ایشان می‌دانست که انقلاب جوان ما دارای مخالفان جدی در دنیای غرب وشرق است و این رویکرد یقینا مخالفانی غضبناک خواهد داشت و انقلاب برای حفظ خود در مقابل آنها هم به اقتدار و هم به توسعه و پیشرفت نیاز خواهد داشت.
بنیانگذار جمهوری اسلامی همچنین به یقین می‌دانست عواملی که ایجاد اقتدار می‌کند و پیشرفت و توسعه کشور را همراه خود دارد، ابتدا توسعه فرهنگی و بعد توسعه علمی و فناوری است. بنابراین نیاز بود که نشان داده شود ما توان توسعه علمی و فناوری را در کشور داریم و این را در ایران الگوسازی کنیم و همچنین انجام فعالیتهای فرهنگی را به عنوان زیرساخت همه حرکت‌ها باید اصل قرار دهیم.
اگر چه در مجموعه کلان امروز، جهاد دانشگاهی در راستای پیوند صنعت و دانشگاه جایگاه مهمی دارد؛ولی آنچه از جهاد دانشگاهی انتظار می‌رفت این بود که فعالیت خود را به هدر ندهد. هدر دادن سرمایه و فعالیت در مراکز علمی و تحقیقاتی این است که کارهای خود را بدون توجه به نیاز بازار انجام دهند و پس از فعالیتهای تحقیقاتی هم توجهی به کاربردی کردن آن نداشته باشند. به همین دلیل معتقدیم که جهاد دانشگاهی موظف است از همان ابتدا تحقیقات را براساس نیاز بازارانجام دهد و تحقیقات خود را با هماهنگی مراکز نیازمند و سرمایه‌گذار پیش ببرد.
آقای مجتبی نامدارحسینی دانشجوی کارشناسی ارشد که با جهاد دانشگاهی نیز همکاری تحقیقاتی داشت، در باره مهمترین راه اثربخشی نتایج تحقیقاتی می‌گوید: اگر در کشور بتوانیم صنعت را با مراکز پژوهشی پیوند دهیم می‌توانیم درباره اثرگذاری تحقیقات علمی درکشور امیدوار باشیم در غیر اینصورت مسیر اشتباه حرکت مراکز تحقیقاتی و صنعتی همواره تکراری خواهد ماند.
وی می‌گوید: در کشور ما سالهاست در این زمینه صحبت‌های فراوانی شده است، ولی ما چون در بطن کار هستیم همه این حرف‌ها را شعار می‌دانیم. زیرا صنایع به دلایل مختلف که حق هم تا حدودی با آنها هست، اعتمادی به محققان ایرانی ندارند اگر این مساله را به دقت مورد توجه قرار دهید درخواهید یافت که گره‌های کور عدم ارتباط صنعت و دانشگاه در آن وجود دارد.
حسینی می‌افزاید: یکی دیگر از ضعف‌ها، نحوه مدیریت تحقیقات در ایران است. این مدیریت ظاهرا در اختیار معاونت ریاست جمهوری، جهاد دانشگاهی و سایر مراکز علمی و تحقیقاتی است، ولی چون مدیریت منسجم و تعریف شده‌ای که بتواند خطوط مشخصی به بخش تحقیقات و تولید بدهد وجود ندارد، حرکت‌ها بسیار کند و در برخی موارد اشتباه است که نمونه‌هایی را هم سراغ داریم تحقیقات بی‌ربطی انجام میشود و با نفوذ در دستگاههای دولتی حمایت آنها را به سوی خود هم جلب می‌کنند؛ اما در مقابل کاری که بخشی از نیاز جامعه را برآورده سازد، از آن به دست نمی‌آید.
وی که در زمینه سنتزنانوکامپوزیت تحقیق کرده با اشاره به اینکه حلقه‌های گمشده فراوانی در این میان وجود دارد، می‌افزاید: جالب اینکه این حلقه‌های گمشده در کشور ما شناخته شده است، اما به این دلیل که مدیران اهل کار در مسند مسئولیت نیستند، نمی‌دانند چه کاری باید انجام دهند.
وی علاوه بر ضعف مدیریت تحقیقات علمی کشور عدم بررسی دقیق تاثیر تحقیقات در اقتصاد کشور، عدم ایجاد رقابت سالم بین صنایع تولیدکننده و محققان، عدم ترویج فناوریهای جدید در بخش‌های مختلف دانشگاهی و صنایع را از دیگر ضعف‌ها معرفی می‌کند.
آقای نامدار می‌گوید: اگر این حلقه‌ها به درستی به هم وصل شود تحقیقاتی از محققین درخواست میشود که کاربردی باشد و فایده آن را همه مردم ببرند ضمن آنکه شرکت‌های تولیدی خطرپذیری (ریسک) تحقیقاتی ندارند و معتقدند به جای اینکه تحقیق را به محققان ایرانی سفارش بدهند از محصول آماده تولیدی خارجی استفاده می‌برند.
وی در پاسخ به این سوال که فعالیت متمرکز ایران در چه زمینه‌ای از فناوری مفیدتر است؟ می‌گوید: اشکال کار ما این است که در همه زمینه‌ها وارد می‌شویم؛ اما در هیچ زمینه‌ای به طور تخصصی کار نمی‌کنیم. در واقع ما به جایی نرسیدیم که دنیا بداند در آن بخش نمی‌تواند با ما رقابت کنند و یا اینکه آن را به ما واگذارند.
وی با اشاره به سال کارآفرینی و استفاده از محصولات ایرانی در تعبیر رهبر معظم انقلاب ادامه می‌دهد: رسیدن به نوآوری و مرزهای دانش نیازمند این است که ما به برخی ازفناوریها به طور جدی بپردازیم. مثلا موضوع مهم در نانوفناوری این است که یکی از چهار پایه انقلاب بزرگ صنعتی و فناورانه آینده جهان است که به این فناوری یک فناوری نظام گسسته می‌گویند که گسستی بین گذشته وآینده فناوریهای موجود ایجاد می‌کند که به آن فناوریهای همگرا شده هم می‌گویند این چهارفناوری عبارتند از: نانو بایو‌ای تی و علوم شناختی که با همپوشانی به صورت مضربی ازچهار در همه علوم و فنون پیشرفت می‌کنند.
دکتر سیدحمیدرضا طیبی رئیس جهاد دانشگاهی هم با اشاره به این که جهاد دانشگاهی در تامین منابع مالی دچار مشکل است می‌گوید: جهاد دانشگاهی مجبور است 80 در صد هزینه‌های خود را از درآمدهای تجاری سازی محصول و فعالیتهای آموزشی کسب کند و دولت سهم 20 درصدی در بودجه ما دارد. تجاری سازی هم به گونه‌ای است که کار خوب ایرانی با رعایت اصول اخلاقی در جامعه ما، منجر به کسب سود نمی‌شود به همین دلیل جهاد دانشگاهی محدودیت تامین منابع دارد. در خوشبینانه‌ترین وضع که با حمایت برخی از مدیران محصولات نوآورانه ما خریداری میشود به قدری قیمت‌های پایین را مطرح می‌سازند و اصرار بر آن دارند که قطعا سودی از تحقیقات و تجاری سازی آن عاید جهاددانشگاهی نمی‌شود
وی می‌افزاید: تصور ما این است که توسعه علمی، کاربردی کردن علم و عوامل اصلی توسعه دانش بنیان با حفظ اصول انقلابی محقق میشود و در این راه با لطف خدا و هدایت‌های مقام معظم رهبری به الگوسازی خوبی دست یاقته‌ایم.مامی‌خواهیم که خداوند دل‌های مدافعان انقلاب را به یکدیگر نزدیک کند تا بتوانیم با اتکای به توان داخل مکر دشمنان را خنثی کنیم. برای موفقیت دولت در راه حل مشکلات دعا می‌کنیم و ضمن حمایت از اتکا به توان داخلی آمادگی خود را برای کمک به دولت اعلام می‌کنیم.
رئیس جهاد دانشگاهی با اشاره به اهمیت مبارزه با فساد در بخش‌های مختلف اداری کشور به ویژه در بخش خریدهای خارجی می‌گوید: برخورد جدی و بدون تبعیض با فساد از نان شب هم برای اقتصاد و تحقیقات علمی کشور ضروری است و باید واقعا این برخورد انجام شود و مفسدین بدانند که هزینه فساد بسیار زیاد است.
وی ادامه می‌دهد: ما اگر پیشرفت دانش بنیان می‌کنیم، باید در همه ارکان نظام باور شود و پیش‌نیاز آن ثبات سیاسی در کشور و رسیدن به یک وفاق ملی بین سیاسیون ما است. ما نیاز داریم که برای رسیدن به پیشرفت دانش بنیان سیاسیون ما روی این موضوع متفق شوند و شرایط تحقق آن را فراهم کنند.در ثبات سیاسی می‌توانیم برنامه‌ریزی جامع درازمدت کنیم و با ثبات سیاسی، در گردش‌های سیاسی که لاجرم در کشور اتفاق می‌افتد مانند تغییر دولت یا مجلس، طرح‌نامه و مدیران تغییر نمی‌کنند.
طیبی در کنار ثبات سیاسی به ثبات اقتصادی هم اشاره می‌کند و می‌افزاید: ما به ثبات اقتصادی، قوانین مناسب و ایجاد محیط امن سرمایه‌گذاری نیاز داریم. خیلی از جاها به صورت سیستمی کار نمی‌کنیم، به عنوان مثال در مناقصات‌مان قوانین خودمان را رعایت نمی‌کنیم، به هر حال سیستمی را گذاشته‌اند برای اجرای مناقصه که به هیچ وجه فرد در آن دخالت نمی‌کند و باید مشخصات فنی بررسی شود.اما اگر اجرای مناقصه در اختیار فرد گذاشته شود، مشخص است که ممکن است در بسیاری از موارد منجر به ایجاد فساد شود.
رئیس جهاد دانشگاهی در زمینه گسترش توان محققان ایرانی برای رقابت با محصولات خارجی هم می‌گوید: ما اگر می‌خواهیم در دنیا رقابت کنیم، باید منابع مالی قابل رقابت داشته باشیم.جامعه‌ای که می‌خواهد به سمت پیشرفت دانش بنیان پیش برود و اقتصادش، اقتصاد دانش بنیان و مقاومتی متکی به تولید ملی شود، تولیدش باید متکی بر علم و فناوری باشد و مدیرانی که می‌خواهند آن را پیاده‌سازی کنند، باید دانش بنیان و خودباور باشند و علاوه بر مومن و انقلابی و صادق بودن، خودباوری و کاربلد بودن حاصل از کار علمی را باید داشته باشند و اگر غیر از این باشد، ما در پیاده‌سازی اقتصاد دانش‌بنیان دچار مشکل می‌شویم.
وی در خصوص تحریم‌ها هم می‌گوید: ما معتقدیم توسعه ما باید در شرایط غیر تحریمی اتفاق بیفتد و برای مواردی مانند حمایت از تولید ملی برنامه‌ریزی داشته باشیم.من به عنوان یک محقق و سازنده باید بتوانم بهترین تجهیزات را بخرم و دسترسی به بهترین مواد و قطعات داشته باشم، زیرا ما باید رقابت را در سطح ملی ببینیم و این به معنای آن نباشد که زمانی که تحریم وجود نداشته باشد، بدون مهابا واردات انجام دهیم. اگر به هر دلیلی ناجوانمردانه تحریم در کشور تحمیل شد، هیچ نگرانی از تحریم نباید داشته باشیم، در دوران تحریم هم می‌توانیم پیشرفت کنیم به شرط این که بتوانیم تحریم را درست مدیریت کنیم و هزینه‌های تحریم را بر دوش محققان و سازنده داخلی قرار ندهیم.به هر حال وقتی تحریم هستیم، دسترسی به تجهیزات، قطعات، مواد هزینه بیشتری دارند. این هزینه باید به حداقل برسد تا بتوانیم کارهایمان را انجام دهیم.
طیبی می‌افزاید: مشکل دیگری که در کشور داریم، بحث اصلاح نظام نوآوری ما است. نظام ملی نوآوری، نظامی است که تولید علم، تبدیل آن به فناوری و تبدیل فناوری به محصول و خدمات در ایجاد اشتغال و ثروت در این نظام سیاست‌گذاری عالی میشود و مورد اجرا قرار می‌گیرد و در نهایت ثروت تولید میشود، یعنی علم در یک سیستم بسیار روان تولید میشود و در نهایت به ثروت تبدیل میشود.درحالیکه اکنون اجزای نظام نوآوری ما ارتباط درستی با هم ندارند و وظایفشان درست تعریف نشده است. موازی‌کاری در این اجزا زیاد داریم و در نهایت داریم بیشتر هزینه می‌کنیم تا از هزینه کردمان نتیجه خوب بگیریم.
وی ادامه می‌دهد: یعنی پول تحقیقات را هزینه نمی‌کنیم که مقاله چاپ کنیم، ما تحقیق می‌کنیم که مشکل مملکت را حل کنیم و اقتصادمان دارای فناوریهای جدید شود که بتوانیم رقابت کنیم. تولید مقاله محصول جانبی است. این نظام باید عارضه‌یابی شود و این مشکلات حل شود.
طیبی با اشاره به تجربه جهاد دانشگاهی در حوزه توسعه فرهنگی، علمی و فناورانه و توسعه آموزش، اشتغال و کارآفرینی، می‌افزاید: آمادگی پذیرش ماموریت‌های بزرگ ملی در زمینه تولید فناوریهای مورد نیاز کشور را داریم.می‌توانیم فناوریهای زیادی را در حوزه‌هایی که در آن توانمند هستیم، تولید کنیم. باید این ماموریت‌ها به ما واگذار شود. ما معتقدیم پژوهش در کشور باید ماموریت‌محور باشد و هر پژوهشی که انجام می‌دهیم باید منجر به نتیجه شود و از همه امکانات کشور هم برای تحقق اهداف استفاده شود.
وی می‌گوید: آماده تجمیع و برندسازی فناوریهای تولید شده جهاد دانشگاهی در قالب سه شرکت یا سه مجتمع بزرگ با حمایت دولت برای تامین نیازهای ملی و ورود به بازارهای بین‌المللی هستیم.ما در جهاد دانشگاهی فناوریهای بسیاری خوبی را تولید کرده‌ایم که وارد بازار هم شده‌اند، اما امکانات تولید محدود است و نتوانستیم تولید آنها را توسعه دهیم،زیرا این کار نیاز به حمایت انبوه از تولید دارد. ما نیازمند زیرساخت‌هایی مناسب هستیم که نیازهای ملی را تامین کند و بتوانیم وارد بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی شویم. حمایت را هم در قالب وام و تضمین خرید محصول با کیفیت می‌خواهیم نه اینکه دولت بخواهد سرمایه‌گذاری ویژه‌ای کند.
رئیس جهاد دانشگاهی با اعلام آمادگی این نهاد برای پذیرش ماموریت‌های بزرگ در مدیریت انتقال فناوری، می‌گوید: معتقدیم که یکی از روش‌های بسیار آسان و معمول در دنیا مدیریت خریدهای خارجی در هر کشور و دادن امتیاز خرید خارجی به شرکت‌ها و کشورها در مقابل گرفتن امتیاز انتقال فناوری است که ما بتوانیم در مقابل بازاری که واگذار می‌کنیم جذب فناوری کنیم و فناوری را ارتقا دهیم و آن را به خودمان متعلق کنیم و بقیه کار را خودمان انجام دهیم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه می‌دهد: این کار باید در کشور انجام شود و بازار ما رایگان در اختیار خارجی‌ها قرار نگیرد، در چند زمینه هم جهاد دانشگاهی می‌تواند مسئولیت را بر عهده بگیرد مانند زمینه‌هایی همچون حمل و نقل ریلی، آب شیرین‌کن‌های مورد نیاز کشور، از آنجایی که ما معضل آب را در آینده داریم، باید تعداد زیادی آب شیرین‌کن بسازیم.جهاد دانشگاهی قبلا هم به ریاست محترم جمهور در بازدید ایشان از پژوهشگاه رویان و نمایشگاه دستاوردهای جهاد دانشگاهی اعلام کرده بود که نظام ملی نوآوری ما باید عارضه‌یابی شود و ما آماده قبول مسئولیت عارضه‌یابی با همراهی وزارت علوم، وزارت بهداشت، معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری و سایر سازمان‌های مرتبط هستیم.
دکتر طیبی می‌افزاید: ما سندی را در شورای انقلاب فرهنگی در زمینه واگذاری برخی مسئولیت‌ها به جهاد دانشگاهی در حوزه‌های مختلف به تصویب رساندیم که در بند (ه) ماده 64 برنامه پنج ساله ششم توسعه وارد شده است و ما انتظار داریم که سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی عزمی داشته باشد برای اجرایی شدن این بندها، زیرا همه این‌ها مربوط به بحث خدمت به توسعه دانش بنیان کشور است.دولت آقای روحانی سه سال زمان دارد که فرصت بسیار ارزنده‌ای است و از این زمان میتوان به بهترین نحو استفاده کرد. نیروهای توانمندی در کشور وجود دارند و ضمن اعلام حمایت از دولت و اقداماتی که دولت انجام می‌دهد، پیشنهاد می‌کنیم که با تغییرات لازم در این حوزه ان‌شاءالله از این سه سال به نحو احسن استفاده شود.
دکتر طیبی می‌گوید: متاسفانه به عنوان عضو و مسئول سازمانی که افتخارش را توسعه فناوری ملی می‌داند در طی همه سال‌های تحریم هیچ برنامه مدونی برای حل این گونه از مشکلات که حاصل از توجه به توسعه فناوری است، نداشته‌ایم. مدعیانی هم که از این شرایط دفاع می‌کنند و خود را ناجی کشور برای پیشرفت در این شرایط می‌دانند، نهایت کار آنها پیمانکاری واسطه‌گرانه است. هر چیز را با قیمت گرانتر از خارج می‌گیرند و به قول خودشان تحریم را دور می‌زنند و به علت مشکلاتی که ساخت داخل در شرایط تحریم با آن مواجه است و به برخی هم اشاره کردم، نه از تولید داخل استفاده می‌کنند و نه به دنبال انتقال فناوری هستند. تنها نصیب کشور در چنین شرایطی اجرای پروژه‌ها با همان شرایط سابق اما با قیمت و زمان بسیار زیادتر است.
***
جهاد دانشگاهی رویش خودباوری، کارایی و وفاداری به انقلاب است. مشکلاتی هم که بیان میشود حاصل این دولت و دولت گذشته نیست و مشکلات عمدتا ساختاری است که باید حل شود.اولین گام برای تحقق اقتصاد مقاومتی داشتن اراده واقعی و دانستن روش‌های لازم و گام دوم فراهم آوردن شرایط مورد نیاز برای تحقق آن است.
اقتصاد مقاومتی، اقتصاد متکی بر تولید ملی و تولید متکی بر علم و فناوری خودمان با رعایت عدالت و اخلاق است. گام اول برای تحقق اقتصاد مقاومتی داشتن اراده واقعی و دانستن روش‌های لازم و دومین گام فراهم آوردن شرایط مورد نیاز برای تحقق آن است.
متاسفانه به علت سیاسی شدن بیش از حد کشور و خط کشی‌های متعددی که تا به حال صورت پذیرفته است، هرگز فرصت این که جناح‌های سیاسی وفادار به انقلاب کنار هم بنشینند و در رابطه با مصالح ملی کشور به توافق برسند، به وجود نیامده است.
جهاد دانشگاهی توان بسیاری در حل مشکلات کشور دارد. در حوزه پژوهش و فناوری می‌توانیم حل مشکلات فناورانه کشور را در چند حوزه بزرگ بر عهده بگیریم. اما عدم ماموریت‌گرایی یکی از مشکلات ما در حوزه پژوهش و فناوری است. پژوهش و فناوری برای ما بیشتر نقش دکور را دارد تا حل مشکلات و ایجاد ثروت و اشتغال؛ دلیل آن هم پول بی‌دردسر نفت در دست دولت‌ها است. درآمد دولت‌ها باید از محل مالیات حاصل از تولید مولد ملی و خدمات مرتبط با آن تامین شود و نه فروش نفت و سایر مواد اولیه.
جهاد دانشگاهی از هما ن آغاز دو فعالیت اساسی را در اساسنامه خود قرار داد که انجام کارهای تحقیقاتی و کاربردی و راهبردی به منظور ایجاد روحیه خودباوری و انجام فعالیتهای فرهنگی به منظور حفظ جوانان و نخبگان کشور در برابر تهاجمات فرهنگی بیگانه بوده است.امید واریم این رکن ماهیتی جهاد دانشگاهی هیچ گاه تضعیف نشود.
*اقتصاد مقاومتی، اقتصاد متکی بر تولید ملی و تولید هم متکی بر علم و فناوری بومی با رعایت عدالت و اخلاق است. گام اول برای تحقق اقتصاد موفق درحالت تحریم داشتن اراده واقعی و دانستن روش‌های لازم و دومین گام حمایت ملی به موازات فراهم آوردن شرایط مورد نیاز برای تحقق آن است
*جهاد دانشگاهی از همان آغاز دو فعالیت اساسی را در اساسنامه خود قرار داد که انجام کارهای تحقیقاتی و کاربردی و راهبردی به منظور ایجاد روحیه خودباوری و انجام فعالیتهای علمی و فرهنگی برای حفظ جوانان و نخبگان کشور در برابر تهاجمات فرهنگی بیگانه بوده است.امید واریم این رکن ماهیتی جهاد دانشگاهی هیچ گاه تضعیف نشود.
آقای مجتبی نامدارحسینی دانشجوی کارشناسی ارشد و محقق جهاد دانشگاهی: اگر در کشور بتوانیم صنعت را با مراکز پژوهشی پیوند دهیم می‌توانیم درباره اثرگذاری تحقیقات علمی امیدوار باشیم، در غیر اینصورت مسیر اشتباه حرکت مراکز تحقیقاتی و صنعتی همواره تکراری خواهد ماند
*دکتر سیدحمیدرضا طیبی رئیس جهاد دانشگاهی: متاسفانه بسیاری از مسئولان بازار کشور را رایگان در اختیار خارجی‌ها قرار می‌دهند، درحالیکه جهاد دانشگاهی علاوه بر بخش‌های موفق پزشکی و سلول‌های بنیادی، در زمینه‌هایی همچون حمل و نقل ریلی و تامین آب شیرین‌کن‌های مورد نیاز کشورکم آب ایران می‌تواند به خوبی نیازها را تامین کند
*دولت درحال تحریم بیشتر باید مراقب واسطه‌ها باشد، آنها با دلالی هر چیز را با قیمت گرانتر از خارج می‌گیرند و به قول خودشان تحریم را دور می‌زنند!!
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
قانون صدور چک اصلاح شد
حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در روزنامه جمهوری اسلامی به مناسبت روز خبرنگار
وزارت اطلاعات اعلام کرد:
شناسایی و خنثی سازی اقدامات تروریستی گروهک‌های تجزیه طلب و تکفیری در کردستان و خوزستان
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در واکنش به دور تازه تحریم‌های آمریکا:
تمام تلاش خود را برای برخورداری مردم ایران از منافع اقتصادی برجام به کار می‌گیریم
ابلاغ جزئیات دستورالعمل خرید و فروش ارز در شبکه صرافی‌های مجاز
اعلام همبستگی تعدادی از رهبران یهودی و مسیحی آمریکا با ملت ایران و ابراز تاسف از خروج آمریکا از برجام
توافقات تامل برانگیز حماس با رژیم صهیونیستی با میانجیگری مصر ونقش پشت پرده خالد مشعل
ماهنامه قرآنی «شبنم» ویژه رده سنی کودک منتشر شد
رسانه‌ها و رسالت دیدبانی
پیوند صنعت و دانشگاه؛ ماهیت شکل‌گیری جهاد دانشگاهی
بیانیه 170 نفر از نمایندگان خطاب به وزیر علوم برای عدم دخالت معدل در آزمون کنکور
