روزنامه ابتکار
1397/05/15
تبارشناسی حمله به اصلاحات توسط براندازان و جریان‌های تندرو اصلاحات باید از واژه اصلاح‌طلبی عبور کند
گروه سیاسی - جریان اصلاحات این روزها بیش از هر زمان دیگری مورد هجوم قرار گرفته است. مهاجمان در دو سوی میدان، اصلاحات و اصلاح‌طلبی را محاصره کرده و هر کدام تیغی بر آن می‌زنند. براندازان خارج‌نشین از یک سو و تندروهای دست‌راستی داخلی از سوی دیگر، عزم راسخ دارند تا نام و نشان اصلاحات و اصلاح‌طلبی از سپهر سیاست ایران حذف شود. اولی به قصد گذر از جمهوری اسلامی، اصلاح‌طلبان را «استمرارطلب» می‌نامد و گروه دوم مبانی تئوریک اصلاحات در جمهوری اسلامی را بی‌معنی دانسته و اصلاح‌طلبان را خائن به آرمان‌های انقلاب اسلامی می‌دانند.در این میان، فاصله گرفتن جریان اصلاح‌طلبی از اصول اساسی اصلاحات هم دلیلی شده تا جبهه اصلاح‌طلبی بیش از گذشته ضعیف و نحیف شود. جریانی که ثابت کرده در صورت تعامل و همراهی با آحاد جامعه قدرت بسیج عمومی و جذب حمایت‌های جامعه مدنی را دارد. اما سهم هر کدام از جریان‌ها در بروز این وضعیت چیست؟ جایگاه جریان اصلاح‌طلبی در میدان سیاست ایران کجاست؟ و چرا حمله و هجوم به اصلاحات در این روزها متاع پررونق بازار سیاست است؟
«هم اصلاح‌طلبی زنده است و هم اصلاح‌طلبان در عرصه حضور دارند در میان آنها تنوع وجود دارد؛ به‌نحوی‌که هر گروه خود را نماینده اصلاح‌طلبی واقعی می‌داند اصلاحات با اصلاح‌طلب فرق دارد. بنابراین معتقدم «اصلاح‌طلبی» نمی‌میرد؛ چه در دوره شاه، چه در دوره جمهوری اسلامی و چه در سایر ادوار». اینها را سعید حجاریان که روزگاری و حتی هنوز هم عنوان تئوریسین جریان اصلاح‌طلبی را یدک می‌کشد، می‌گوید.
او می‌گوید: «اصلاح‌طلبان باید مطالبات خود را از قدرت حقیقی دولت (state) طلب کنند ولی لازمه این کار شناخت قدرت حقیقی است و مادام که این شناخت به وجود نیاید، نمی‌توان از خواست‌ها و راه‌حل‌ها سخن گفت. عده‌ای از اصلاحات ساختاری سخن می‌گویند و زمانی که از جزئیات می‌پرسیم، پاسخ می‌دهند باید ساختار قانون اساسی را اصلاح کنیم. این گروه به کج‌راهه می‌روند. توجه عده‌ای برای اصلاح‌پذیری یا اصلاح‌ناپذیری، معطوف به قانون اساسی است و به همین دلیل از پایان اصلاح‌پذیری سخن می‌گویند. ولی من معتقدم مادامی که دولت (state) توتالیتر نشده، فعالیت اصلاحی میسر است.»
مهدی مطهرنیا درخصوص هجمه به جریان اصلاح‌طلبی به «ابتکار» می‌گوید: «اصلاح‌طلبی در واقع برگرفته از واژه رفرمیسم یا مکتب اصلاحات در ادبیات سیاسی است. رفرمیسم اساسا در در ادبیات سیاسی به عنوان «انقلاب کاخی» مورد توجه قرار می‌گیرد. رفرمیست‌ها خود در هیات حاکم حضور دارند و خواه‌ناخواه جزئی از اجزاء هیات حاکمه در نظام و ساختار قدرت سیاسی محسوب می‌شوند. اصلاح‌طلبان، اصلاحات را از بالا به پایین انجام می‌دهند. به بیان دیگر، اصلاح‌طلبی به دنبال ایجاد یک فضای معنادار در استفاده از پایگاه قدرت سیاسی در پیکره حکومتی است که با انجام اصلاحات درون‌ساختاری با حفظ اصول و اصالت‌های همان ساختار، وضعیت موجود را به یک وضعیت مطلوب ارجاع و از فروپاشی یک سیستم به واسطه عملکردهای نادرست به زعم اصلاح‌طلبان حفظ کنند.»
حامیان وضع موجود مخالفان جدی اصلاح‌طلبان هستند
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: «لذا در درون هیات حاکمه عناصر رادیکالیستی که وضع موجود را مطلوب و یا در وضع موجود برای خود منافعی را در نظر گرفته‌اند با اصلاح‌طلبان به مخالفت جدی برمی‌خیزند. اینها در واقع یک شاخه از هیات حاکمه هستند که در واقع ایجادکننده مانع بر سر راه اصلاح‌طلبان جهت موفقیت در امر اصلاحات است. پس اگر اصلاحات و اصلاح‌طلبان درون هیات حاکمه موفق شوند رادیکال‌های درون هیات حاکمه را در جایگاه پایین‌تری قرار دهند، قدرت عملیاتی اصلاح‌طلبان در درون هیات حاکمه افزایش پیدا می‌کند. لذا این رادیکال‌ها در درون هیات حاکمه هستند که با اصلاح‌طلبان از سر تعارض و دشمنی بر می‌آیند و آنها را به معنای کسانی که از مسیر طبیعی اصیل نظام قدرت خارج شده و به عنوان تجدیدنظرطلبان منحرف از معیار انقلاب یا معیار مسلط قدرت معرفی می‌کنند. در اینجا می‌توانیم بگوییم رادیکالیسم موجود علیه اصلاح‌طلبان در هیات حاکمه عمل می‌کند.
اصلاح‌طلبان از منظر براندازان استمرارطلب هستند
او در ادامه تاکید می‌کند: «از طرف دیگر براندازان وجود دارند، یعنی مخالفان یک سیستم یا نظام حکومتی یا ساختار قدرت که به هر دلیلی خواهان براندازی یک نظام سیاسی هستند. حال اگر اصلاح اصلاح‌طلبان منطبق با برنامه‌ریزی‌های دقیق و قدرتمندانه شکل بگیرد و به جای سقوط آن موجب استمرار آن رژیم و نظام حکومتی شود موجب هجمه این گروه قرار می‌گیرد. از این رو به قرینه رادیکال‌های موجود در نظام و ساختار قدرت در یک حکومت این براندازان یک رژیم سیاسی هستند که مخالف اصلاح‌طلبان و فرایندهایی هستند که آن اصلاح‌طلبان بر مبنای آن عمل می‌کنند. اینجاست که گفته میشود اصلاح‌طلبان از منظر براندازان استمرارطلب هستند. چرا که موجب استمرار قدرت هیات حاکمه در ساختار حکومتی موجود شده است. یعنی با موفقیت اصلاح‌طلبان در انجام آن برنامه‌های اصلاحی ما شاهد ادامه موجودیت آن رژیم، آن هم با دستیابی به موفقیت‌های بیشتر و بالطبع گرایش مردم برای ماندگاری و استمرار آن رژیم میشود. اینجاست که ما شاهد نامگذاری استمرارطلبان به جای اصلاح‌طلبان از سوی براندازان هستیم. پس این اصلاح‌طلبان هستند که هم از سوی رادیکال‌های درون یک رژیم سیاسی به واسطه منافع تعریف شده و باورهای تضمین‌شده در حفظ وضع موجود مورد هجمه قرار می‌گیرند. بدین‌ترتیب براندازانی که موفقیت اصلاح‌طلبان را ضامن استمرار حکومت موجود می‌بینند، با آنها به مقابله می‌ایستند. در همه دوران‌ها این اصلاح‌طلبان بودند که از این دوسو همواره تحت فشار قرار گرفتند.
اصلاحات باید پویا باشد
مطهرنیا اضافه می‌کند: «اصلاحات باید پویا باشد و مدام پویایی درونی در آن رخ بدهد. اصلاحات نمی‌تواند در دهه‌های مختلف بدون توجه به تغییر و تحولات محیط پیرامونی خود چه در لایه‌های نزدیک یا لایه‌های میانی و نیز لایه‌های دور از خود به ارائه راحل‌های قدیمی برای حل مسائل جدید بپردازد. اصلاح‌طلبی نمی‌تواند به سکون تن در دهد. بلکه باید همواره پویایی خود را حفظ کند. اگر اصلاح‌طلبی در درون خود نتواند گردش نیروی انسانی و گردش سرآمدان خود را انجام دهد دچار همان ایستایی، سکون و فرتوتی میشود. لذا باید بگوییم که اصلاح‌طلبی به هر تقدیر نیازمند یک پویایی و طراوت همیشگی در ابعاد گوناگون رهبری، سازماندهی و برنامه‌های اصلاحات خود است.
لذا اصلاح‌طلبان نمی‌توانند بدون بازآفرینی واژگان جدید و به تبع آن گفتمان‌های کارآمد منطبق با نیازهای زمانه‌ای که مملو از تحولات پرشتاب است خود را در جایگاه اصالت اصلاح‌طلبی پیشرو حفظ کند. لذا اصلاحات باید از پویایی درونی برخوردار و از سازماندهی و برنامه اصلاحات پویا بهره‌مند شود.
اصلاح‌طلبان دچار یک پارادوکس هویتی شده‌اند
وی در ادامه به بروز مشکلات هویتی در جریان اصلاح‌طلبی پرداخته و می‌گوید: «اصلاح‌طلبان کنونی دچار یک پارادوکس هویتی هستند. آنها می‌خواهند وزن و عنوان اصلاح‌طلبی خود را حفظ کنند اما اصلاح‌طلبان دیگر در ساختار قدرت رسمی حکومتی در ایران جایگاهی ندارند. آنها از سوی حکومت و نهادهای حکومتی کاملا رانده شده از درگاه قدرت سیاسی هستند. از این رو از نظر هویتی و دانش واژه اصلاحات وابسته به پایگاه حکومتی محسوب می‌شوند.»
پایگاه اصلاح‌طلبی دیگر پایگاه قدرت حکومتی نیست
مطهرنیا می‌افزاید: «پایگاه قدرت اصلاح‌طلبان به‌ویژه از سال 1388 دیگر پایگاه قدرت حکومتی نیست. بلکه نیروهای اجتماعی و نیروهای ملی متکی بر توده‌های طبقات پایین جامعه و طبقه متوسط جامعه است. آنها اگر بخواهند قدرت اجتماعی طبقه متوسط و توده‌های طبقه پایین جامعه را که فعالانه در عرصه سیاسی شرکت دارند به عهده بگیرند باید از دانش واژه اصلاح‌طلبی گذر و وارد واژه تحول‌خواهی شوند. اما وزن گذشته و دانش واژه اصلاح‌طلبی از یک سو و هراس از بیرون آمدن از ساختار قدرت حکومتی حداقل در لایه بیرونی گریبان‌گیر نهضت اصلاحات در ایران کنونی است. لذا در زمانه‌ای که طغیان‌ها و جنبش‌های فرودستان صورت می‌پذیرد اصلاح‌طلبان نمی‌توانند با توده‌های ناراضی و طبقه متوسط پیشرو خواهان تحولات اساسی انجام دهند. این موجب میشود که پایگاه مردمی خود را آرام‌آرام از دست بدهند.
راهکار آن است که اصلاح‌طلبان از کلمه اصلاح‌طلبی عبور و با انتخاب یک دانش‌واژه جدید مبتنی بر نمایندگی طبقات متوسط و پایین فعال جامعه زمینه‌های بهرمندی از نیروهای ملی و توان عمومی در میان نیروهای اجتماعی را در جهت انجام اصلاحات اساسی در جامعه ملی فراهم کنند وگرنه در پایگاه حکومتی رانده شده و نیروهای اجتماعی بدنه جامعه را نیز آرام‌آرام از دست خواهند داد.»
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) اخبار ویژه (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
در هشتاد و یکمین سالگرد تشکیل گارد ملی ونزوئلا
مادورو از سوء‌قصد پهپادی جان سالم به در برد
با پایان یافتن مهلت90 روزه پس از خروج آمریکا از برجام، نخستین مرحله از تحریم‌های ثانویه علیه ایران از امروز آغاز می شود
روحانی در نامه‌ای خطاب به رئیس مجلس:
سوال از رئیس جمهوری فرصت خوبی برای بیان برخی حقایق است
محمد صادق جنان صفت
دلمان برای روحانی بسوزد یا برای تهیدستان
تامین ارز کلیه کالاهای اساسی به نرخ رسمی و ورود بدون محدودیت ارز به داخل کشور آخرین مصوبات هیات دولت بود
اگر روزی روزنامه‌ای منتشر نشود، چه اتفاقاتی برای جامعه رخ خواهد داد؟
روزنامه، فقط یک روزنامه نیست
محسنی اژه‌ای:
معاون ارزی برکنار شده بانک مرکزی بازداشت شد
تبارشناسی حمله به اصلاحات توسط براندازان و جریان‌های تندرو
اصلاحات باید از واژه اصلاح‌طلبی عبور کند
شوک به ورزش ایران؛ کیمیا رباط پاره کرد!
پایان رویای پرچمداری در بازی‌های آسیایی
5 هواپیمای برجامی به ایران رسیدند
ATR ، آخرین آورده برجام؟
از تو مدام رعشه، از من خواب غفلت
محمد سلامتی:
دولت برای حل مشکلات اقتصادی ستاد بحران تشکیل دهد
تامین ارز کلیه کالاهای اساسی به نرخ رسمی و ورود بدون محدودیت ارز به داخل کشور آخرین مصوبات هیات دولت بود
رئیس قوه قضائیه:
حامیان غربی حقوق بشر از عده‌ای آشوبگر در ایران حمایت می‌کنند
شوک به ورزش ایران؛ کیمیا رباط پاره کرد!
پایان رویای پرچمداری در بازی‌های آسیایی
