ایران جوان با سند ۲۰۳۰ پیر می‌شود

طبق پیش‌بینی‌های انجام‌شده جمعیت سالمندی در ایران تا سال ۲۰۳۰ از ۸ میلیون به بیش از ۱۴میلیون خواهد رسید و تا ۲۰۵۰ نزدیک به ۳۰میلیون نفر می‌شود. این خبر که روز گذشته از سوی نماینده صندوق جمعیت سازمان ملل در ایران منتشر شد، تأییدی است بر نگرانی‌هایی که اخیراً از سوی کارشناسان داخلی در رابطه با رسیدن زودهنگام نرخ رشد جمعیت به صفر درصد. سررسید ۲۰۳۰ در حالی از زبان صندوق جمعیت برای پیری فراگیر ایران بیان می‌شود که طبق سندی با همین عنوان سال ۲۰۳۰ نقطه عطف جهانی‌سازی خواهد بود.
جنگ جمعیتی سال‌هاست در دنیا آغاز شده و قربانی می‌گیرد. کشور ما نیز در دهه‌های اخیر داوطلبانه قربانی این جنگ شده بود. «بچه که عمر و نفسه یکی خوبه دو تا بسه» و «فرزند کمتر زندگی بهتر» شعار‌های فانتزی این جنگ بی‌رحمانه بود که تبعات آن‌ها امروز ما را به جایی رسانده که در کمتر از ۱۸ سال آینده نرخ رشد جمعیت ما به صفر می‌رسد. در حالی که شهروندان ما نه زندگی بهتری حاصل از فرزند کمتر را تجربه می‌کنند و نه دو تا بچه برای رسیدن به حداقل‌های نرخ جانشینی جمعیت کافی است.
جمعیت ایران لاغر می‌شود
شرایط کنونی را صالح قاسمی جمعیت‌پژوه شنبه گذشته در گفت‌و‌گو با رسانه‌ها تا حدودی تشریح کرد. وی از آغاز سیر معنادار کاهش موالید در کشور خبر داد و گفت: آغاز این سیر کاهشی براساس تعداد تولد‌های ثبت‌شده و مطالعات آینده‌پژوهی تخمین زده شده است.


وی با بیان اینکه براساس این دو مبنا (تعداد تولد‌های ثبت‌شده و مطالعات آینده‌پژوهی) جمعیت در سال‌های آتی سیر نزولی خواهد داشت، عنوان کرد: پیش‌بینی جمعیت‌شناسان این بود که سیر کاهش تولد‌ها از سال ۱۳۹۶ آغاز شود، اما آمار‌ها نشان می‌دهد که این سیر کاهش دو سال زودتر یعنی از سال ۱۳۹۴ به بعد آغاز شده است.
این جمعیت‌پژوه افزود: افزون بر اینکه سیر کاهشی تولد‌ها زودتر از پیش‌بینی‌های ما در ایران آغاز شده، کاهش نرخ جمعیت را با شیب تندتری آغاز کرده‌ایم؛ یعنی سرعت کاهش تعداد تولد‌ها فراتر از تصور ماست.
قاسمی در پاسخ به این سؤال که آیا جمعیت کشور ما با صفرشدن نرخ رشد، بر پایه ۸۰ میلیون نفر ثابت می‌ماند، پاسخ داد: براساس الگو و پیش‌بینی‌های موجود متأسفانه این اتفاق نخواهد افتاد، چراکه نُرم جایگزینی، جانشینی جمیعتی (میزانی از نرخ باروری لازم طی چند دهه برای ثبات نرخ جمعیتی)، در ایران ۲/۲ است. اما نرخ باروری امروز ما ۸ /۱ ثبت شده است، یعنی تا حدود دو دهه آینده با شیب بسیار کمتری افزایش جمعیت خواهیم داشت و به عدد ۹۰ میلیون نفر جمعیت خواهیم رسید. پس از رسیدن به جمعیت ۹۰ میلیونی در ایران شاهد کاهش جمعیت خواهیم بود و دیگر هیچ ضمانتی وجود ندارد که جمعیت ایران روی عدد ۸۰ میلیون متوقف شده و سقوط نکند. وی خاطر نشان کرد: بر این اساس کاهش جمعیت در ایران قطعاً ادامه خواهد یافت.
پیری ایران هدیه نامبارک ۲۰۳۰
از سوی دیگر صندوق جمعیت سازمان ملل از بزرگ‌ترین حامیان طرح تنظیم خانواده و پروژه کاهش جمعیت در ایران بوده و در این زمینه کمک‌های مالی بسیاری به کشور داشته است. ولی اکنون که کشور دچار بحران کاهش رشد جمعیت و سالمندی قریب‌الوقوع ساختار جمعیتی شده، نه تنها هیچ برنامه‌ای در این زمینه ندارد، بلکه پیرشدن جمعیت ایران را امری حتمی و خدشه‌ناپذیر می‌داند. دکتر هانس گروث نیز اکنون رئیس هیئت‌مدیره انجمن جهانی جمعیت و سالمندی دانشگاه سنت گالن سوئیس است که در سال ۲۰۱۲ با کمک بنیاد بیل گیتس که سیاست‌های ضدجمعیتی‌اش بر کسی پوشیده نیست، توافق کردند تعداد ۳ میلیون دوز واکسن تزریقی ضدبارداری با ماندگاری بالا با قیمت مناسب در دسترس زنان در کشور‌های در حال توسعه قرار دهند. اما آنچه لازم به ذکر است و اهمیت بسیار دارد، اینکه انجمن جهانی جمعیت و سالمندی با شرکت‌های متعدد اسرائیلی در ارتباط است که از آن جمله می‌توان به کمپانی سین واکسن و مؤسسه عالی علوم وایزمن اشاره کرد.
نگرانی اصلی این شرکت‌ها این است که تا سال ۲۰۳۰ نسبت به سال ۲۰۱۰ جمعیت مسلمانان حدود ۶۰۰ میلیون نفر افزایش می‌یابد و به ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون نفر خواهد رسید. در حالی که جمعیت کشور‌های اتحادیه اروپا تقریباً در حد همان ۴۰۰ میلیون نفر ثابت خواهد ماند.
جشن موفقیت صندوق جمعیت سازمان ملل در ایران
اما روز گذشته لیلا جودان نماینده صندوق جمعیت سازمان ملل در ایران، آمار ارائه کرد که اداره‌کنندگان نظم نوین جهانی را خرسند کرد و از نگرانی آن‌ها کاست. وی گفت: طبق پیش‌بینی‌های انجام‌شده جمعیت سالمندی در ایران تا سال ۲۰۳۰ از ۸میلیون به بیش از ۱۴میلیون خواهد رسید و تا ۲۰۵۰ نزدیک به ۳۰ میلیون نفر می‌شود.
جودان که موفقیت سازمان متبوعش را جشن گرفته در نشست خبری در حاشیه افتتاح وب‌سایت بنیاد فرزانگان در بهزیستی با اشاره به اینکه به دنبال رهیافت طول عمر هستیم، گفت: زنانه‌شدن سالمندی را هم داریم، به طوری که زنان سالمند از جمعیت مردان سالمند پیشی می‌گیرند و در ایران تا سال ۲۰۵۰ زنان بالای ۶۰سال در ایران ۷ /۱۵ میلیون خواهد بود که ۳ /۱ میلیون بیش از مردان سالمند می‌شود.
با این وجود مسئولان کشور ما تحولات نگران‌کننده جمعیتی را جدی نمی‌گیرند و این موضوع را سیاسی می‌بینند، در حالی که مسئله جمعیت ملی و نگاه به آن باید علمی باشد.
علاوه بر این براساس این گزارش سند ۲۰۳۰ در بند‌های مربوط به کاهش فقر، بهداشت باروری، توانمندسازی زنان، اشتغال زنان، کاهش آمار مرگ و میر مادران و نوزادان، حفاظت از محیط‌زیست و مدیریت منابع جهان سیاست کاهش جمعیت را دنبال می‌کند که به رغم تأکیدات رهبر انقلاب و هشدار صاحب‌نظران گزارش اجرای آن از گوشه و کنار کشور به گوش می‌رسد.