روزنامه جهان صنعت
1396/01/21
روایتی تلخ از انتشار نسخه‌های غیر‌قانونی رمان دولت‌آبادی؛
گروه فرهنگ - آبان سال 1392 خبری در خبرگزاری‌های داخلی و خارجی منعکس شد. جایزه ادبی «یان میخالسکی» سوییس به محمود دولت‌آبادی رسید. دولت‌آبادی این جایزه را به خاطر نگارش رمان «زوال کلنل» دریافت کرده بود.تا آن روز بسیاری از ادبیات دوستان هنوز نامی از کتاب دولت‌آبادی نشنیده بودند. کتابی که بین سال‌های 1362 تا 1364 نوشته شده است. این کتاب در آن سال‌ها نتوانست از وزارت ارشاد مجوز بگیرد و سر آخر توسط نشر سوییسی «یونیون» در سال 2009 به زبان آلمانی منتشر شد. کتاب دولت‌آبادی ماجرای زندگی افسری در رژیم شاهنشاهی است. داستان کتاب در یک شبانه‌روز اتفاق می‌افتد و مراجعه‌های مداومش به داستان‌های گذشته کتاب را پیش می‌برد.
تلاش ناکام نشر چشمه
سال 1387 برای اولین بار نشر چشمه کتاب دولت‌آبادی را به وزارت ارشاد فرستاد. تلاشی که در آن سال نا‌موفق بود. بهمن دری، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت دهم دلیل ندادن مجوز به رمان دولت‌آبادی را اینطور توضیح داد:
«من هم کتاب را مطالعه کردم و فکر می‌کنم کتاب به لحاظ تصویری و بصری، کتاب خوبی است؛ منتها قرائت جدیدی از شرایط قبل و بعد از انقلاب را ارائه می‌کند. نویسنده آن را به چیره‌دستی نوشته است (اما) چون این کتاب سابقه است، باید با نویسنده بنشینیم و حرف بزنیم.
بهمن دری در ادامه سخنان خود افزوده بود: «کتاب «کلنل» یا «زوال کلنل» اصلاحاتی داشت که نویسنده برخی از این اصلاحات را انجام داده است و من درنظر ندارم واژه‌ها و ترکیب‌بندی در کتاب تغییر کند. برای من، پیگیری نکاتی وجود دارد که این قرائت می‌تواند قرائت جدیدی را با تاثیرگذاری نامطلوب ارائه دهد. البته آنچه اداره کتاب تا کنون اعلام کرده، این است که باید اصلاحاتی در کتاب انجام شود و نویسنده برخی موارد را اصلاح کرده ولی مد نظر من چیز دیگری است»
بعد از روی کار آمدن دولت روحانی و امیدواری برای بازشدن فضای نشر و چاپ کتاب، دوباره نام رمان دولت‌آبادی در خبرگزاری‌ها پیچید. جایزه یان میخالسکی هم دلیلی دیگری برای ورود دوباره «زوال کلنل» به بحث‌های روز ادبیات بود.
در آن روزها خبری مبنی بر صدور مجوز کتاب دولت‌آبادی در خبرگزاری‌ها پیچید. خبری که خیلی زود تکذیب شد و در ادامه‌اش ناراحتی دولت‌آبادی را در پی داشت. بعد از انتشار این خبر و حساس شدن نهادهای گوناگون بر کتاب تازه دولت‌آبادی، وزارت ارشاد عقب نشست. هرچند که در خرداد سال 1393 رییس وقت اداره کتاب در جواب اینکه :آیا با توجه به بررسی‌های انجام‌شده فکر می‌کند این کتاب امکان انتشار داشته باشد، گفت: «من این موضوع را نفی نمی‌کنم، اما نمی‌توانم جواب روشنی بدهم، تا زمانی که در گفت‌وگو با ناشر به توافق برسیم».
توافقی که هیچگاه عملی نشد و رمان دولت‌آبادی در راهروهای ارشاد خاک خورد.
چاپ غیر‌قانونی، عصبانیت آقای نویسنده
درست زمانی که ناشر و نویسنده رمان «زوال کلنل» درگیر سر و کله زدن با ممیزهای وزارت ارشاد بودند، در اقدامی تعجب برانگیز نسخه غیر قانونی رمان دولت‌آبادی سر بساط دستفروشان خیابان انقلاب در آورد. اتفاقی که دولت‌آبادی را بیش از پیش عصبانی کرد و در موردش گفت:
«وقتی از حراست وزارت ارشاد رفتند و کتاب‌های چاپ شده با عنوان «زوال کلنل» را توقیف کردند از حدود 4700 نسخه بیشتر در دسترس نبود و بقیه را پخش کرده بودند. این طرف آن طرف شنیده میشود این کتابِ جعلی که فروخته میشود اصل است. همان روزهایی که این اتفاق افتاده بود گفتم این کتاب جعلی است و «کلنل» عملا دارد قربانی یک بازی کثیف میشود.
به این ترتیب کتاب جعلی هیچ دخلی به «کلنل»- که باید در کشور ما ایران منتشر شود- ندارد. نثر من امضای من است. خوانندگان من هم توجه دارند که نثر آثار من از چه رنگی است و مطمئنا تشخیص می‌دهند که این نثر، ترجمه جعلی و تحریف شده‌ای است که آن را پس زده‌اند، پس می‌زنند و من از آنها می‌خواهم آن را پس بزنند. این کتاب که به شکل قاچاقی منتشر شده هیچ ربط و دخلی به اصل کتاب ندارد. امیدوارم اصل کتاب منتشر و این حواشی نکبت بار کنار زده شود.
او همچنین در پاسخ به اینکه آیا کتاب فارسی موجود، ترجمه از متن آلمانی «کلنل» است، گفت: هیچی نمی‌دانم. امیدوارم روشن شود که این روسیاهی متوجه کیست.
کلنل قربانی جنایت‌های ادبی
اما حالا و بعد از حدود دو سال از بحث‌های چاپ و عدم چاپ کتاب دولت‌آبادی، نسخه صوتی کتاب در فضای مجازی منتشر شد؛ نسخه‌ای که معلوم نیست آیا واقعا از کتاب دولت‌آبادی که توسط نشر یونیون چاپ شده، برداشته شده یا آن کتابی که دولت‌آبادی نسخه تقلبی خوانده بودش. در هر حال این اتفاق باز هم با عکس‌العمل دولت‌آبادی همراه شد. نویسنده کهنه‌کار و دست به قلم که به تازگی مجموعه داستان «بنی‌آدم» را منتشر کرده بود با عصبانیت از اتفاق تازه گفت که حتی یک کلمه از نسخه تازه را گوش نداده و ادامه داد: «در حالی‌که اعلام کرده‌ام کتاب چاپ‌شده جعلی است، کسانی که این کارها را می‌کنند، مجرم مضاعف هستند و از اسم من و کتاب سوءاستفاده می‌کنند.»
او با شرم‌آور خواندن انتشار این نسخه صوتی، گفت: همه چیز به صورت وقیحانه‌ای دارد انجام میشود و این مایه شرم است. کسانی که این کار را می‌کنند، پیش‌کرده اجانب هستند.»
دولت‌آبادی همچنین از کسانی که مسوولیت دارند انتقاد کرد و گفت: «مسوولان نباید چشم‌شان را روی «جنایت‌های ادبی» ببندند. کسانی که حقوق میلیاردی می‌گیرند، باید حقوق خلاقیت، ادبیات و فرهنگ را بشناسند و آن را به‌جا بیاورند.»
سایر اخبار این روزنامه
مقام رهبری در دیدار فرماندهان ارشد نیروهای مسلح با اشاره به حمله آمریکا به سوریه:
می‌توانیم تا 80 میلیارد دلار قرارداد ببندیم
نباید در انتخابات رودرروی هم بایستیم
حذف اسد، اولویت آمریکا
روایت‌های رسمی از افزایش تمایل سازندگان به تولید مسکن خبر می‌دهد؛
توقف تولید بنزین پتروشیمی در دولت یازدهم نتیجه داد؛
بحران بدهی
روایتی تلخ از انتشار نسخه‌های غیر‌قانونی رمان دولت‌آبادی؛
جانت فدای انتخابات!
مرخصی اجباری کارگران به شایعات دامن زد؛
توقف نماد بانکی‌ها ربطی به بورس ندارد!
نگاهی به عملکرد کیفی موسسات خصوصی آموزشی کشور؛
تاثیر حمله ترامپ به سوریه بر سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران
اعتراض فعالان اقتصادی در نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران؛
یادش به خیر!
ریشه‌های ناکارآمدی شوراهای اسلامی شهر‌ها
